1 00:00:29,042 --> 00:00:30,669 Film hau 2 00:00:30,711 --> 00:00:33,475 egundoko filmik ezohikoena da 3 00:00:33,513 --> 00:00:37,108 Bihotzeko arazoak dituen jendeak 4 00:00:37,150 --> 00:00:39,880 edo erraz asaldatzen direnak 5 00:00:39,920 --> 00:00:42,514 ez lukete inondik ere film honen eszena batzuk ikusi behar. 6 00:00:42,556 --> 00:00:44,581 Adi, mesedez, 7 00:00:44,624 --> 00:00:47,457 holakoa baldin bazara 8 00:00:47,494 --> 00:00:50,827 edo ikusleen artean dagoen gazte edo haur sentibera baten aita 9 00:00:50,864 --> 00:00:54,595 mesedez, zu eta haurra irten aretotik. 10 00:00:54,634 --> 00:00:57,125 ¶ Bai ¶ 11 00:01:03,343 --> 00:01:07,211 ¶ Louie Louie, laztana ¶ 12 00:01:07,247 --> 00:01:09,681 ¶ Joan behar dut orain ¶ 13 00:01:11,551 --> 00:01:15,317 ¶ Louie Louie, laztana ¶ 14 00:01:15,355 --> 00:01:17,880 ¶ Joan behar dut orain ¶ 15 00:01:19,726 --> 00:01:23,526 ¶ Mundu komunista jausten ari da ¶ 16 00:01:23,563 --> 00:01:28,023 ¶ Kapitalistak bihotzak apurtzen ari dira¶ 17 00:01:28,068 --> 00:01:31,469 ¶ Dirua da izateko arrazoia¶ 18 00:01:31,505 --> 00:01:36,169 ¶ Kantatzen jartzen nau Louie Louie ¶ 19 00:01:36,209 --> 00:01:39,872 ¶ Louie Louie, laztana ¶ 20 00:01:39,913 --> 00:01:42,404 ¶ Joan behar dut orain ¶ 21 00:01:44,317 --> 00:01:47,912 ¶ Louie Louie, laztana ¶ 22 00:01:47,954 --> 00:01:50,286 ¶ Joan egin behar dut orain ¶ 23 00:01:50,323 --> 00:01:54,851 ¶ Batzuek diote izango dela, batzuk diote ez dela izango ¶ 24 00:01:54,895 --> 00:01:58,262 ¶ Orain ikusten duzu, Orain ez duzu ikusten ¶ 25 00:01:58,298 --> 00:02:02,792 ¶ Gure diru guztia hondamendietako film batean gastatzen dugu ¶ 26 00:02:02,836 --> 00:02:06,567 ¶ Kantuan jartzen nau Louie Louie ¶ 27 00:02:06,606 --> 00:02:10,508 ¶ Louie Louie, laztana ¶ 28 00:02:10,544 --> 00:02:13,377 ¶ Joan behar dut orain ¶ 29 00:02:14,514 --> 00:02:18,450 ¶ Louie Louie, laztana ¶ 30 00:02:18,485 --> 00:02:20,749 ¶ Joan egin behar dut orain ¶ 31 00:02:20,787 --> 00:02:22,880 ¶ Oh, emaiezu orain. ¶ 32 00:02:42,409 --> 00:02:45,105 Erroma antzinaroko hiririk handiena 33 00:02:45,145 --> 00:02:47,613 eta ederrena zen. 34 00:02:47,647 --> 00:02:50,047 Inperioaren fatxada ikusgarriak baina, 35 00:02:50,083 --> 00:02:53,484 ezin zituen ezkutatu gainbeheraren haziak, 36 00:02:53,520 --> 00:02:57,354 ekonomiak esklabotzan zuen oinarri gaixtoa, 37 00:02:57,390 --> 00:03:00,587 aberatsen eta pobreen arteko amildegia. 38 00:03:00,627 --> 00:03:02,492 Forumaren ikusgarritasunaren atzean 39 00:03:02,529 --> 00:03:05,589 auzune pobre zabalak zeuden. 40 00:03:05,632 --> 00:03:09,966 Auzune haietatik irtetea oso zaila zen, lan eskaintza gutxi zegoelako 41 00:03:10,003 --> 00:03:12,471 eta praktikan bat ere ez prestakuntzarik ez zutenentzat. 42 00:03:12,506 --> 00:03:15,839 Herritarrak entretenituta eta kezkarik gabe edukitzeko, 43 00:03:15,876 --> 00:03:19,937 joko eta espektakulu ugari antolatzen ziren haien kostura. 44 00:03:19,980 --> 00:03:23,143 Hasiera batean, gurdi lasterketek soilik babesten ziren. 45 00:03:23,183 --> 00:03:24,980 Baina Trajanoren erresumarako, 46 00:03:25,018 --> 00:03:28,146 ohikoak ziren hiltzerainoko borroka basatiak. 47 00:03:28,188 --> 00:03:30,247 Erromako historian, hasiera batean, 48 00:03:30,290 --> 00:03:33,157 hautatutako ordezkariek zuten agintea. 49 00:03:33,193 --> 00:03:35,593 Baina ordurako, gobernuko funtzio guztiak 50 00:03:35,629 --> 00:03:37,654 enperadoreak eskuratuak zituen. 51 00:03:37,697 --> 00:03:40,723 Legearen gainetik zegoen, eta dekretuen bidez agintzen zuen. 52 00:03:40,767 --> 00:03:43,702 Erromatarrak, herri zibilizatu hark, 53 00:03:43,737 --> 00:03:46,729 inoiz sortutako lege sistemarik humanoenarekin, 54 00:03:46,773 --> 00:03:49,105 gizakiak bortxatzea toleratu ahal izatea, 55 00:03:49,142 --> 00:03:51,076 sinestezina da. 56 00:03:51,111 --> 00:03:53,875 Desoreka hori, eta 57 00:03:53,914 --> 00:03:56,940 funtzionarioen jokabide arduragabea izango ziren 58 00:03:56,983 --> 00:03:59,850 Erromaren gainbeheraren arrazoi nagusiak. 59 00:04:01,922 --> 00:04:05,790 Neure buruari galdetzen diot: nola ikusiko dute etorkizuneko zibilizazioek geure gizartea? 60 00:04:05,825 --> 00:04:07,690 Juzgatuko gaituzte honengatik? 61 00:04:07,727 --> 00:04:09,752 -¶ Komuna husten ari den katua da...¶ 62 00:04:09,796 --> 00:04:13,755 ¶ Komuna husten ari den katua da... Komuna husten ari den katua da..., ¶ 63 00:04:13,800 --> 00:04:15,927 ¶ Komuna husten ari den katua da... ¶ 64 00:04:18,572 --> 00:04:22,208 Edo juzgatuko gaituzte beste honengatik? 65 00:04:32,652 --> 00:04:34,517 Sheriffen autoa ikusten duzu? 66 00:04:34,554 --> 00:04:37,580 Bai, hantxe dago. Sheriffa... lehenengo autokoa da. 67 00:04:37,624 --> 00:04:39,990 - Ez... - Hori da. 68 00:04:55,041 --> 00:04:57,942 Hiru, lau, bost, sei... 69 00:04:57,978 --> 00:04:59,969 Zazpi. 70 00:05:08,421 --> 00:05:10,480 - Emadazu telefonoa. - Hortik dago... 71 00:05:10,523 --> 00:05:13,720 hortik, sofaren gainean dago. 72 00:05:13,760 --> 00:05:17,252 Horixe, ezin naiz gehiago hurbildu, aita. 73 00:05:22,035 --> 00:05:24,833 - Ez egon ate aurrean, aita. 74 00:05:24,871 --> 00:05:27,203 Irten hortik... 75 00:05:27,240 --> 00:05:29,765 Sheriffa, kaixo, Robert Griffith naiz, hemen nago, etxe barruan. 76 00:05:32,579 --> 00:05:35,173 Atzeko atea botatzen ari dira, aita. 77 00:05:36,750 --> 00:05:39,480 Lau lagun gaude hemen barruan. Atea kolpatzen ari dira. 78 00:05:39,519 --> 00:05:42,147 Ez dugu erresistentziarik egingo, 79 00:05:42,188 --> 00:05:44,156 baina zu zeu sartu beharko zara. 80 00:05:44,190 --> 00:05:46,454 Lau pertsona gara hemen etxe barruan, baina. 81 00:05:50,230 --> 00:05:52,357 Aita, ez zaitez ate aurrean egon. 82 00:05:52,399 --> 00:05:54,367 - Ez, ba. 83 00:06:01,408 --> 00:06:03,399 Beste lekuko bat. 84 00:06:03,443 --> 00:06:04,967 Esaiozu zure izena kamarari. 85 00:06:05,011 --> 00:06:09,072 - David Phillips naiz. - Chris Collins. 86 00:06:09,115 --> 00:06:11,481 Audra Collins. 87 00:06:16,456 --> 00:06:18,720 - Eta hauxe dira Amerikako Estatu Batuak? 88 00:06:18,758 --> 00:06:22,023 Hauxe dira Estatu Batuak, lagunak, hementxe ikusten ari zaretena. 89 00:06:33,073 --> 00:06:35,598 - Sheriffaren bulegoa. - Bai, badakigu. 90 00:06:35,642 --> 00:06:40,204 - Ondo, irten behar duzue, mesedez. - Ados. 91 00:06:40,246 --> 00:06:44,740 Ezin dugu horrela jokatu, ontzat ematen dugu hau guzti hau. 92 00:06:44,784 --> 00:06:46,752 Eta berria da. 93 00:06:46,786 --> 00:06:49,653 Orain arte ez dira inoiz etorri eta etxea oholaz prezintatu, 94 00:06:49,689 --> 00:06:51,452 pertsona bat etxetik atera 95 00:06:51,491 --> 00:06:54,051 eta etxeko altzariak zakarrontzira bota ondoren. 96 00:06:54,094 --> 00:06:56,119 Jakinarazi nahi digute 97 00:06:56,162 --> 00:06:59,689 gero eta gogorrago ari direla, 98 00:06:59,733 --> 00:07:02,065 inoren etxea hartu eta oholez prezintatuta. 99 00:07:02,102 --> 00:07:04,161 Hau nire familiaren etxea izan da. Nire gurasoen etxea da.. 100 00:07:04,204 --> 00:07:06,434 41 urtez bizi izan naiz hemen. 101 00:07:09,042 --> 00:07:11,408 Bizitza osa eman dut hemen. 102 00:07:11,444 --> 00:07:14,242 Hauxe da nire etxe bakarra, hauxe izango da nire etxea, edozer gertatuta ere 103 00:07:14,280 --> 00:07:16,009 - Arotza besterik ez naiz. - Hara hor bada. 104 00:07:16,049 --> 00:07:18,176 Sandra, badoaz. Joan daitezela. 105 00:07:18,218 --> 00:07:20,743 - Arotza naiz. Eta zer? - Horixe besterik ez. 106 00:07:23,256 --> 00:07:26,020 - Jendeak zorrak ordaintzen ditu. - Zeuri gertatu ahal zaizu. 107 00:07:26,059 --> 00:07:28,550 Ados. Beraz, zer egin beharko nuke zure ustez? 108 00:07:28,595 --> 00:07:30,722 Ez pentsa pozten nauenik, baina horixe egiten dut. 109 00:07:30,764 --> 00:07:33,631 Esan nahi dut beharbada beste zerbait aukera dezakezula 110 00:07:33,666 --> 00:07:36,260 - Hori besterik ez dugu esaten. - Horrek ez du esan nahi... 111 00:07:36,302 --> 00:07:37,860 Zu langilea zara, langileen klasekoa. 112 00:07:37,904 --> 00:07:40,930 jendea aztoratzen da eta mina ere har dezake. 113 00:07:40,974 --> 00:07:43,704 Ez dugu minik hartuko. 114 00:07:43,743 --> 00:07:45,267 Mehatxatzen gaituzu? 115 00:07:45,311 --> 00:07:48,109 Banoa hemendik. Asaldatu eta mina ere har dezakezue. 116 00:07:48,148 --> 00:07:51,015 Mina har dezakezula diozu, zuri ere gertatu ahal zaizu. 117 00:07:51,050 --> 00:07:53,177 Matxinada bat egongo da 118 00:07:53,219 --> 00:07:56,245 ezer ez daukan jendearen 119 00:07:56,289 --> 00:07:59,656 eta dena daukatenen artean. 120 00:07:59,692 --> 00:08:01,216 Ez dut ulertzen. 121 00:08:01,261 --> 00:08:03,161 Egon ere ez dago tartekorik. 122 00:08:03,196 --> 00:08:05,289 Dena daukatenak daude batetik 123 00:08:05,331 --> 00:08:07,231 eta ezer ez daukan jendea bestetik. 124 00:08:10,103 --> 00:08:12,697 Hau guzti hau etxetik atera, bildu eta 125 00:08:12,739 --> 00:08:15,606 alde egin behar dugu 30 egun inguruan, 126 00:08:15,642 --> 00:08:17,974 nora joaterik ere ez daukagun arren. 127 00:08:21,614 --> 00:08:24,447 Oh. 128 00:08:24,484 --> 00:08:26,577 Etxe hau geuk diseinatu genuen. 129 00:08:26,619 --> 00:08:30,646 Orubea ere nire familiako etxearena zen. 130 00:08:32,926 --> 00:08:37,920 Nire herentziaren zati bat galdu dut honekin. 131 00:08:37,964 --> 00:08:41,695 Zergatik egiten diote horrelakorik lan egiten duen jendeari? 132 00:08:47,006 --> 00:08:50,373 Zergatik eramaten dute dena? 133 00:08:50,410 --> 00:08:53,277 Dena kentzen diozue jendeari. 134 00:08:53,313 --> 00:08:56,612 Gu langileak gara, klase ertainekoak, 135 00:08:56,649 --> 00:08:58,742 bizitza aurrera ateratzen. 136 00:09:01,354 --> 00:09:04,221 Bizirik irauteko besterik ez. 137 00:09:07,760 --> 00:09:09,853 Browning zaharra. 138 00:09:11,431 --> 00:09:14,093 nire pistola, 139 00:09:14,133 --> 00:09:17,830 nire aitaren pistola, nire pistola. 140 00:09:19,706 --> 00:09:22,266 - Sheriffaren saila. 141 00:09:22,308 --> 00:09:24,503 30 egun direla suposatzen da. 142 00:09:24,544 --> 00:09:26,637 30 egun ditut gauzak ateratzeko. 143 00:09:26,679 --> 00:09:29,239 - Tipoak horixe esan zidan. - Ez. 144 00:09:29,282 --> 00:09:31,250 Zer? 145 00:09:31,284 --> 00:09:34,117 Gaurko jarrita dago. 146 00:09:34,153 --> 00:09:35,677 Baina... 147 00:09:35,722 --> 00:09:38,020 Paperak dio gaur bertan 148 00:09:38,057 --> 00:09:41,458 09:00etan hustu behar dugula etxea. 149 00:09:41,494 --> 00:09:43,519 Kaka zaharra!. 150 00:09:44,797 --> 00:09:47,561 Tira, bera ere harrituta dago. 151 00:09:47,600 --> 00:09:49,761 Ez daukat etxerik. 152 00:09:49,802 --> 00:09:51,326 Polizia hark esan zidan 153 00:09:51,371 --> 00:09:53,635 dagoeneko etxea beste bati saldu diotela. 154 00:09:53,673 --> 00:09:56,870 Beraz, etxea ez da gurea, beste norbaitena da. 155 00:09:58,211 --> 00:10:01,180 Kapitalismoa hauxe da: 156 00:10:01,214 --> 00:10:04,843 hartu eta emateko sistema bat. 157 00:10:04,884 --> 00:10:07,409 Hartzeko gehienbat. 158 00:10:07,453 --> 00:10:09,353 Gauza bat bakarrik ez genekien: 159 00:10:09,389 --> 00:10:12,586 matxinada noiz hasiko zen. 160 00:10:12,625 --> 00:10:14,786 Denetatik denetatik egiten saiatu gara 161 00:10:14,827 --> 00:10:16,454 banketxea lapurtzea izan ezik. 162 00:10:16,496 --> 00:10:19,124 Pentsatzen ari naiz, beharbada hori egingo dut. 163 00:10:19,165 --> 00:10:22,999 Badakizu, nork bere dirua errekuperatzeko bidea da hori. 164 00:10:23,036 --> 00:10:25,095 Egin bazuten, niri egin zidaten. 165 00:10:25,138 --> 00:10:27,607 Ez dakit zergatik ezin dudan nik beraiei gauza bera egitea 166 00:10:31,544 --> 00:10:33,739 Hauxe nire bigarren "Hyundai Sonata" autoa da. 167 00:10:33,780 --> 00:10:35,247 Ziur asko berri bat erosiko dut datorren urtean 168 00:10:35,281 --> 00:10:37,010 Eta ziur asko beste Sonata bat izango da 169 00:10:37,050 --> 00:10:38,608 Tira, ez naiz auto zalea. 170 00:10:38,651 --> 00:10:40,414 Joan eta Mercedes baten 171 00:10:40,453 --> 00:10:42,944 edo Bentley baten balioko jabegoa lapur badezaket 172 00:10:42,989 --> 00:10:45,457 hori bai, hori dut gustukoa. 173 00:10:46,459 --> 00:10:48,359 Hauxe duzue Peter Zalewski, 174 00:10:48,394 --> 00:10:50,760 Floridako ondasun higiezinekoen jenioa. 175 00:10:50,797 --> 00:10:52,321 Goazen. 176 00:10:52,365 --> 00:10:55,926 Bere ondasun higiezinekoen konpainiari "Condo Vultures" (Jabetza-Putreak) izena eman dio. 177 00:10:55,969 --> 00:10:57,630 Seinale oso ona daukagu 178 00:10:57,670 --> 00:10:59,194 Ateratzeko azken abisua daukazu. 179 00:10:59,238 --> 00:11:01,229 Ikus dezakezu pertsona hori poliziek 180 00:11:01,274 --> 00:11:03,105 kanporatu egin dutela 181 00:11:03,142 --> 00:11:05,076 Ongi etorri. 182 00:11:06,379 --> 00:11:08,006 Peter-ek hipotekatutako etxeak 183 00:11:08,047 --> 00:11:10,311 erosi eta gero saldu egiten dituzten 184 00:11:10,350 --> 00:11:12,784 bezeroekin bakarrik egiten du lan. 185 00:11:12,819 --> 00:11:15,447 77 m2 inguru izango dira 186 00:11:15,488 --> 00:11:17,615 Azkenean, erosle bakarrak 187 00:11:17,657 --> 00:11:19,716 guk ordezkatzen ditugun pertsonak dira batez ere 188 00:11:19,759 --> 00:11:22,227 Gaur 66.000 dolar balio du merkatuan 189 00:11:22,261 --> 00:11:24,525 Oportunistak dira. 190 00:11:24,564 --> 00:11:26,429 Ez dute errukirik, ez sentsibilitaterik. 191 00:11:26,466 --> 00:11:29,230 Zenbakiekin funtzionatzen dute Diru xehea erabiltzen dute, 192 00:11:29,268 --> 00:11:31,668 eta edozein saltzaileri probetxua ateratzea bilatzen dute 193 00:11:31,704 --> 00:11:33,797 zein egoeratan dagoen begiratu ere egin gabe. 194 00:11:33,840 --> 00:11:36,138 Jendeak beti galdetzen du: ''Zenbat da 25¢ dolarreko?'' 195 00:11:36,175 --> 00:11:37,938 Horixe da. Horixe ateratzen da. 196 00:11:37,977 --> 00:11:41,174 Putreak gorpua garbitzera doan 197 00:11:41,214 --> 00:11:44,479 oportunista ordezkatzen du. 198 00:11:44,517 --> 00:11:47,042 Hainbeste germenekin eta horrelako egoeratan lan egiten dutenez 199 00:11:47,086 --> 00:11:49,384 botaka egingo dute 200 00:11:49,422 --> 00:11:51,356 eta garbiketa moduko prozesua da. 201 00:11:51,391 --> 00:11:53,256 Putreek berez ez dute hiltzen, 202 00:11:53,292 --> 00:11:55,055 garbitzaileak dira. 203 00:11:55,094 --> 00:11:56,584 Zein banketxe nahi duzu? Bank of America? 204 00:11:56,629 --> 00:11:58,494 Guk informazioa bilatu egiten dugu 205 00:11:58,531 --> 00:12:00,123 eta hara... hementxe dago. 206 00:12:00,166 --> 00:12:03,533 Hemen Bank of America delakoaren egikaritzeko 3.400 dauzkagu 207 00:12:03,569 --> 00:12:05,036 Maitagarria da. 208 00:12:05,071 --> 00:12:07,596 Bildutako informazioak, 209 00:12:07,640 --> 00:12:10,370 guda-lekuaren ikuspegia ematen digu 210 00:12:10,410 --> 00:12:13,777 ia piloturik gabeko hegazkin batek Afganistanen, Pakistanen edo Iranen 211 00:12:13,813 --> 00:12:16,782 ikuspegia ematen duen bezala. 212 00:12:16,816 --> 00:12:18,977 Oraingo prezioa 355 da. 213 00:12:19,018 --> 00:12:21,077 Erosi, 840tan erosi zuten. 214 00:12:21,120 --> 00:12:23,418 Beherapen txiki bat. Bi edukiko dituzu... 215 00:12:23,456 --> 00:12:25,549 Gure jendeak informazio hori erabiltzen du bertan sartzeko eta 216 00:12:25,591 --> 00:12:28,583 jabetzak lapurtzen saiatzeko, lege eta etika guztiarekin, 217 00:12:28,628 --> 00:12:30,653 baina ahal den preziorik txikienean. 218 00:12:30,696 --> 00:12:32,664 Kontua hartzea da. 219 00:12:32,698 --> 00:12:35,599 Begira, begiratu teilatua, guztiz ondatuta 220 00:12:35,635 --> 00:12:38,103 Ez dugu urakanik izan azken bost urteetan. 221 00:12:40,206 --> 00:12:42,731 Ongi etorri Miami estiloko etxebizitzetako krisialdira. 222 00:12:42,775 --> 00:12:44,470 Horixe da kapitalismoa 223 00:12:44,510 --> 00:12:46,671 eta horretxegatik informazioa erabakigarria da. 224 00:12:46,712 --> 00:12:48,270 Bertara sartzen gara, jakinarazten diegu, 225 00:12:48,314 --> 00:12:49,804 eta gustokua badute, badakizu... 226 00:12:51,851 --> 00:12:53,284 - Begiratu leihoari. - Begiratu hori. 227 00:12:53,319 --> 00:12:55,082 Ematen du ondoko etxe hori erre egin dela. 228 00:12:55,121 --> 00:12:56,986 Hau kapitalismo hutsa da. 229 00:12:57,023 --> 00:12:59,514 - Suaren kalteak. - Inor bizi ote zen hor... 230 00:12:59,559 --> 00:13:01,550 Denek daukate sartu eta 231 00:13:01,594 --> 00:13:04,028 inoren ezbeharrari probetxua ateratzeko gogoa. 232 00:13:04,063 --> 00:13:05,189 Batek galdetu zidan: 233 00:13:05,231 --> 00:13:07,392 ''Zer alde dago zu eta benetako putre baten artean?'' 234 00:13:07,433 --> 00:13:10,266 "Oso sinplea da", erantzun nuen. "Nik ez dut botaka egiten'' 235 00:13:12,638 --> 00:13:15,698 Gure gaurko gaia: Zer da kapitalismoa? 236 00:13:15,741 --> 00:13:16,901 Kapitalismoa? 237 00:13:16,943 --> 00:13:19,411 Tira, galdetu beharrik ere badago? 238 00:13:19,445 --> 00:13:22,903 Ez al digu eman munduko bizimailarik altuena? 239 00:13:22,949 --> 00:13:25,679 Libreak gara irabaziak ateratzen saiatzeko, 240 00:13:25,718 --> 00:13:28,016 moldatzeko edo porrota izateko. 241 00:13:28,054 --> 00:13:30,045 Kapitalismoa hauxe da: 242 00:13:30,089 --> 00:13:32,580 enpresa libreko sistema. 243 00:13:32,625 --> 00:13:34,923 Orain, esan, zer esan nahi du "enpresa librea" 244 00:13:36,195 --> 00:13:38,595 Wally Shawn nire laguna ikustera joan nintzen, 245 00:13:38,631 --> 00:13:40,826 antzerki obren idazlea da, eta aktorea ere batzuetan. 246 00:13:40,867 --> 00:13:42,391 Ulertezina! 247 00:13:42,435 --> 00:13:45,666 Baina Wally-k historia eta politikak ere ikasi zituen 248 00:13:45,705 --> 00:13:48,572 bai eta oinarrizko ekonomia ere. 249 00:13:48,608 --> 00:13:52,874 "Enpresa librea" esaldia erabiltzen da, 250 00:13:52,912 --> 00:13:55,642 zure buruan irudi bat sortzeko. 251 00:13:55,681 --> 00:14:00,618 Herri txiki bat edo, hainbat dendarekin, 252 00:14:00,653 --> 00:14:03,588 Eta dendarik onenaren jabeak ditu 253 00:14:03,623 --> 00:14:06,114 herriko bezero gehienak. 254 00:14:06,159 --> 00:14:08,559 Horixe da sistema kapitalistaren oinarria: 255 00:14:08,594 --> 00:14:10,186 irabaziaren motibazioa. 256 00:14:10,229 --> 00:14:13,062 Lan egiten da dirua egiteko. 257 00:14:13,099 --> 00:14:15,567 Kapitalismoaren jatorrizko teorian 258 00:14:15,601 --> 00:14:18,593 oso antolaketa argia da 259 00:14:18,638 --> 00:14:23,007 gizarteak bozkatzeko 260 00:14:23,042 --> 00:14:25,442 zer produktu egitea nahi duen. 261 00:14:25,478 --> 00:14:27,309 Zertarako erabiltzen duzu hori? 262 00:14:27,346 --> 00:14:31,180 Hau; hau guztirako erabil dezaket. 263 00:14:31,217 --> 00:14:34,880 Badakizu, gizarteak bozkatzen du. 264 00:14:34,921 --> 00:14:37,185 Gustukoa dute tipo honek 265 00:14:37,223 --> 00:14:39,919 egiten duen izozkia 266 00:14:39,959 --> 00:14:41,586 Baina beste tipo horrek egiten duena, 267 00:14:41,627 --> 00:14:44,960 ez zaie horrenbeste gustatzen 268 00:14:44,997 --> 00:14:49,866 eta ez dute erosten. Beraz, desagertu egiten da. 269 00:14:49,902 --> 00:14:52,530 Nire kontua da. Ondo dagokizu. 270 00:14:52,572 --> 00:14:56,906 Bizitzaren oinarrizko legearen arabera 271 00:14:56,943 --> 00:15:00,310 gauzak badauzkazu gauza gehiago eskura dezakezu erraz 272 00:15:00,346 --> 00:15:03,338 Oso azkar, tipo batek 273 00:15:03,382 --> 00:15:06,078 edozeinek baino bost halako eduki ditzake. 274 00:15:06,118 --> 00:15:08,518 - Enpresa librea. - Lehiaketa. 275 00:15:08,554 --> 00:15:10,021 Irabaziaren motibazioa. 276 00:15:12,024 --> 00:15:14,925 Nire aita, General Motorseko muntaia-kateko langilea 277 00:15:14,961 --> 00:15:16,622 gure etxea erosi eta ordaindu zuen 278 00:15:16,662 --> 00:15:20,325 ni haurtzaindegitik irten baino lehen. 279 00:15:20,366 --> 00:15:23,494 Hiru urtean behin auto berria erosten genuen 280 00:15:25,538 --> 00:15:28,371 Udan New Yorkera joaten ginen 281 00:15:28,407 --> 00:15:31,376 Horra ni Wall Streeten. 282 00:15:31,410 --> 00:15:33,310 Eta hori ni naiz, nire lehen filma zuzentzen 283 00:15:33,346 --> 00:15:34,870 Munduko Azokan. 284 00:15:34,914 --> 00:15:38,941 Eskola katolikoetara joan ginen, bizimodu ona genuen 285 00:15:40,720 --> 00:15:44,053 Hori kapitalismoa bazen, nik kapitalismoa maite nuen 286 00:15:44,090 --> 00:15:46,558 eta nik bezala guztiek ere. 287 00:15:46,592 --> 00:15:50,585 Urte haietan jende piloa aberastu zen 288 00:15:50,630 --> 00:15:54,623 eta zerga-tasarik handiena ordaindu behar izan zuten: %90a. 289 00:15:54,667 --> 00:15:56,760 %90a ? 290 00:15:56,802 --> 00:15:58,633 Bai. 291 00:15:58,671 --> 00:16:03,233 Baina hala eta guztiz ere Bogie eta Bacall bezala bizi ziren. 292 00:16:03,276 --> 00:16:05,608 Eta zer egin genuen haien diru guztiarekin? 293 00:16:05,645 --> 00:16:08,409 Urtegiak, zubiak, autopistak, 294 00:16:08,447 --> 00:16:12,247 eskolak, ospitaleak eraiki genituen 295 00:16:12,285 --> 00:16:14,719 Tipo bat ilargira ere bidali genuen. 296 00:16:14,754 --> 00:16:17,154 Ematen zuen dena ondo zihoala. 297 00:16:17,189 --> 00:16:20,249 Aitak lan kontratua zuen, eta amak ere, nahiez gero, l 298 00:16:20,293 --> 00:16:22,727 lan egin zezakeen, baina ez zuen beharrik. 299 00:16:22,762 --> 00:16:26,664 Klase-ertaineko familiek soldata bakarra behar zuten bizitzeko. 300 00:16:26,699 --> 00:16:29,964 Gure familiak osasun eta hortz-haginen arreta doanekoak zituen. 301 00:16:30,002 --> 00:16:33,460 Neska-mutilak unibertsitatera joan zitezkeen, banketxeari mailegua eskatu barik. 302 00:16:33,506 --> 00:16:37,135 Aitak soldatapeko lau asteko oporraldia zuen udan. 303 00:16:37,176 --> 00:16:41,010 Jende gehienak aurrezkiak zituen kontu korrontean, eta zor gutxi zegoen 304 00:16:41,047 --> 00:16:44,813 Eta aitaren pentsioa gordeta zegoen, inork ukitu ezin zuen leku batean. 305 00:16:44,850 --> 00:16:48,843 Han edukiko zuen erretiroa hartzeko orduan . 306 00:16:48,888 --> 00:16:52,949 Hori guztia geneukan industriako konpetentzia 307 00:16:52,992 --> 00:16:55,517 hondarretara eraitsi zelako. 308 00:16:55,561 --> 00:16:58,223 Itxura hau zeukan Alemaniarren autoaren industriak 309 00:16:58,264 --> 00:17:01,700 Eta honela zegoen Japoniako autoaren industria 310 00:17:01,734 --> 00:17:03,827 Lehena izatea erraza da 311 00:17:03,869 --> 00:17:06,804 konpetentziarik ez dagoenean. 312 00:17:06,839 --> 00:17:09,399 Bai, jakina, dena ez zen perfektua. 313 00:17:09,442 --> 00:17:11,342 Bost axola 314 00:17:11,377 --> 00:17:14,312 honako edo halako zerbait jasan beharrarekin 315 00:17:16,916 --> 00:17:19,544 klase-ertainekoak izanez gero. 316 00:17:21,887 --> 00:17:25,584 Eta gure seme-alabak gu baino hobeto ibiliko ziren. 317 00:17:25,624 --> 00:17:28,957 Itxura ona zuen guretzat. 318 00:17:28,994 --> 00:17:33,158 Kapitalismoa. Inor ez zen inoiz horren ondo ibili. 319 00:17:41,040 --> 00:17:43,065 Eta orduan, kapitalismoarekin genuen maitasunaren 320 00:17:43,109 --> 00:17:46,545 erdian bertan geundenean ... 321 00:17:46,545 --> 00:17:49,013 ABC kateko igande gaueko filmak, ''Jokalaria''k, 322 00:17:49,048 --> 00:17:50,709 albistegiaren zuzeneko erreportajearen ondoren j 323 00:17:50,750 --> 00:17:54,345 arraituko du. 324 00:17:54,387 --> 00:17:59,256 Gure historiako mugarrian gaude. 325 00:17:59,291 --> 00:18:01,555 Depresioaren Mamua etorri zen. 326 00:18:01,594 --> 00:18:05,360 Gutariko gehienek auto-barkamena eta kontsumoa 327 00:18:05,398 --> 00:18:09,801 adoratzen ditugu. 328 00:18:09,835 --> 00:18:13,828 Gizakiaren nortasuna dagoeneko ez da 329 00:18:13,873 --> 00:18:17,604 egiten duenagatik definitzen 330 00:18:17,643 --> 00:18:20,510 baizik eta daukanarengatik. 331 00:18:20,546 --> 00:18:22,207 Hau ez da 332 00:18:22,248 --> 00:18:25,809 zoriontasun edo erruki mezu bat, 333 00:18:25,851 --> 00:18:28,081 Egia besterik ez da. 334 00:18:28,120 --> 00:18:30,111 Eta abisu bat. 335 00:18:30,156 --> 00:18:32,124 Hara, hitzontzi halakoa. 336 00:18:32,158 --> 00:18:35,286 Sheriff berria behar genuen herrian 337 00:18:36,462 --> 00:18:38,930 Presidente bezala jokatzen zekien bat 338 00:18:38,964 --> 00:18:42,627 Soldata hobeak nahi zituzten langileak gobernatzen zekiena 339 00:18:44,970 --> 00:18:47,905 Ondo, jauna. Irabazi duzula uste dut. 340 00:18:47,940 --> 00:18:49,430 Edo feminista nardagarri horiek 341 00:18:49,475 --> 00:18:52,239 Eskubide Berdintasuna aldarrikatzen. 342 00:18:52,278 --> 00:18:54,746 Tira, ziztu bizian aldatuko dut hori. 343 00:18:56,449 --> 00:19:00,249 Lana nola egin zekien gizona. 344 00:19:00,286 --> 00:19:03,813 Ronald Reagan B saileko filmetatik sortu zen 345 00:19:03,856 --> 00:19:08,020 1950etako korporazioko eledun ezagunena bihurtzeko. 346 00:19:08,060 --> 00:19:10,756 Transistore irratia ere bada. Gramo batzuk besterik ez ditu pisuan. 347 00:19:10,796 --> 00:19:12,229 Poltsikoan eraman dezakezu. 348 00:19:12,264 --> 00:19:14,630 Boraxok, urik gabeko garbigarriak, eskuak garbi-garbi utziko dizkizu. 349 00:19:14,667 --> 00:19:16,601 Bere bokazioa aurkitu zuen, 350 00:19:16,635 --> 00:19:19,570 eta Wall Streetek bere gizona aurkitu zuen. 351 00:19:19,605 --> 00:19:22,665 Begira, banketxeek eta korporazioek plan sinplea zeukaten: 352 00:19:22,708 --> 00:19:26,075 AEB birsortzea, beraien zerbitzuan ipintzeko. 353 00:19:26,111 --> 00:19:27,703 Baina hori lortzeko 354 00:19:27,746 --> 00:19:30,772 presidentetzat saltzaile bat hautatu behar zen. 355 00:19:31,022 --> 00:19:34,522 Eta horixe egin genuen 356 00:19:30,816 --> 00:19:35,014 1980ko azaroaren 4an. 357 00:19:35,054 --> 00:19:36,885 ...zintzotasunez beteko dut 358 00:19:36,922 --> 00:19:39,117 Estatu Batuetako Presidentearen kargua. 359 00:19:39,158 --> 00:19:41,353 Ronald Ronald Ronald... 360 00:19:41,393 --> 00:19:43,623 Eskerrik asko. 361 00:19:43,662 --> 00:19:46,392 Une historikoa izan zen 362 00:19:46,432 --> 00:19:49,196 Korporazioetako AEB eta Wall Streetek 363 00:19:49,235 --> 00:19:52,227 ia kontrol osoa zeukaten euren eskuetan. 364 00:19:52,271 --> 00:19:54,967 Ikusten duzue presidentearen ondoan dagoen tipo hori? 365 00:19:55,007 --> 00:19:57,874 Hori, maiordomo itxurako hori. 366 00:19:57,910 --> 00:20:00,276 Don Regan zuen izena, 367 00:20:00,312 --> 00:20:02,576 Merrill Lynch-eko lehendakaria, 368 00:20:02,615 --> 00:20:07,143 munduko akzio-artekaritza konpainiarik aberats eta handiena 369 00:20:07,186 --> 00:20:10,155 Postu erabakigarria eskuratu zuen: Ekonomiako ministroa 370 00:20:10,189 --> 00:20:14,057 Aberatsek behar zituzten zerga-murrizketak burutu zituen. 371 00:20:14,093 --> 00:20:16,391 Regan gero Etxe Zuriko Kabinete Buru egin zuten 372 00:20:16,428 --> 00:20:19,989 Presidentearen gainbehera hasi zenean. 373 00:20:20,032 --> 00:20:23,160 Orduan Presidenteari eman beharko zioten 43 gobernadorek daukatena: 374 00:20:23,202 --> 00:20:25,670 lerroak betatzeko ahalmena. 375 00:20:25,704 --> 00:20:27,865 - Eta... 376 00:20:27,907 --> 00:20:31,968 - Azkarrago egin beharko duzu. - Oh. 377 00:20:32,011 --> 00:20:35,174 Zeinek esan dio Presidenteari azkarrago joateko? 378 00:20:35,214 --> 00:20:39,048 Gizon hori Merrill Lynch da. 379 00:20:39,084 --> 00:20:43,544 AEBetan gauzak ez ziren inoiz berdinak izango. 380 00:20:43,589 --> 00:20:47,025 Herrialdea enpresa bat bezala gobernatuko zuten. 381 00:20:47,059 --> 00:20:49,152 Zezena askatuko dugu. 382 00:20:52,598 --> 00:20:56,193 Eta lau urte beranduago, Reagan berriro aurkeztu zenean. 383 00:20:56,235 --> 00:20:59,671 Dena barre eta poza zen. 384 00:20:59,705 --> 00:21:02,230 Benetan uste dut luzera hobeto izango garela. 385 00:21:02,274 --> 00:21:05,209 Gorantza goaz. 386 00:21:05,244 --> 00:21:08,771 Eta lantokiak inoiz baino askoz gogorrago ari dira lanean. 387 00:21:08,814 --> 00:21:11,214 Gailurrean gaude berriro ere. 388 00:21:14,753 --> 00:21:17,119 Errealitatean, Reagan-ek 389 00:21:17,156 --> 00:21:21,718 gure industria-azpiegitura osoa desegin zuen. 390 00:21:21,760 --> 00:21:25,594 Ez zuten hori egin dirua aurrezteko edo lehiakortasunari eusteko 391 00:21:25,631 --> 00:21:27,690 enpresak orduan 392 00:21:27,733 --> 00:21:31,134 mila milioiko irabazi errekorrak lortzen ari zirelako. 393 00:21:31,170 --> 00:21:34,901 Ez; epe-laburreko irabaziak jasotzeko egin zen. 394 00:21:39,011 --> 00:21:41,912 Eta sindikatuak deuseztatzeko. 395 00:21:41,947 --> 00:21:45,041 Milioika langile bota zuten lanetik 396 00:21:45,084 --> 00:21:48,417 eta gainerako langileei esan zieten bi aldiz gehiago lan egiteko. 397 00:21:49,888 --> 00:21:53,346 Baina langileen soldatak izoztuta gelditu ziren. 398 00:21:55,260 --> 00:21:58,093 Estatu Batuetako aberatsenei, erdira jaitsi zizkieten 399 00:21:58,130 --> 00:22:01,065 gehienezko irabaziengatik ordaindu beharreko zerga-tasak. 400 00:22:02,901 --> 00:22:05,995 Soldata duina jaso beharrean, 401 00:22:06,038 --> 00:22:08,802 maileguan eskatutako diruarekin bizitzera bultzatu gintuzten 402 00:22:08,841 --> 00:22:12,902 gure etxeko zorra barne-produktu gordinaren ia %100a izan arte 403 00:22:12,945 --> 00:22:16,108 Porrot pertsonaletako eztanda eman zen. 404 00:22:16,148 --> 00:22:20,016 Milioika herritar espetxeratu beharrean aurkitu ginen. 405 00:22:20,052 --> 00:22:22,350 Antidepresiboen salmentak zeruraino igo ziren, 406 00:22:22,388 --> 00:22:24,982 aseguru eta botika etxeek. 407 00:22:25,024 --> 00:22:28,221 osasun-arretaren kostea, gora eta gora eraman zuten bitartean. 408 00:22:28,260 --> 00:22:31,787 Hau guztia oso albiste onak ziren akzioen merkaturako 409 00:22:31,830 --> 00:22:34,890 eta AEBetako exekutiboentzako. 410 00:22:39,905 --> 00:22:41,600 Flinten populazioaren erdia ari zen 411 00:22:41,640 --> 00:22:44,803 Gobernuko laguntzaren bat jasotzen. 412 00:22:44,843 --> 00:22:46,708 Reagan-en garaiaren azken aldean, 413 00:22:46,745 --> 00:22:49,976 Nire lehen filma egin nuen estatuan gertatutakoaz, 414 00:22:50,015 --> 00:22:53,473 eta bereziki Flinten (Michigan), nire herrian gertatutakoaz, 415 00:22:53,519 --> 00:22:56,750 General Motors-en jaioterrian. 416 00:22:56,789 --> 00:23:00,657 General Motors-ek 4 bilioi dolaretik gorako irabaziak zituela zioen, 417 00:23:00,693 --> 00:23:02,684 aldi berean hamar milaka lanpostu 418 00:23:02,728 --> 00:23:05,492 deuseztatzen zituen bitartean. 419 00:23:05,531 --> 00:23:09,467 Flinteko GM taldeko buru, Tom Kay ikustera joan nintzen 420 00:23:09,501 --> 00:23:12,698 galdetzeko zergatik ari zen hori gertatzen. 421 00:23:12,738 --> 00:23:15,730 General Motors-ek ez ziokeen inori ezertan lagunduko 422 00:23:15,774 --> 00:23:17,241 kiebrara joez gero. 423 00:23:17,276 --> 00:23:19,039 Egin behar zena egin beharko zen 424 00:23:19,078 --> 00:23:22,275 egungo egoera ekonomikoan lehiakortasunari eusteko 425 00:23:22,314 --> 00:23:26,375 Horrek 18.000 lanpostu kentzea esan nahi badu ere? 426 00:23:26,418 --> 00:23:29,387 20.000 lanpostu kentzea esan nahi badu ere bai. 427 00:23:29,421 --> 00:23:31,719 - Edo 30.000? - Nahi duzun guztia. 428 00:23:31,757 --> 00:23:36,319 - Eta Flinteko lanpostu guztiak ere? - Gerta liteke. 429 00:23:36,361 --> 00:23:38,921 Eta horrela gertatu zen. 430 00:23:38,964 --> 00:23:41,762 Ia lanpostu guztiak deuseztatu zituzten. 431 00:23:41,800 --> 00:23:44,564 eta General Motors-ek kiebrara jo zuen. 432 00:23:46,371 --> 00:23:50,000 Beharbada penagarriena zen AEB guztiak 433 00:23:50,042 --> 00:23:54,172 Flinten (Michigan) itxura hartzen hasi zirela. 434 00:23:54,213 --> 00:23:58,377 Baina artean hiri batzuek arro ziren euren handitasunean. 435 00:23:58,417 --> 00:24:00,180 ¶ Cleveland ¶ 436 00:24:00,219 --> 00:24:02,710 ¶ Etorri guztiak Cleveland-era, guztiak ¶ 437 00:24:02,755 --> 00:24:05,656 ¶ Etorri gure eraikin biak ikustera ¶ 438 00:24:05,691 --> 00:24:08,489 ¶ Hemen, leku honetan, lantegiak zeuden ¶ 439 00:24:08,527 --> 00:24:11,360 ¶ Tren honek lanpostuak Cleveland-ik kanpora daramatza ¶ 440 00:24:11,396 --> 00:24:14,388 ¶ Begiratu eguzkia urtean ia hiru aldiz ¶ 441 00:24:14,433 --> 00:24:17,197 ¶ Tipo honek gutxienez bi isun ditu mozkortuta gidatzeagatik ¶ 442 00:24:17,236 --> 00:24:20,171 ¶ Gure ekonomia LeBron James-en oinarritzen da ¶ 443 00:24:20,205 --> 00:24:23,038 ¶ Erosi etxe bat bideo baten prezioan ¶ 444 00:24:23,075 --> 00:24:25,771 ¶ Gure esportazio gai nagusia depresio iraunkorra da ¶ 445 00:24:25,811 --> 00:24:28,780 ¶ Hain atzeratuta gaude, ze hau artelana dela uste dugun. ¶ 446 00:24:28,814 --> 00:24:33,444 ¶ Okerragoa izan zitekeen, baina. Gu ez gara Detroit ¶ 447 00:24:33,485 --> 00:24:35,680 ¶ Gu ez gara Detroit. ¶ 448 00:24:35,721 --> 00:24:39,418 Ez, ez dira Detroit. 449 00:24:39,458 --> 00:24:42,086 20 urtez saiatu nintzen GM eta beste batzuei abisatzen 450 00:24:42,127 --> 00:24:45,790 egun hau iritsiko zela, baina ez zuen ezertarako balio izan. 451 00:24:45,831 --> 00:24:48,095 Beharbada orain entzun egingo ninduten. 452 00:24:48,133 --> 00:24:50,567 Beraz, General Motors-en bulego nagusietara jo nuen. 453 00:24:50,602 --> 00:24:54,265 Nire ideia batzuk konpartitzeko azken aldia. 454 00:24:54,306 --> 00:24:56,467 Ez duzu bainemik. Ezin duzu filmatu hemen. 455 00:24:56,508 --> 00:24:57,497 Eh? 456 00:24:57,543 --> 00:24:59,340 Ez duzu General Motors-en baimenik. 457 00:24:59,378 --> 00:25:01,972 - Ezin duzu hemen filmatu. - Presidentea ikustera etorri naiz. 458 00:25:02,014 --> 00:25:04,005 Ez, jauna. Ez, jauna. 459 00:25:04,049 --> 00:25:06,279 Begira, 20 urte inguru daramatzat holakoak egiten. 460 00:25:06,318 --> 00:25:07,808 Ulertzen dut, jauna. 461 00:25:07,853 --> 00:25:11,345 Eta 20 urtetan ez didate eraikin honetan sartzen utzi. 462 00:25:11,390 --> 00:25:15,053 Uste dut garaia dela sartzen utzi eta 463 00:25:15,093 --> 00:25:16,720 beraiekin hitz egiteko. 464 00:25:16,762 --> 00:25:18,627 Ideia on batzuk dauzkat. 465 00:25:18,664 --> 00:25:23,101 4-7 to 7-6 Bravo Area Alpha. 466 00:25:23,135 --> 00:25:25,535 Aurrera. 467 00:25:25,571 --> 00:25:28,802 Michael Moore dago hemen presidentea ikusteko. 468 00:25:31,109 --> 00:25:33,634 Errepikatu hori. 469 00:25:33,679 --> 00:25:35,772 Michael Moore da, film-egilea. 470 00:25:35,814 --> 00:25:37,805 Presidentea ikustera etorri da. 471 00:25:39,051 --> 00:25:40,643 - Jaunak. - Bai. 472 00:25:40,686 --> 00:25:43,086 Baimena behar duzu aldez aurretik. Ezin duzu filmatu hemen, ados? 473 00:25:43,121 --> 00:25:45,851 Baina ezin badut sartu baimena eskatzeko, zer egin behar dut orduan. 474 00:25:45,891 --> 00:25:48,382 Arrazoia izango duzue. Amaitzea ez da erraza. 475 00:25:48,427 --> 00:25:50,725 Gelditu hori. Ez egin hori. Sartu eraikinaren barrura. 476 00:25:50,762 --> 00:25:53,458 General Motors-ek 35 urtean beste edozein korporaziok baino 477 00:25:53,498 --> 00:25:55,591 diru gehiago egin zuen. 478 00:25:55,634 --> 00:25:57,226 Baina Alemaniak eta Japoniak, 479 00:25:57,269 --> 00:26:00,067 euren autoen industria berreraiki eta ibilgailuak egin zituzten. 480 00:26:00,105 --> 00:26:03,131 Gureak baino seguruagoak, gasolina kontsumo gutxiagokoak, 481 00:26:03,175 --> 00:26:05,336 eta gutxitan ondatzen ziren, inoiz ondatzekotan. 482 00:26:08,447 --> 00:26:12,816 Alemanian, sindikatuek parte hartzen dute zuzendaritza izendatu eta botatzeko orduan. 483 00:26:12,851 --> 00:26:16,252 Beraz langileek badute zer esanik. 484 00:26:19,124 --> 00:26:21,115 Japonia eta Alemaniako jendea 485 00:26:21,393 --> 00:26:24,829 ahalegintzen da ziurtatzeko buruzagi politiko kontserbadoreek ere 486 00:26:24,863 --> 00:26:26,990 klase-ertaina eraitsi ez dezaten. 487 00:26:31,336 --> 00:26:33,964 Zehazki non gaude gu oraintxe bertan? 488 00:26:34,006 --> 00:26:38,568 General Motors-ek hartzekodunen konkurtsoa deklaratu zuen egunean 489 00:26:38,610 --> 00:26:42,046 nire aitarekin joan nintzen AC bujien lantegia bisitatzera 490 00:26:42,080 --> 00:26:44,674 30 urte baino gehiago egin zituen bertan lanean. 491 00:26:44,716 --> 00:26:48,379 - Hementxe lan egiten zenuen - Hara joan beharko zenuke 492 00:26:48,420 --> 00:26:52,220 Arranpa bat zeukaten, jendea igotzeko, handik 493 00:26:52,257 --> 00:26:53,781 - Haren atzetik? - Bai. 494 00:26:53,825 --> 00:26:55,816 - Eta lantegia han zegoen? - Bai. 495 00:26:55,861 --> 00:26:58,261 Lantegia osorik, 3,5 kilometro inguru zituen, luzeran. 496 00:26:58,297 --> 00:27:00,629 Gogoratzen dut amarekin etortzen ginela zure bila 497 00:27:00,666 --> 00:27:02,566 - 2:30etan egunero. - Bai, hala da. 498 00:27:02,601 --> 00:27:05,627 Handik irteten ginen, handik hain zuzen. 499 00:27:05,671 --> 00:27:07,639 Eta gu autoan izaten ginen zure zain. 500 00:27:07,673 --> 00:27:10,164 Eta arranpatik jaisten ikusten zintugun. 501 00:27:10,208 --> 00:27:13,803 Asaldatu egiten ginen ikusten zintugun bakoitzean. 502 00:27:13,845 --> 00:27:16,336 33 urte t'erdi egin nituen han. 503 00:27:16,381 --> 00:27:18,440 - 33 urte t'erdi? - Bai, ba. 504 00:27:18,483 --> 00:27:21,281 Zein da zure oroitzapenik onena, hemen lanean izan zinen denborakoa? 505 00:27:21,320 --> 00:27:24,483 Nire oroitzapenik onena? Uste dut jendea dela. 506 00:27:24,523 --> 00:27:26,514 Oso talde ona egiten genuen. 507 00:27:26,558 --> 00:27:29,425 - Ondo moldatzen zinen lankideekin? - Bai. 508 00:27:29,461 --> 00:27:32,726 Leku ona lan egiteko. Gozatu egin nuen. 509 00:27:32,764 --> 00:27:35,631 Sentitzen dut desagertzen ikustea. 510 00:27:43,441 --> 00:27:45,771 2008ko Gabonak baino pixka bat lehenago, 511 00:27:46,011 --> 00:27:49,011 Chicagoko "Republic Windows - Doors" enpresak 512 00:27:49,181 --> 00:27:52,412 sindikatutako langile guztiak kaleratu zituen bat-batean. 513 00:27:52,451 --> 00:27:55,511 250 langile baino gehiago. 514 00:27:55,554 --> 00:27:59,012 Hiru egun lehenago jakinarazi zieten. 515 00:27:59,057 --> 00:28:01,116 Bank of America-k 516 00:28:01,159 --> 00:28:03,354 ez zion enpresari kreditua luzatuko, 517 00:28:03,395 --> 00:28:07,491 eta langileei ez zieten zegokien dirua ordaindu. 518 00:28:07,532 --> 00:28:10,330 Nire bizitza lan honen inguruan antolatuta dago. 519 00:28:10,369 --> 00:28:14,533 Nire laneko eginbeharrarekin bat bizi naiz 520 00:28:14,573 --> 00:28:18,634 Eta ez ni bakarrik, langile guztiak hemen. 521 00:28:18,677 --> 00:28:21,475 Enpresarekin dugun eginbeharretik 522 00:28:21,513 --> 00:28:24,107 harantzago dihardugu. 523 00:28:24,149 --> 00:28:26,879 Eta azkenean, 524 00:28:26,918 --> 00:28:29,751 bost axola diogu enpresari. 525 00:28:31,590 --> 00:28:34,559 Lantegia asteartean itxiko dutela enteratu gara. 526 00:28:34,593 --> 00:28:37,824 Ez dugu merezi guri holakorik egitea 527 00:28:37,863 --> 00:28:41,162 Mingarria da, esan dudan bezala, 528 00:28:41,199 --> 00:28:43,167 hau nire bigarren familia da-eta. 529 00:28:43,201 --> 00:28:45,795 Beraz, hala da, benetan mingarria da, benetan. 530 00:28:45,837 --> 00:28:49,739 Faltan botako ditut guztiak 531 00:28:49,775 --> 00:28:52,744 Faltan botako ditut guztiak eta ez dut uste 532 00:28:52,778 --> 00:28:55,110 inork planeta honetan 533 00:28:55,147 --> 00:28:58,378 merezi duenik guri egin digutena. 534 00:29:05,857 --> 00:29:07,916 Holako eszenak errepikatuko ziren estatu osoan 535 00:29:07,959 --> 00:29:12,020 eta ematen zuen inori ez ziola ardura. 536 00:29:12,064 --> 00:29:14,464 ¶ Zambezi, Zambezi ¶ 537 00:29:14,499 --> 00:29:17,627 -¶ Zambezi, Zam. ¶ - Whoo! 538 00:29:17,669 --> 00:29:21,537 Presidentea bere aginteko azken urtea gozatzen ari zen. 539 00:29:21,573 --> 00:29:23,871 Baina ekonomia errekara jotzen hasi zenean, 540 00:29:23,909 --> 00:29:28,039 erabaki zuen K hitza ateratzeko garaia zela. 541 00:29:28,080 --> 00:29:31,106 Kapitalismoa inoiz sortutako sistemarik onena da. 542 00:29:31,149 --> 00:29:32,548 Benetan? 543 00:29:32,584 --> 00:29:35,849 Ezkerreko zein eskuineko ahotsek esaten dute enpresa libreko sistema 544 00:29:35,887 --> 00:29:39,550 gutizia, esplotazio eta porrotaren sinonimoa dela. 545 00:29:39,591 --> 00:29:41,582 Gutizia, 546 00:29:41,626 --> 00:29:44,789 esplotazioa, porrota? 547 00:29:44,830 --> 00:29:46,354 Aurrera, entzuten ari naiz. 548 00:29:46,398 --> 00:29:51,267 Kapitalismoak aukeratzeko askatasuna eskaintzen dio jendeari 549 00:29:51,303 --> 00:29:53,863 lana non egiteko, eta zer egiteko. 550 00:29:53,905 --> 00:29:56,601 Pat Andrews lan bila ibili da. 551 00:29:56,641 --> 00:30:00,509 Goizero iragarkiak irakurtzen ditu, alperrik irakurri ere. 552 00:30:00,545 --> 00:30:02,308 Hemen ez dago ezer. 553 00:30:02,347 --> 00:30:05,282 Ez naiz dantzari gisa arituko gizonezkoen klub batean. 554 00:30:06,618 --> 00:30:10,110 nahi dituzten gauzak erosteko edo saltzeko aukera. 555 00:30:10,155 --> 00:30:12,089 Tom Rendon-ek ez ditu langileak kaleratu 556 00:30:12,124 --> 00:30:14,786 Stockton-eko (California) kartelak egiteko enpresan, 557 00:30:14,826 --> 00:30:16,726 hitz horrek berak bere negozio erdia 558 00:30:16,761 --> 00:30:18,820 suposatzen duelako. 559 00:30:18,864 --> 00:30:22,425 Justizia soziala eta giza duintasuna bilatzen badituzu, 560 00:30:22,467 --> 00:30:26,301 merkatu libreko sistema da zure bidea. 561 00:30:29,174 --> 00:30:32,302 Eta Pennsylvanian justizia bila zebiltzanenentzat, 562 00:30:32,344 --> 00:30:36,246 enpresa librean zuten bide bakarra. 563 00:30:39,751 --> 00:30:41,412 Wilkes-Barrek (Pennsylvania,) 564 00:30:41,453 --> 00:30:43,614 estatuko tasarik handiena du 565 00:30:43,655 --> 00:30:47,284 erreformatorioan sartutako gazte kopuruan. 566 00:30:47,325 --> 00:30:49,657 Beharbada, hemengo jende zintzoak 567 00:30:49,694 --> 00:30:52,060 kapitalismoaren jokabideak erabiltzen dituelako 568 00:30:52,097 --> 00:30:55,328 gazte galduak bideratzeko orduan. 569 00:30:55,367 --> 00:30:58,268 Administrazioak enpresa pribatua kontratatu zuen 570 00:30:58,303 --> 00:31:03,033 Izen goxoa zeraman: PA Child Care (PA Haur-Zaintza) 571 00:31:03,675 --> 00:31:06,610 Bi negozio gizon ziren horren jabeak 572 00:31:06,645 --> 00:31:11,309 Horietako bat, Robert Powell, abokatua eta enpresa-gizona zen. 573 00:31:11,349 --> 00:31:13,283 Bere lagun Conahan epaileak 574 00:31:13,318 --> 00:31:15,684 itxi egin zuen erreformatorio publikoa. 575 00:31:15,720 --> 00:31:17,654 eta ondoren "PA Child Care" enpresak 576 00:31:17,689 --> 00:31:20,852 8 milioi dolarreko instalazio pribatuak eraiki zituen. 577 00:31:20,892 --> 00:31:22,792 Administrazioak alokairuan 58 milioi dolar 578 00:31:22,827 --> 00:31:25,523 ordainduko zion. 579 00:31:27,465 --> 00:31:31,094 Wilkes-Barre-ko gaizkile gazte batzuekin mintzatuko gara. 580 00:31:31,136 --> 00:31:33,434 Magee belarra erre zuen institutuko jai batean. 581 00:31:33,471 --> 00:31:36,702 Oso bihurria nintzen adin horretan. 582 00:31:36,741 --> 00:31:39,539 Matt-ek eztabaida izan zuen afariko mahaian. 583 00:31:39,578 --> 00:31:42,240 Afariko okela zati bat, saiheski bat, bota nion 584 00:31:42,280 --> 00:31:44,748 nire amaren mutil-lagunari. 585 00:31:44,783 --> 00:31:47,149 Jamie-k liskar bat izan zuen merkatalgune batean 586 00:31:47,185 --> 00:31:48,447 bere lagunik onenarekin. 587 00:31:48,486 --> 00:31:51,922 Pentsatu nuen, badakizu, ez ginela gehiago lagunik izango. 588 00:31:51,957 --> 00:31:54,482 Eta Hillary-k MySpace-ko orri bat egin zuen 589 00:31:54,526 --> 00:31:56,687 eskolako zuzendariaren kontura barre egiteko asmoarekin, 590 00:31:56,728 --> 00:31:59,219 zorrotza zelako, eta umore-zentzurik ez zuelako. 591 00:31:59,264 --> 00:32:02,700 Tontakeria batzuk esaten zituen orrian, 14 urteko neskato batek esan ohi dituenak 592 00:32:02,734 --> 00:32:06,465 Zuzendariordeak poliziari deitu zion. 593 00:32:06,504 --> 00:32:10,804 Mark Ciavarella epaile adeitsuaren aurrera eraman zituzten guztiak. 594 00:32:10,842 --> 00:32:13,572 Neska-mutil horiek lehen ikasgaia ikasiko zuten 595 00:32:13,612 --> 00:32:15,580 AEBetako kapitalismoari buruz: 596 00:32:15,614 --> 00:32:20,415 denbora dirua da, diru pilo bat. 597 00:32:20,452 --> 00:32:23,751 Epailearen aurrera eraman ninduten, Ciavarella jaunaren aurrera, 598 00:32:23,788 --> 00:32:25,585 eta lau minutu ere ez genituen bertan egin. 599 00:32:25,624 --> 00:32:27,717 Minutu pare bat edo bakarrik izan nintzen haren aurrean. 600 00:32:27,759 --> 00:32:31,388 Ciavarella epaileak zera esan zidan: 601 00:32:31,429 --> 00:32:34,296 ''Zer arraio uste duzu zuk, holako gauzak egin ahal dituzula?'' 602 00:32:34,332 --> 00:32:36,766 Ziur nago, han sartu orduko, buruan zuela 603 00:32:36,801 --> 00:32:38,564 mutiko hau barrura bidaliko dut, bost axola zergatik. 604 00:32:38,603 --> 00:32:39,900 Begiratu ere ez ninduen egin. 605 00:32:39,938 --> 00:32:42,907 Behin epaitegian sartuta, ez nuen inolako aukerarik 606 00:32:42,941 --> 00:32:45,205 Beste sei gaztetxo edo zeuden nire aurretik 607 00:32:45,243 --> 00:32:47,268 Ciavarellaren aurretik pasatu ziren guztiak, 608 00:32:47,312 --> 00:32:50,679 arrazoi desberdinengatik, kontu txikiak zein kontu larriak, 609 00:32:50,715 --> 00:32:52,410 denak barrura bidali zituzten. 610 00:32:52,450 --> 00:32:56,352 Wilkes-Barre Amerikako Estatu Batuetan dagoen arren, 611 00:32:56,388 --> 00:33:00,518 hemen kapitalismoak demokrazia garaitu zuen. 612 00:33:00,558 --> 00:33:03,789 Robert Powell, "PA Child Care" enpresako jabeetako batek 613 00:33:03,828 --> 00:33:08,231 tratu bat egin zuen Conahan eta Ciavarella epaileekin. 614 00:33:08,266 --> 00:33:11,702 Ciavarellak bere kondena kopuruak igoarazi zituen. 615 00:33:11,736 --> 00:33:13,465 Neska-mutil hauetako asko 616 00:33:13,505 --> 00:33:18,272 dirua irabazteagatik sartu zituzten "PA Child Care" erreformatorioan 617 00:33:18,310 --> 00:33:19,709 eta hartutako lanengatik, 618 00:33:19,744 --> 00:33:23,942 epaile horiek 2.6 milioi dolar jaso zituzten, 619 00:33:23,982 --> 00:33:27,941 "PA Child Care" enpresako jabeek hamarka milioi jaso zituzten bitartean. 620 00:33:27,986 --> 00:33:30,580 Herritarrek ordaindutako zergetatik ateratako dirutan. 621 00:33:30,622 --> 00:33:33,750 Eta nora joan zen Powell diru hori guztiaz gozatzera? 622 00:33:33,792 --> 00:33:35,987 Bere hegazkin pribatura, 623 00:33:36,027 --> 00:33:39,087 ''Reel Justice'' izena duen bere yatera. 624 00:33:40,765 --> 00:33:45,668 6.500 gaztetxo bidegabe kondenatu zituzten. 625 00:33:45,704 --> 00:33:49,105 Diru-bide ona izan zen, iraun zuen bitartean. 626 00:33:50,241 --> 00:33:53,108 Luzerne Konderriko bi epailek lege-arazo larriak dituzte. 627 00:33:53,144 --> 00:33:54,133 Espetxeratu egingo dituzte. 628 00:33:54,179 --> 00:33:55,612 Gaztetxo batzuk espetxeratu zituzten 629 00:33:55,647 --> 00:33:59,913 askatasuneko begiraleek atxiloketaren aurka egonda ere. 630 00:33:59,951 --> 00:34:02,943 Han barruan denboraren zentzua galtzen duzu eta ez dakizu zer egun den ere 631 00:34:02,987 --> 00:34:04,215 Nik ia erabat galduak nituen. 632 00:34:04,255 --> 00:34:07,383 Suposatzen zen, zera, uste nuen bi hilabete edo izango zirela. 633 00:34:07,425 --> 00:34:09,825 Eta bi hilabete izatetik bederatzi izatera pasa zen. 634 00:34:09,861 --> 00:34:12,557 Berak hasiera batean esan zuen hiru-sei hilabete izango zirela, 635 00:34:12,597 --> 00:34:16,590 baina nolabait 11 t'erdi egin nituen azkenean. 636 00:34:16,634 --> 00:34:19,467 eta ez nuen inoiz epailearen aurrera bueltatu 637 00:34:19,504 --> 00:34:21,131 kondena luzatzeko. 638 00:34:21,172 --> 00:34:22,969 "PA Child Care" enpresak 639 00:34:23,007 --> 00:34:25,840 bere ziegak betetzeko epaileak ordaindu ez ezik, 640 00:34:25,877 --> 00:34:28,539 beraiek erabakitzen zuten 641 00:34:28,580 --> 00:34:31,981 gaztetxoak noiz zeuden gizarteratzeko prest. 642 00:34:32,016 --> 00:34:35,349 Baina hori zentzuzkoa da, zeren eta gobernuak 643 00:34:35,387 --> 00:34:37,947 bere ardurak irabazteko helburua duen enpresa bati 644 00:34:37,989 --> 00:34:40,389 pasatzen badizkio, 645 00:34:40,425 --> 00:34:42,450 zer espero duzu? 646 00:34:42,494 --> 00:34:45,088 Objektu bat bezala sentitzen naiz, beraiek dirua egiteko besterik 647 00:34:45,130 --> 00:34:47,530 erabili eta gero albo batera bota nindutela. 648 00:34:47,565 --> 00:34:52,025 Aire-konpainian lan egiteko saiatzen ari naiz 649 00:34:52,070 --> 00:34:54,265 eta etorkizunerako prestatzen, 650 00:34:54,305 --> 00:34:57,536 hau guztia atzean utzi eta gertatutakoarekin amaitzeko behingoz. 651 00:34:57,575 --> 00:35:00,043 Epaiketan ez nuen ezer kontrolatzen, 652 00:35:00,078 --> 00:35:02,512 baina hegan egitean neu naiz. 653 00:35:02,547 --> 00:35:05,015 Neuk egiten dut dena neure kabuz 654 00:35:05,049 --> 00:35:07,074 Nik kontrolatzen dut dena. 655 00:35:07,118 --> 00:35:08,949 Matt-ek hegan egitea du gustuko 656 00:35:08,987 --> 00:35:12,252 eta egunen batean pilotua izatea espero du 657 00:35:12,290 --> 00:35:14,918 Lortzen badu, kapitalismoaren 658 00:35:14,959 --> 00:35:17,553 bigarren ikasgaia ikasiko du: 659 00:35:17,595 --> 00:35:20,621 AEBetan, batzuetan, hobeto izango zara 660 00:35:20,665 --> 00:35:23,101 McDonald's-en lanean. 661 00:35:23,101 --> 00:35:25,661 - Sully gogoratzen duzue? 662 00:35:25,703 --> 00:35:27,034 Hegazkin bat Hudson ibaian osorik jaitsarazi 663 00:35:27,071 --> 00:35:30,097 eta 150 pasaiarien bizitzak 664 00:35:30,141 --> 00:35:33,167 salbatu zituen Sullenberger kapitaina? 665 00:35:33,211 --> 00:35:36,078 AEBetako benetako heroia. 666 00:35:39,217 --> 00:35:42,118 Alkatearekin izan zen. Batasuneko hitzaldira joan zen. 667 00:35:42,153 --> 00:35:44,849 Arraioa, "Super Bowl"era ere joan zen. 668 00:35:44,889 --> 00:35:47,119 Eta gero Kongresura joan zen. 669 00:35:47,158 --> 00:35:50,218 Hegan egitea nire bizitzaren pasioa izan da. 670 00:35:50,261 --> 00:35:52,422 Baina lana ere gustukoa dut, 671 00:35:52,464 --> 00:35:55,160 eta ez zait gustatzen gertatzen ari dena. 672 00:35:55,200 --> 00:35:57,293 - Nire esperientzia pertsonalean 673 00:35:57,335 --> 00:36:00,532 maite dudan langintzan jarraitzeko erabakiak 674 00:36:00,572 --> 00:36:05,202 koste finantzari handia ekarri digu niri eta nire familiari. 675 00:36:05,243 --> 00:36:07,507 Nire soldataren %40 murriztu didate. 676 00:36:07,545 --> 00:36:11,208 Nire pentsioa, aire-konpainia gehienetan bezala, ezabatu egin dute. 677 00:36:11,249 --> 00:36:14,776 Ez pentsa, mesedez, exajeratzen ari naizenik esaten dudanean 678 00:36:14,819 --> 00:36:18,118 ez dudala seme-alabak bere pausoak jarraitzea nahi duen 679 00:36:18,156 --> 00:36:19,748 aire-konpainia bateko pilotu profesional bat ere ezagutzen. 680 00:36:19,791 --> 00:36:22,521 Hara, aretoa hustu egin duzu horrekin, Sully. 681 00:36:22,560 --> 00:36:24,858 Ez dut uste kongresuko kideek horrelakoak entzun nahi zituztenik. 682 00:36:24,896 --> 00:36:27,831 - Heroi gisa nahi zaituzte. - Oraingo esperientzia... 683 00:36:42,413 --> 00:36:44,472 Zenbatekoa izan zen zure lehen soldata pilotu lanetan? 684 00:36:44,516 --> 00:36:46,814 Lehen urtean 19.000 dolar irabazi nituen. 685 00:36:46,851 --> 00:36:50,309 Bigarren urtean 22.000 edo 23.000 ingurura igo zidaten. 686 00:36:50,355 --> 00:36:52,983 Azken urtean, osorik 687 00:36:53,024 --> 00:36:55,458 17.600 dolar irabazi nituen. 688 00:36:55,493 --> 00:36:58,087 Badago txiste bat konpainian pilotu berriei hegalak jartzen dizkigutenean 689 00:36:58,129 --> 00:37:01,587 eta enpresak zera esaten du: 690 00:37:01,633 --> 00:37:04,397 ''Ei, ez eskatu bazkari txartelak uniformea jantzita daukazunean.'' 691 00:37:04,435 --> 00:37:07,302 Ez dakit zuek zer uste duzuen, baina niretzako 692 00:37:07,338 --> 00:37:11,138 airean 15.000 metrotara naraman pilotuak soldata ona izan dezala nahi dut. 693 00:37:11,175 --> 00:37:14,235 Ez dadila ibili kabinan 694 00:37:14,279 --> 00:37:16,270 pilotuaren jarlekuan txanpon bila. 695 00:37:16,314 --> 00:37:18,282 Lau hilabeteko aldi batean edo 696 00:37:18,316 --> 00:37:21,080 bazkari txartelak jasotzen nituen. 697 00:37:21,119 --> 00:37:22,609 - Bazkari txartelak jasotzen zenituen? - Bai. 698 00:37:22,654 --> 00:37:25,418 - Eta hegazkina pilotatzen jarraitzen zenuen? - Bai. 699 00:37:25,456 --> 00:37:27,822 Nire, nire bazkari txartelekin. 700 00:37:27,859 --> 00:37:30,623 Bazkari txartelen bulegoko neskari, 701 00:37:30,662 --> 00:37:33,597 pilotua nintzela esan nionean, zirkinik ere ez zuen egin, 702 00:37:33,631 --> 00:37:35,963 baina ez, banekien ez ninduela sinisten. 703 00:37:36,000 --> 00:37:38,628 Nola moldatu zara? Nola ordaindu dituzu zure gauzak? 704 00:37:38,670 --> 00:37:41,264 Kreditu txartelak erabiltzen nituen janaria erosteko 705 00:37:41,306 --> 00:37:43,035 - bazkari txartelak ez nituenean. - Ba, benetan? 706 00:37:43,074 --> 00:37:45,372 10.000 dolarreko zorrak ditut kreditu-txartelean 707 00:37:45,410 --> 00:37:47,401 beharrezko gauzetan bakarrik, 708 00:37:47,445 --> 00:37:50,005 ez pantaila handiko TB edo estereoetan. 709 00:37:50,048 --> 00:37:53,245 Erabiltzen duzu janariak erosi eta bizitzan moldatzeko. 710 00:37:53,284 --> 00:37:55,218 - Bai. - Baduzu ikasketarako maileguetako zorrik? 711 00:37:55,253 --> 00:37:56,948 - Bai. - Zenbat? 712 00:37:56,988 --> 00:37:58,546 80.000 inguru edo. 713 00:37:58,590 --> 00:38:01,991 - 100.000 dolar hartu nituen - Ikasketarako maileguak? 714 00:38:02,026 --> 00:38:04,893 Eta ordaintzen amaitu orduko, martxa honetan 715 00:38:04,929 --> 00:38:07,295 ziur asko, interes, kargu eta zigorrekin 716 00:38:07,332 --> 00:38:09,892 milioi erdia aterako zait. 717 00:38:09,934 --> 00:38:12,164 Kontu honetan ez dut, ez dut honetan pentsatzen 718 00:38:12,203 --> 00:38:13,898 denbora asko eman nahi larriegia delako. 719 00:38:13,938 --> 00:38:16,406 Modu horretan oso azkar deprimitzen naiz 720 00:38:16,441 --> 00:38:18,102 aukeratu nuen lanbideaz pentsatzean 721 00:38:18,142 --> 00:38:20,576 sekulako zorrak ditudala eta oso gutxi irabazten dudala. 722 00:38:20,612 --> 00:38:23,513 Bigarren lana egin behar izan duzu hilaren azkeneraino iristeko? 723 00:38:23,548 --> 00:38:25,914 Zakurrak paseatzen ditut, 724 00:38:25,950 --> 00:38:29,147 "MonaVie" zukuak banatzen ditut. 725 00:38:29,187 --> 00:38:32,452 Ezagutzen ditudan pilotu batzuek plasma ematen dute 726 00:38:32,490 --> 00:38:34,321 diru estra eskuratzeko. 727 00:38:34,359 --> 00:38:37,226 - Odola ematen dutela? - Tira, bai 728 00:38:37,261 --> 00:38:39,889 Horrela diru estra eskuratu ahal dute hegazkinak daramaten arren? 729 00:38:39,931 --> 00:38:41,922 Bai. Plasma ematen dute. 730 00:38:41,966 --> 00:38:46,232 Odola itzultzen dizute, baina dirua ematen dizute plasmagatik. 731 00:38:46,270 --> 00:38:47,567 - Hara. 732 00:38:47,605 --> 00:38:49,402 Odola ateratzen dizute, plasma hartu eta 733 00:38:49,440 --> 00:38:50,907 odola itzultzen dizute. - ...ematen dizute. 734 00:38:50,942 --> 00:38:52,807 Tira, primeran, ez dago hain txarto. 735 00:38:52,844 --> 00:38:56,336 Jendeak pilotatzen jarraitzen du gustukoa dutelako bakarrik. 736 00:38:56,381 --> 00:38:58,246 Eta administrazioa horrezaz baliatzen da 737 00:38:58,282 --> 00:39:01,615 Aire-konpainiek hegaldi asko banatu dituzte 738 00:39:01,653 --> 00:39:06,056 tarte laburretan dabiltzan konpainien artean 739 00:39:06,090 --> 00:39:09,287 sindikatuak itotzeko ahaleginetan. 740 00:39:09,327 --> 00:39:11,420 Ez duzu lehiatzerik 741 00:39:11,462 --> 00:39:15,694 urtero maila baxuago batean 742 00:39:15,733 --> 00:39:19,333 segurtasunean murrizketak nolabait egin gabe 743 00:39:20,438 --> 00:39:25,239 2009ko otsailaren 12an 10:15ak inguruan, 744 00:39:25,276 --> 00:39:28,006 kontinente arteko 3407 hegaldia 745 00:39:28,046 --> 00:39:30,640 Buffaloko aireportuan jaisten hasi zen 746 00:39:32,417 --> 00:39:34,282 Egon, lurreko komunikazioren bat dago, 747 00:39:34,318 --> 00:39:36,218 estatuko polizia edo sheriffaren bulegoa da 748 00:39:36,254 --> 00:39:37,949 Begiratu behar dugu ea zerbait dagoen inguruan. 749 00:39:37,989 --> 00:39:40,389 Hegazkin hau bost kilometrotara zegoen, eta bat-batean 750 00:39:40,425 --> 00:39:42,256 ez genuen hegazkinaren erantzunik izan. 751 00:39:42,293 --> 00:39:45,285 Nik hauxe bakarrik esan dezaket: hegazkin bat zegoen pantailan 752 00:39:45,329 --> 00:39:48,355 eta orain ez dugu beraiekin hitz egiterik. 753 00:39:48,399 --> 00:39:50,560 Ez zen inor bizirik atera. 754 00:39:50,601 --> 00:39:53,536 50 lagun hil ziren. 755 00:39:55,073 --> 00:39:58,338 Hedabideek pilotuen eginak azpimarratu zituzten 756 00:39:58,376 --> 00:40:01,436 Marvin Renslow kapitainak eta Shaw lehen ofizialak 757 00:40:01,479 --> 00:40:03,709 euren lanbideaz ari ziren berbetan. 758 00:40:03,748 --> 00:40:06,114 ''lanbidea'' eufemismoa da 759 00:40:06,150 --> 00:40:08,550 pilotuak beste zerbaitez ari ziren: 760 00:40:08,586 --> 00:40:12,716 gutxi irabazi eta lanez gainezka zeudela. 761 00:40:12,757 --> 00:40:14,850 Hedabideek ez zuten aipatuko 762 00:40:14,892 --> 00:40:17,156 zergatik gure sistema ekonomikoan 763 00:40:17,195 --> 00:40:20,824 pilotu batek "Taco Bell" espektakuluan baino gutxiago irabaz dezakeen. 764 00:40:20,865 --> 00:40:22,264 Shaw lehen ofizialak 765 00:40:22,300 --> 00:40:25,929 16.000 eta 20.000 dolar artean irabazten zituen urtean 766 00:40:25,970 --> 00:40:29,531 eta une batean bigarren lana zeukan. 767 00:40:29,574 --> 00:40:32,008 Bigarren lana: zerbitzaria zen 768 00:40:32,043 --> 00:40:34,034 kafetegia batean. 769 00:40:35,346 --> 00:40:38,873 Konpainia horiek nola joka dezakete horrela? 770 00:40:38,916 --> 00:40:41,612 Kapitalismoaren gakoa izango da: 771 00:40:41,652 --> 00:40:44,416 Bidea ematen dizu edozer egiteko, 772 00:40:44,455 --> 00:40:47,825 langile baten heriotzaz dirua irabazteko, esaterako. 773 00:40:49,393 --> 00:40:51,759 Maitea, nik zabalduko dut. Probatu honekin. 774 00:40:51,796 --> 00:40:53,855 Hau lrma Johnson da. 775 00:40:53,898 --> 00:40:56,867 lrma-ren senarra, Dan, tarteko gerentea zen 776 00:40:56,901 --> 00:40:59,062 Houston-eko (Texas) "Amegy Bank"ean. 777 00:40:59,103 --> 00:41:01,162 - Zabaldu egingo duzu? - Ez. 778 00:41:01,205 --> 00:41:03,730 Dan minbiziaz hil berri da, 779 00:41:03,775 --> 00:41:08,007 lrma emaztea eta bi semeak utzi ditu. 780 00:41:08,045 --> 00:41:10,605 Baina Irmak orain jakin du "Amegy Bank"ek Danen bizitzaren gaineko 781 00:41:10,648 --> 00:41:14,607 isilpeko bizitza-aseguruko poliza egina zuen. 782 00:41:14,652 --> 00:41:18,884 Dan hiltzekotan, banketxeak bihotz-onez 783 00:41:18,923 --> 00:41:21,414 bere burua izendatu zuen onuradun. 784 00:41:21,459 --> 00:41:24,587 Aseguru etxeak ustekabean Irmari jakinarazi zion 785 00:41:24,629 --> 00:41:28,759 "Amegy Bank"ek 1.5 milioi dolarreko txekea jaso zuela 786 00:41:28,800 --> 00:41:31,735 Dan hil ondoko astean. 787 00:41:31,769 --> 00:41:33,566 Eskerrik asko laguntzeagatik. 788 00:41:33,604 --> 00:41:34,662 Inoiz ez zidaten esan. 789 00:41:34,705 --> 00:41:38,232 Nik jakin nahi nuen, ba, zergatik egin zioten poliza bat? 790 00:41:38,276 --> 00:41:40,210 - Ez zenekien horretaz ezer? - Ez. 791 00:41:40,244 --> 00:41:43,907 Eta beren burua izendatu zuten onuradun gisa. 792 00:41:43,948 --> 00:41:44,937 Bai. 793 00:41:44,982 --> 00:41:47,143 Beraz, zure senarraren heriotzak 794 00:41:47,185 --> 00:41:50,154 1.5 milioi dolar aberatsago egin ditu? 795 00:41:52,490 --> 00:41:56,017 Badakit ez dela zuzena beraiek nire senarraren heriotzaz 796 00:41:56,060 --> 00:41:58,494 dirua irabazten saiatzea. 797 00:41:58,529 --> 00:42:00,326 Zer gertatzen ari zen jabetu nintzenean, 798 00:42:00,364 --> 00:42:04,425 Ezin nuen sinistu. 799 00:42:04,468 --> 00:42:07,198 - Mingarria da. - Sentitzen dut. 800 00:42:12,610 --> 00:42:16,205 Mingarria da eta erantzunak nahi nituen. 801 00:42:16,247 --> 00:42:18,909 lrmak Michael D. Myers-ekin hitz egin zuen, 802 00:42:18,950 --> 00:42:21,441 Abokatu hau ikertzen ibilia zen 803 00:42:21,485 --> 00:42:24,784 enpresek beren langileen izenean egiten dituzte aseguru poliza mota hauek. 804 00:42:26,190 --> 00:42:28,784 Bizitzako-aseguruaren erabilera normalean, jendea babestu egiten da 805 00:42:28,826 --> 00:42:33,388 maite duen baten edo familiaren euskarriaren galeraz. 806 00:42:33,431 --> 00:42:37,834 Baina ez duzu nahi pertsona hori hiltzerik. 807 00:42:37,869 --> 00:42:40,030 Poliza horiek erosten dituzten konpainia horiek ordea, 808 00:42:40,071 --> 00:42:41,936 polizaren proiekzioen arabera 809 00:42:41,973 --> 00:42:44,669 langileak hiltzea nahi dute. 810 00:42:44,709 --> 00:42:48,611 Konpainiarentzat, gehiago balio duzu hilik bizirik baino. 811 00:42:49,914 --> 00:42:53,406 "American Greetings", "RR Donnelly - Sons", eta "Proctor - Gamble" programek 812 00:42:53,451 --> 00:42:56,215 arazoak dituzte hilkortasun-tasarekin. 813 00:42:56,254 --> 00:42:58,745 Lau programa konbinatu horiek aurreikusitako heriotza-tasaren 814 00:42:58,789 --> 00:43:00,279 %50an ari dira. 815 00:43:00,324 --> 00:43:03,782 Bezero horiek argi daukate arazoa. 816 00:43:03,828 --> 00:43:06,524 Izatez, aseguru-agentea kexatu egiten da 817 00:43:06,564 --> 00:43:08,964 langile nahikoak hiltzen ez direlako. 818 00:43:09,000 --> 00:43:12,697 Eta inbertsioaren irabaziak ez datoz bat aurreikusitakoarekin. 819 00:43:12,737 --> 00:43:15,171 Aseguru agenteak dio NCC hori ez dabilela 820 00:43:15,206 --> 00:43:17,902 aurreikusitako heriotza-tasaren %78an baino. 821 00:43:17,942 --> 00:43:21,810 Hartara, hilko zirela espero genituen %78 horiek hil egin ziren. 822 00:43:21,846 --> 00:43:25,077 Baina arazoa da haietako hiru suizidioak izan zirela. 823 00:43:25,116 --> 00:43:27,243 Eta ezin da horrela ibili urte guztietan. 824 00:43:27,285 --> 00:43:31,110 Irudikatu ahal duzu jendeak inor hiltzea nahi duen 825 00:43:31,153 --> 00:43:33,687 beste egoeraren bat? 826 00:43:33,724 --> 00:43:37,922 Gerrako soldaduak, suposatzen dut. 827 00:43:37,962 --> 00:43:41,762 Tira, noiz nahi izaten da jendea hiltzea? 828 00:43:41,799 --> 00:43:43,426 Nik... ez dakit. 829 00:43:43,467 --> 00:43:47,267 Gerra egoerak, terrorismo egoerak. 830 00:43:49,206 --> 00:43:51,902 Drogaren gaineko epaiketak, beharbada. Ez dakit. 831 00:43:51,943 --> 00:43:54,537 Ez dakit. Galdera bitxia da. 832 00:43:54,578 --> 00:43:57,809 Nik ez nuen ulertzen, holakorik legezkoa nola izan zitekeen. 833 00:43:57,848 --> 00:44:02,181 Izan ere, badago inoren etxearen gaineko sute-asegurua egitea 834 00:44:02,218 --> 00:44:05,121 debekatzen duen lege bat 835 00:44:05,156 --> 00:44:09,388 etxe hori erretzea interesatuko zaidalako. 836 00:44:09,427 --> 00:44:12,555 Myers abokatua urteetan kontu hau ikertzen ibili denez, 837 00:44:12,596 --> 00:44:14,655 galdetu nion, ze enpresak ari dira 838 00:44:14,699 --> 00:44:16,496 aseguru-poliza mota horiek erabiliz etekinak ateratzen . 839 00:44:16,534 --> 00:44:17,967 Ez dakit, ez da jakiten, 840 00:44:18,002 --> 00:44:20,630 Ez dago non bilatu 841 00:44:20,671 --> 00:44:24,300 zure enpresak holako produkturen bat 842 00:44:24,342 --> 00:44:26,640 erosi duen. - Zuk zeintzuk ezagutzen dituzu? 843 00:44:26,677 --> 00:44:28,372 Guk ezagutzen ditugunak, 844 00:44:28,412 --> 00:44:30,437 "Bank of America", "Citibank", 845 00:44:30,481 --> 00:44:33,780 "Wal-Mart", "Winn-Dixie", "Proctor - Gamble", 846 00:44:33,818 --> 00:44:35,945 "McDonnell Douglas", "Hershey", 847 00:44:35,987 --> 00:44:38,956 "Nestlé" , "AT-T", "Southwestern Bell", 848 00:44:38,990 --> 00:44:41,049 "Ameritech", "American Express" 849 00:44:41,092 --> 00:44:43,151 - Lehen mailako enpresak aipatu dituzu. - Bai. 850 00:44:43,194 --> 00:44:46,391 Enpresa sendoak dira, ez dabiltza estafa txiki bat egin nahian 851 00:44:46,430 --> 00:44:48,591 langile bat hiltzen bada txeke bat kobratzeko. 852 00:44:48,632 --> 00:44:51,931 Beharbada milioika estatubatuar 853 00:44:51,969 --> 00:44:55,803 egongo dira edo inoiz egon dira horietako poliza batekin babestuta. 854 00:44:55,840 --> 00:44:57,102 Holako asko daude hortik. 855 00:44:57,141 --> 00:44:59,302 Hau Paul Smith da. 856 00:44:59,343 --> 00:45:02,904 Langile zintzoa esaten den horrelakoa zen. 857 00:45:02,947 --> 00:45:07,179 18 urte egin nituen "Wal-Mart"en lanean eta %110a eman nien. 858 00:45:07,218 --> 00:45:08,981 Esan nahi dut, enpresa maite nuen. 859 00:45:09,020 --> 00:45:10,510 Eta azaldu denez, "Wal-Mart" enpresak 860 00:45:10,554 --> 00:45:13,614 350.000 bizitza-aseguruko poliza baino gehiago egin zituen 861 00:45:13,657 --> 00:45:15,784 oinarrizko langileen gainean. 862 00:45:15,826 --> 00:45:17,020 Ez ziren exekutiboak. 863 00:45:17,061 --> 00:45:20,497 Nire emaztea bezalakoak ziren, gozoki dekoratzailea 18 hilabetez. 864 00:45:20,531 --> 00:45:24,126 Holako jendearen gainean egiten zituzten aseguru polizia horiek. 865 00:45:24,168 --> 00:45:28,161 LaDonna, Paul-en emazteak, "Wal-Mart" enpresako okindegiko lana utzi zuen 866 00:45:28,205 --> 00:45:31,003 etxean bi umeak zaintzen gelditu ahal izateko 867 00:45:31,042 --> 00:45:34,205 Asma larria zuen. 868 00:45:34,245 --> 00:45:36,179 Gau batean larrialdietara joan zen. 869 00:45:36,213 --> 00:45:38,181 erizain bat irten eta esan zidan: ''Smith jauna zara?'' 870 00:45:38,215 --> 00:45:39,705 ''Bai'', esan nuen. 871 00:45:39,750 --> 00:45:43,811 ''Ez dugu uste zure emaztea aurrera aterako denik'', esan zidan. 872 00:45:43,854 --> 00:45:45,822 LaDonna koman sartu zen 873 00:45:45,856 --> 00:45:48,188 eta ez zen gehiago itzartuko. 874 00:45:48,225 --> 00:45:50,386 Bere familia korrika joan zen ospitalera, 875 00:45:50,428 --> 00:45:52,862 ezertan laguntzerik ez zuten arren. 876 00:45:52,897 --> 00:45:55,457 Horma bat zegoen hemen, eta LaDonna-ren gela 877 00:45:55,499 --> 00:45:56,932 hormaren beste aldean zegoen. 878 00:45:56,967 --> 00:45:59,231 Eta Jessica-k errepikatzen zuen: ''Non dago?'' 879 00:45:59,270 --> 00:46:01,898 Eta nik: ''Horma honen beste aldean dago.'' 880 00:46:01,939 --> 00:46:05,534 Eta Jesikak: ''Zulo bat egin dezakegu horman 881 00:46:05,576 --> 00:46:08,067 bera ikusi ahal izateko?'' 882 00:46:08,112 --> 00:46:10,137 Beti gogoratzen dut hori. 883 00:46:10,181 --> 00:46:12,012 Hura gogoratzen duzu? 884 00:46:14,118 --> 00:46:18,487 Berarekin gelditu behar izaten genuen han, eta gutunak idazten genituen. 885 00:46:18,522 --> 00:46:22,982 ''Emazte maitea, faltan botatzen zaitut, hitzek esan dezaketena baino gehiago. 886 00:46:23,027 --> 00:46:24,585 Nire bizitza zara. 887 00:46:24,628 --> 00:46:27,028 Beti edertasuna ikusten duzu gauzarik sinpleenean ere. 888 00:46:27,064 --> 00:46:31,501 Beti miretsi zaitut horregatik Gehiagotan esan behar nizukeen hori. 889 00:46:31,535 --> 00:46:33,799 Itzuli zaitez nigana laster. 890 00:46:33,838 --> 00:46:36,830 Oraindik gauza pilo bat dut zugatik ikasteko, ene kutuna. 891 00:46:36,874 --> 00:46:39,035 Zure senar maitea, Paul.'' 892 00:46:40,978 --> 00:46:43,412 Ondo zaude, Wesley? 893 00:46:44,815 --> 00:46:47,579 26 urte zituen. 894 00:46:47,618 --> 00:46:50,553 Tontoa zara. Tontoa zara. 895 00:46:50,588 --> 00:46:54,251 Pertsona zenbat eta gazteagoa irabaziak hainbat eta handiagoak dira 896 00:46:54,291 --> 00:46:57,089 luzaroan biziko dela espero baita. 897 00:46:57,128 --> 00:46:59,323 Emakumeak ere gizonak baino gehiago biziko direla espero da. 898 00:46:59,363 --> 00:47:02,332 Enpresarentzat gehien balio duen langilea, 899 00:47:02,366 --> 00:47:05,267 hiltzen bada, emakume gaztea da. 900 00:47:05,302 --> 00:47:06,894 LaDonna-ren heriotzak 901 00:47:06,937 --> 00:47:09,167 81.000 dolar estra eman zizkion 902 00:47:09,206 --> 00:47:11,766 munduko enpresa aberatsenetako bati. 903 00:47:11,809 --> 00:47:15,142 100.000 dolar ordaindu behar nituen arreta medikoarengatik, 904 00:47:15,179 --> 00:47:18,512 eta 6.000 dolar hiletengatik. 905 00:47:18,549 --> 00:47:22,007 eta "Wal-Mart"ek ez zidan zentimo bat ere eskaini laguntzeko. 906 00:47:22,052 --> 00:47:25,317 Uste osoa nuen haiengan. 907 00:47:25,356 --> 00:47:28,621 Eta milioi urteetan ere inoiz ez nukeen pentsatuko 908 00:47:28,659 --> 00:47:31,594 inon, irabazien kontuetan, 909 00:47:31,629 --> 00:47:34,621 ''Langilea hilik, 81.000 dolar.'' jarriko zuenik 910 00:47:34,665 --> 00:47:38,658 "Wal-Mart"i bost axola. 911 00:47:38,702 --> 00:47:40,533 Norbait hiltzen denean, 912 00:47:40,571 --> 00:47:43,369 ez lukete etekinik atera behar. 913 00:47:54,051 --> 00:47:56,542 Aseguru mota horietan guztietan, 914 00:47:56,587 --> 00:47:58,612 langilea hiltzen denean, 915 00:47:58,656 --> 00:48:01,887 enpresariak aseguruaren irabaziak jasotzen ditu. 916 00:48:01,926 --> 00:48:05,089 Askotan "baserritar hilaren asegurua" esaten diote. 917 00:48:05,129 --> 00:48:08,690 Baserritar hilak? Zergatik holako izen higuingarria? 918 00:48:08,732 --> 00:48:11,860 Higuingarria da. Nik ere ez dakit zer esan nahi duen. 919 00:48:11,902 --> 00:48:13,062 "Hila" garbi dago zer den. 920 00:48:13,103 --> 00:48:15,833 Hildako langilea da, beraz hilik dago. 921 00:48:15,873 --> 00:48:18,307 "Baserritar", ez dakit zergatik aukeratu duten hitz hori. 922 00:48:18,342 --> 00:48:20,367 Ez dakit esanahi historikoa duen 923 00:48:20,411 --> 00:48:23,403 edo langileen bizitzaren balio erlatiboa 924 00:48:23,447 --> 00:48:25,176 ikusteko duten modua besterik ez den. 925 00:48:25,216 --> 00:48:26,808 Baserritar hilak? 926 00:48:26,850 --> 00:48:28,977 Bai, beraien artean horrela esaten diote. 927 00:48:30,554 --> 00:48:34,786 Iraingarria da nire senarra horrela izendatzea. 928 00:48:41,932 --> 00:48:43,490 Areago: "Amegy Bank"ek 929 00:48:43,534 --> 00:48:46,230 bigarren baserritar hilaren poliza bat zeukan Danen gainean, 930 00:48:46,270 --> 00:48:50,263 eta horrek guztira ia 5 milioi dolar ekarri zizkion. 931 00:48:53,110 --> 00:48:54,811 - Kapitalismoa bekatua al da? 932 00:48:54,911 --> 00:48:56,045 Bai. 933 00:48:56,080 --> 00:48:58,640 Kapitalismoa niretzat eta gutariko askorentzat 934 00:48:58,682 --> 00:49:02,015 une honetan gaizkia da. 935 00:49:02,052 --> 00:49:05,818 Ona den guztiaren kontrakoa. Guztien ongiaren kontrakoa. 936 00:49:05,856 --> 00:49:08,086 Errukiaren kontrakoa da. 937 00:49:08,125 --> 00:49:11,094 Erlijio nagusi guztien kontrakoa da. 938 00:49:11,128 --> 00:49:15,189 Kapitalismoa, hain zuzen, liburu sakratuek, 939 00:49:15,232 --> 00:49:19,896 gure liburu sakratuek bereziki, bidegabea dela esaten digutena da 940 00:49:19,937 --> 00:49:22,906 Eta nolabait, 941 00:49:22,940 --> 00:49:27,707 Jainkoa etorri eta erauzi egingo du. 942 00:49:27,745 --> 00:49:30,077 Dick Preston abadea zen hori, 943 00:49:30,114 --> 00:49:33,447 emaztea eta biok ezkondu gintuen Flinteko abadea. 944 00:49:33,484 --> 00:49:35,645 Kapitalismoa okerra da. 945 00:49:35,686 --> 00:49:39,417 eta, hartara, deuseztatu egin behar da. 946 00:49:39,456 --> 00:49:41,447 Deuseztatu? 947 00:49:41,492 --> 00:49:43,483 Hori gogorregia izan zitekeen. 948 00:49:43,527 --> 00:49:45,518 nire arreba ezkondu zuen abadearekin hitz egitera 949 00:49:45,562 --> 00:49:47,860 joatea erabaki nuen. 950 00:49:47,898 --> 00:49:50,196 Ziur naiz kapitalismoari buruzko 951 00:49:50,234 --> 00:49:52,361 ikuspegi orekatuagoa izango duela. 952 00:49:52,403 --> 00:49:56,339 Moralaren kontrakoa da, lizuna, laidogarria. 953 00:49:56,373 --> 00:49:59,103 Badakizu... 954 00:49:59,143 --> 00:50:01,475 Zitalkeria bera da. 955 00:50:01,512 --> 00:50:03,810 Gaizto hutsa. 956 00:50:03,847 --> 00:50:07,374 Tira, beraien agintariek badakite horrela mintzatzen direna? 957 00:50:07,418 --> 00:50:10,444 Hobe nuen gotzainarekin hitz egin eta kontua argitzea. 958 00:50:10,487 --> 00:50:12,751 Sistemak ez du ematen 959 00:50:12,790 --> 00:50:16,556 jende guztiaren ongizatea eskaintzen duenik. 960 00:50:16,593 --> 00:50:19,494 Eta horrek egiten du 961 00:50:19,530 --> 00:50:21,998 ia bere izaeran 962 00:50:22,032 --> 00:50:25,968 Jesusek esan zuenaren kontrakoa: 963 00:50:26,003 --> 00:50:29,530 ''Zorionekoak izango dira pobreak, atsekabetuak aberatsak.'' 964 00:50:29,573 --> 00:50:32,770 Horrela dio Lukasen ebanjelioak 965 00:50:32,810 --> 00:50:35,108 Nola eutsi diogu sistema honi horrenbeste denboraz? 966 00:50:35,145 --> 00:50:37,306 Esan nahi dut... Esaten dute.. 967 00:50:37,348 --> 00:50:41,717 Sistemak bere barruan eraiki du guk propaganda esaten duguna 968 00:50:41,752 --> 00:50:43,982 Propagandak liluratzen nau. 969 00:50:44,021 --> 00:50:46,990 Jendeari, sistemaren beraren biktimei, 970 00:50:47,024 --> 00:50:49,959 horretan sinestarazteko trebetasuna, 971 00:50:49,993 --> 00:50:52,962 sistemari eutsi eta on bezala ikus dezaten. 972 00:50:52,996 --> 00:50:56,397 Badakigu AEBetako kapitalismoa moralki zuzena dela 973 00:50:56,433 --> 00:50:58,594 bere elementu nagusiak, 974 00:50:58,635 --> 00:51:01,695 jabetza pribatua, irabazteko motibazioa 975 00:51:01,739 --> 00:51:04,765 eta merkatu lehiakortasuna, egoki eta onak direlako. 976 00:51:04,808 --> 00:51:08,107 Bat datoz Jainkoaren legearekin eta Bibliako irakaspenekin. 977 00:51:09,113 --> 00:51:11,013 Memoria dudanetik, 978 00:51:11,048 --> 00:51:14,643 beti esan didate lehiakortasuna eta irabaziak gauza onak direla 979 00:51:14,685 --> 00:51:16,778 Bat datoz Jainkoaren legeekin 980 00:51:16,820 --> 00:51:17,980 eta Bibliako irakaspenekin. 981 00:51:18,021 --> 00:51:21,354 Eta irabaziak handitzeak gazte batzuk espetxeratzea esan nahi badu 982 00:51:21,392 --> 00:51:23,519 edo dirua jasotzea langile baten heriotzagatik 983 00:51:23,560 --> 00:51:26,393 Bat dator Jainkoaren legeekin eta Bibliaren irakaspenekin. 984 00:51:26,430 --> 00:51:29,695 Moralki ondo dago akziodunak mantentzea. 985 00:51:29,733 --> 00:51:32,065 Bat dator Jainkoaren legeekin 986 00:51:32,102 --> 00:51:33,330 eta Bibliaren irakaspenekin. 987 00:51:33,370 --> 00:51:36,601 Zorrak, desalojoak eta esplotazioa. 988 00:51:36,640 --> 00:51:40,098 Jainkoaren legeak eta Bibliaren irakaspenak. 989 00:51:40,144 --> 00:51:43,079 Zeri egiten genion zin? 990 00:51:43,113 --> 00:51:46,048 Irabazien motiboa. 991 00:51:46,083 --> 00:51:48,779 Eta horrela estatubatuar zintzo guztiek jardun zuten 992 00:51:48,819 --> 00:51:51,982 gure sistema ekonomikoa Bibliaren irakaspenekin bat zetorrela 993 00:51:52,022 --> 00:51:54,354 sinistuko balute bezala. 994 00:52:02,633 --> 00:52:06,467 Mutiko bat nintzenean, abade izan nahi nuen. 995 00:52:06,503 --> 00:52:08,300 Ez zen jantzi bereziengatik 996 00:52:08,338 --> 00:52:10,602 edo Kolonen Zaldunen segizioengatik 997 00:52:10,641 --> 00:52:13,940 ezta nirekin hain ondo portatzen ziren mojengatik ere. 998 00:52:14,978 --> 00:52:18,505 Selmako ibilaldian parte hartu zuten abadeengatik zen. 999 00:52:18,549 --> 00:52:21,109 Gerra geldiarazten saiatu zirenengatik. 1000 00:52:21,151 --> 00:52:24,609 Edo bizitza pobreen alde eskaini zutenengatik. 1001 00:52:24,655 --> 00:52:28,614 Oso garbi erakutsi zidaten Jesusek esan zuela 1002 00:52:28,659 --> 00:52:33,028 lehenak azkenak izango zirela, eta azkenak lehenak. 1003 00:52:33,063 --> 00:52:35,759 Aberatsei asko kostatuko zitzaiela 1004 00:52:35,799 --> 00:52:37,858 zeruan sartzea. 1005 00:52:37,901 --> 00:52:41,735 Juzgatu egingo gaituztela, babesgabeak tratatu genituen arabera 1006 00:52:41,772 --> 00:52:44,400 Eta Jainkoarentzat ez zegoela inor 1007 00:52:44,441 --> 00:52:46,966 pobrea baino inportanteagorik. 1008 00:52:47,010 --> 00:52:49,535 Harrez gero, Jainkoak semea 1009 00:52:49,580 --> 00:52:52,749 aberatsentzako zerua lurrean sortzera bidali zuela 1010 00:52:52,783 --> 00:52:56,952 sinisten duen jendeak Jesus bahitu egin duela ematen du 1011 00:52:56,987 --> 00:52:59,182 Ez dut irakurri Jesus kapitalista 1012 00:52:59,223 --> 00:53:02,522 noiz bilakatu zen agertzen duen Bibliaren pasartea 1013 00:53:06,830 --> 00:53:08,422 Maisua, mesedez, esadazu 1014 00:53:08,465 --> 00:53:11,229 zer egin behar dut betiko bizitza izateko? 1015 00:53:11,268 --> 00:53:14,795 Hainbat eta gehiago irabazi. 1016 00:53:16,640 --> 00:53:19,973 Esan duzu Zeruko Erreinua eskura dagoela, 1017 00:53:20,010 --> 00:53:21,534 baina noiz izango da zehazki? 1018 00:53:21,578 --> 00:53:25,776 Banketxeetako industria liberalizatzen duzunean. 1019 00:53:25,816 --> 00:53:28,910 - Lagundu. 1020 00:53:28,952 --> 00:53:31,477 20 urte daramatzat horrela. 1021 00:53:33,323 --> 00:53:36,815 Sentitzen dut, ezin dut tratatu zure gaixotasun kontua. 1022 00:53:38,829 --> 00:53:40,490 Zeure poltsikotik ordaindu beharko duzu. 1023 00:53:43,901 --> 00:53:46,392 Nolabait, ez dut uste Jesus lurrera etorri zenik 1024 00:53:46,436 --> 00:53:49,599 New Yorkeko burtsako tinbrea jotzera. 1025 00:53:49,640 --> 00:53:51,631 Eta hala ere, hasieratik bertatik, 1026 00:53:51,675 --> 00:53:54,508 aberatsek beraietako hartu dute. 1027 00:53:54,545 --> 00:53:58,345 Wall Streeten nagoenean eta konturatzen naizenean 1028 00:53:58,382 --> 00:54:02,512 AEBetako kapitalismoaren muina bera dela, 1029 00:54:02,553 --> 00:54:06,216 eta konturatzen naizenean kapitalismoak zer egin duen 1030 00:54:06,256 --> 00:54:09,885 AEBetako langileentzako, niretzat leku sakratua da. 1031 00:54:09,927 --> 00:54:11,087 Zerbait gehitu nahi dut. 1032 00:54:11,128 --> 00:54:15,155 Irakeko gerrak eta terrore-gerrak dirauen denbora guztian 1033 00:54:15,198 --> 00:54:19,032 munduko burtsak begiratu eta munduko ekonomia ikusten duzu. 1034 00:54:19,069 --> 00:54:23,028 Eta azaldu ditugun istilu, hilketa eta heriotza 1035 00:54:23,073 --> 00:54:25,974 inguru izugarri horiek izan arren, inoiz ez gara hobeto izan. 1036 00:54:26,009 --> 00:54:27,943 Ekonomia globala ez da inoiz hobeto izan. 1037 00:54:27,978 --> 00:54:30,606 eta munduko burtsa merkatuak ez dira inoiz hobeto izan, Jimmy. 1038 00:54:30,647 --> 00:54:32,672 Jainkoak emandako miraria da... 1039 00:54:32,716 --> 00:54:35,084 edo lotuta dago munduan zabaltzen ari den kapitalismoaren garaipenekin 1040 00:54:35,118 --> 00:54:37,084 edo gauza biak. 1041 00:54:37,120 --> 00:54:39,054 Wall Street leku sakratutzat hartzen dute. 1042 00:54:39,089 --> 00:54:42,024 Jesusek, zer uste duzu, pentsatuko zuela kapitalismoari buruz? 1043 00:54:42,059 --> 00:54:46,428 Nik uste dut, hortik zehar ibiliko zela 1044 00:54:46,463 --> 00:54:49,700 besterik gabe. 1045 00:54:50,867 --> 00:54:53,734 Jesusek hortik zehar ibiliko zen 1046 00:54:53,770 --> 00:54:55,738 baina ziur asko han goian leku berezia zuen gordeta 1047 00:54:55,772 --> 00:54:58,707 mundua menderatzeko planari buruzko Citibanken txosten sekretua 1048 00:54:58,742 --> 00:55:02,109 zabalduko zuenentzat. 1049 00:55:02,145 --> 00:55:04,136 2005 eta 2006. urteetan 1050 00:55:04,181 --> 00:55:06,513 Citigroup-ek isilpeko hiru txosten idatzi zituen 1051 00:55:06,550 --> 00:55:11,010 gauzak nola zihoazen inbertsore aberatsenei azaltzeko. 1052 00:55:11,054 --> 00:55:13,454 Atera zituzten konklusioen arabera, Amerikako Estatu Batuak 1053 00:55:13,490 --> 00:55:15,720 ez ziren benetako demokrazia bat. 1054 00:55:15,759 --> 00:55:18,523 Plutonismoa bilakatu zen: 1055 00:55:18,562 --> 00:55:21,656 populazioaren gailurreko %1en 1056 00:55:21,698 --> 00:55:24,792 irabaziek eta irabazientzako soilik kontrolatutako gizartea. 1057 00:55:24,835 --> 00:55:26,928 Horien oraingo finantza-aberastasuna 1058 00:55:26,970 --> 00:55:30,599 gizartearen beheko %95arena bilduta baino handiagoa da. 1059 00:55:30,641 --> 00:55:33,872 Txostenak pozarren azpimarratzen zuen aberats eta pobreen arteko jauzia 1060 00:55:33,910 --> 00:55:37,368 gero eta handiagoa dela. eta orain beraiek aristokrazia berria direla. 1061 00:55:37,414 --> 00:55:41,350 eta ez zela ikusten euren pagotxa amaitzeko itxurarik ere. 1062 00:55:41,385 --> 00:55:44,946 Hala ere, arazo bat zegoen. 1063 00:55:44,988 --> 00:55:46,512 Citigroup-en arabera, 1064 00:55:46,556 --> 00:55:49,150 mehatxurik indartsuena, epe laburrera, 1065 00:55:49,192 --> 00:55:50,989 gizartearen ondasunak modu zuzenago batean 1066 00:55:51,028 --> 00:55:53,622 banatzea eskatzen duten taldeak dira. 1067 00:55:53,664 --> 00:55:58,033 Hau da, baserritarrak matxinatu zitezkeen. 1068 00:55:58,068 --> 00:56:00,434 Citigroup-ek deitoratzen zuen aberats ez zirenek 1069 00:56:00,470 --> 00:56:02,938 beharbada ez zutela indar ekonomiko handirik, 1070 00:56:02,973 --> 00:56:06,500 baina aberatsek bezala bozkatzeko indarra zutela. 1071 00:56:06,543 --> 00:56:09,512 Pertsona bat, boto bat. 1072 00:56:09,546 --> 00:56:12,208 Eta horrexek izutzen ditu 1073 00:56:12,249 --> 00:56:14,683 oraindik bozkatu ahal dugula. 1074 00:56:14,718 --> 00:56:18,017 Izan ere, botoen %99a daukagu. 1075 00:56:18,055 --> 00:56:20,853 eta beraiek %1a besterik ez. 1076 00:56:23,927 --> 00:56:27,886 Zergatik jasaten du, bada, %99ak hau guztia? 1077 00:56:27,931 --> 00:56:31,367 Citigroup-en arabera, 1078 00:56:31,401 --> 00:56:33,892 hautesle gehienek uste dute egunen batean 1079 00:56:33,937 --> 00:56:36,462 beraiek ere aberasteko aukera izango dutela 1080 00:56:36,506 --> 00:56:39,669 gogor ahalegintzen jarraituez gero. 1081 00:56:42,012 --> 00:56:44,310 Dirudunak pozik zeuden, hainbeste jendek 1082 00:56:44,347 --> 00:56:47,180 Amerikako Ametsa sinistuta zutelako, 1083 00:56:47,217 --> 00:56:50,277 beraiek, aberatsek, hura inorekin konpartitzeko 1084 00:56:50,320 --> 00:56:53,221 inolako asmorik ez zuten bitartean. 1085 00:56:53,256 --> 00:56:56,555 Nire ustez kapitalismoa demokrazia baino askoz inportanteagoa da 1086 00:56:56,593 --> 00:56:58,959 Ez dut gehiegi sinisten demokrazian. 1087 00:56:58,995 --> 00:57:02,590 Beti esan dut demokrazian... bi otso eta ardi bat izan daitezkeela 1088 00:57:02,632 --> 00:57:04,293 zer afalduko duten eztabaidatzen. 1089 00:57:04,334 --> 00:57:07,565 Hau Stephen Moor da. (ez dago ahaidetasunik gure artean). 1090 00:57:07,604 --> 00:57:10,038 ''The Wall Street Journal'' egunkariko 1091 00:57:10,073 --> 00:57:11,836 zutabegilea eta edizio batzordeko kidea. 1092 00:57:11,875 --> 00:57:15,311 AEBetako korporazioen eguneroko biblia. 1093 00:57:15,345 --> 00:57:18,405 Tira, ni bozkatzeko eskubidearen eta holakoen aldekoa naiz, 1094 00:57:18,448 --> 00:57:20,916 baina herri askok 1095 00:57:20,951 --> 00:57:24,819 bozkatzeko eskubidea dute, eta pobreak dira hala ere. 1096 00:57:24,855 --> 00:57:28,222 Demokraziak ez du beti ekonomia on bat ekartzen. 1097 00:57:28,258 --> 00:57:30,192 edo sistema politiko on bat ere ez. 1098 00:57:30,227 --> 00:57:33,594 Kapitalismoarekin libre zara nahi duzuna egiteko, 1099 00:57:33,630 --> 00:57:35,689 zeure buruarekin ere nahi duzuna egiteko. 1100 00:57:35,732 --> 00:57:37,256 Horrek ez du esan nahi arrakasta izango duzunik, 1101 00:57:37,300 --> 00:57:41,703 Gogoratu; AEBetako konstituzioak ez du zoriontasuna bermatzen. 1102 00:57:41,738 --> 00:57:44,366 Hara, Konstituzioa. 1103 00:57:44,407 --> 00:57:48,173 Nire bizitza osoan entzun dut AEB herrialde kapitalista dela. 1104 00:57:48,211 --> 00:57:52,477 Jatorrizko Konstituzioa ikustera joan nintzen, ea egia den. 1105 00:57:52,516 --> 00:57:55,952 Ikusi nahi dut gure sistema ekonomikoa non zehazten duen 1106 00:57:55,986 --> 00:57:59,217 ekonomia kapitalista daukagula dioen edo. 1107 00:57:59,256 --> 00:58:01,417 Jurisdikzioa 1108 00:58:01,458 --> 00:58:03,255 - Jurisdikzioa... - Hortxe? 1109 00:58:03,293 --> 00:58:07,093 Ez zuen ez merkatu librerik ez enpresa librerik 1110 00:58:07,130 --> 00:58:09,724 ez kapitalismorik ere aipatzen. 1111 00:58:10,767 --> 00:58:14,032 Izan ere, ikusi nuenagatik, "Gu herria"... 1112 00:58:14,070 --> 00:58:16,664 ''elkarte perfektuagoa''... 1113 00:58:16,706 --> 00:58:20,073 eta "guztien ongizatea sustatzea" modukoak besterik ez zuen esaten. 1114 00:58:20,110 --> 00:58:24,604 Ongizatea, elkarte, gu? 1115 00:58:24,648 --> 00:58:27,048 Horrek beste -ismo haren itxura zuen. 1116 00:58:27,083 --> 00:58:30,519 Baina ez, hori demokrazia da. 1117 00:58:30,554 --> 00:58:32,255 Eta neure buruari galdetu nion, 1118 00:58:32,255 --> 00:58:33,279 ''Nolakoa izango zen 1119 00:58:33,323 --> 00:58:36,656 lantegia demokrazia balitz?'' 1120 00:58:36,693 --> 00:58:40,026 Alde handia izan da beti herrialdea nola gobernatzen den 1121 00:58:40,063 --> 00:58:43,294 eta negozioak ustez nola gobernatzen diren artean. 1122 00:58:43,333 --> 00:58:44,527 Egia da. 1123 00:58:44,568 --> 00:58:46,433 Ematen du ez dagoela loturarik 1124 00:58:46,469 --> 00:58:48,801 demokraziari diogun maitasunaren 1125 00:58:48,839 --> 00:58:51,865 eta lanera goazen guztietan 1126 00:58:51,908 --> 00:58:54,775 diktadura onartzeko dugun jarreraren artean. 1127 00:58:54,811 --> 00:58:58,611 Gauzak ez dira horrela "lsthmus Engineering" (Wisconsin) enpresan 1128 00:58:58,648 --> 00:59:02,482 Robot industrialak diseinatu eta egiten dituzte 1129 00:59:02,519 --> 00:59:05,682 15 milioi dolar urteko negozioa da. 1130 00:59:05,722 --> 00:59:07,519 Langile guztiak dira 1131 00:59:07,557 --> 00:59:10,890 enpresaren jabeak. 1132 00:59:10,927 --> 00:59:14,488 Ez du esan nahi akzio ziztrin batzuk daukatela 1133 00:59:14,531 --> 00:59:17,932 Benetako jabeak direla esan nahi du. 1134 00:59:17,968 --> 00:59:20,801 Eta operazio guztia demokratikoki zuzentzen da, 1135 00:59:20,837 --> 00:59:23,806 kide guztiek dute hitz egiteko eta bozkatzeko eskubide berdina. 1136 00:59:23,840 --> 00:59:26,104 - Denok alde? 1137 00:59:26,142 --> 00:59:29,168 Ekuaziotik dirua ateratzen du. 1138 00:59:29,212 --> 00:59:31,237 Erabakiak hartu ahal izateko, 1139 00:59:31,281 --> 00:59:33,511 ekuaziotik dirua aterata, 1140 00:59:33,550 --> 00:59:35,882 azkenean diru gehiago egiten dute. 1141 00:59:35,919 --> 00:59:38,547 Bikaina! 1142 00:59:42,225 --> 00:59:45,023 Oso patriotikoa gainera, AEBetako demokraziari dioten maitasuna 1143 00:59:45,061 --> 00:59:48,895 lantokira eraman nahi izatea. 1144 00:59:55,205 --> 00:59:57,139 Imajinatu lan egiten duzun lekua 1145 00:59:57,173 --> 01:00:00,336 zure eta zure lankideen esku balego. 1146 01:00:00,377 --> 01:00:02,242 Ziur asko ez zenituzke lankideak kanporatuko 1147 01:00:02,279 --> 01:00:05,214 zure akzioen balioa igo arazteko, ezta? 1148 01:00:05,248 --> 01:00:06,715 Edo zure soldata igotzea 1149 01:00:06,750 --> 01:00:09,617 lankideei soldata murriztu behar zaiela esaten diezun bitartean. 1150 01:00:09,653 --> 01:00:11,518 Guk ez dugu holakorik egiten hemen 1151 01:00:11,554 --> 01:00:15,149 Ezin da gainera, denek esango zuten: 1152 01:00:15,191 --> 01:00:17,751 ''Zergatik da tipo hori horren diru gose?'' 1153 01:00:17,794 --> 01:00:20,388 Jakina, nabarmenegia izango litzateke. 1154 01:00:20,430 --> 01:00:22,295 Jendea maukak bildu 1155 01:00:22,332 --> 01:00:24,129 eta lanera joaten da. 1156 01:00:24,167 --> 01:00:26,067 Baina katean gora 1157 01:00:26,102 --> 01:00:29,128 irabaziak eskuratzen dituen inor egotea, hori ez da zuzena. 1158 01:00:29,172 --> 01:00:32,938 Berdintasuna lantokian. 1159 01:00:32,976 --> 01:00:35,308 Hori ideia berria. 1160 01:00:36,746 --> 01:00:39,977 Kaliforniako okindegi batean 1161 01:00:40,016 --> 01:00:43,577 langileek milaka ogi egiten dituzte egunero. 1162 01:00:43,620 --> 01:00:45,611 Zenbat eta ordu gehiago egin 1163 01:00:45,655 --> 01:00:46,952 kooperatibarentzat, 1164 01:00:46,990 --> 01:00:49,857 parte handiagoa duzu irabazietan. 1165 01:00:49,893 --> 01:00:52,088 Langileak pozik daude hemen. 1166 01:00:52,128 --> 01:00:54,596 Ez dago NI handirik, ZU txikirik. Denak berdin dira. 1167 01:00:54,631 --> 01:00:58,123 Gerentea naiz, eta gainerakoek jasotzen duten 1168 01:00:58,168 --> 01:01:00,193 jasotzen duten kuota bera jasotzen dut. 1169 01:01:00,236 --> 01:01:02,033 Honek erakutsi du 1170 01:01:02,072 --> 01:01:04,404 oso onura onak ekartzen dizkigula langileei. 1171 01:01:06,242 --> 01:01:10,804 Hemen muntaia-kateko langileek 65.000 dolar irabazten dute urteko, 1172 01:01:10,847 --> 01:01:12,940 "American Eagle"ko pilotu hasi berri baten soldata baino 1173 01:01:12,983 --> 01:01:15,543 hiru aldiz gehiago. 1174 01:01:15,585 --> 01:01:18,383 Espero dut jendeak kontutan hartuko duela 1175 01:01:18,421 --> 01:01:20,582 jarduteko antolaketa modu hau 1176 01:01:20,623 --> 01:01:24,024 eta alternatiba modura ikusten hasiko dela. 1177 01:01:24,060 --> 01:01:25,391 Zergatik aberastu nahi duzu? 1178 01:01:25,428 --> 01:01:27,362 Zenbat auto behar duzu benetan zure bizitzan? 1179 01:01:27,397 --> 01:01:31,993 Garbi dago: ez da auto-zalea, baina berdin dio. 1180 01:01:32,035 --> 01:01:35,562 Bere okindegia eta langileen jabetzako beste ehunaka enpresa 1181 01:01:35,605 --> 01:01:39,200 frogatzen dute jendearen motibazioa ez dela beti dirua izaten. 1182 01:01:42,078 --> 01:01:44,706 Gaixotasun izugarri baten gaineko garaipen historikoa 1183 01:01:44,748 --> 01:01:48,115 Bere trebetasuna diru piloa egiten erabili beharrean, 1184 01:01:48,151 --> 01:01:51,416 Jonas Salk medikuak denbora guztia eman zuen 1185 01:01:51,454 --> 01:01:53,945 tximinoen giltzurrunak urtzen 1186 01:01:53,990 --> 01:01:56,049 polioa sendatuko zuen botika bat bilatzen. 1187 01:01:56,092 --> 01:02:00,961 Eta lortu zuenean, doan ematea erabaki zuen. 1188 01:02:00,997 --> 01:02:04,057 Gizon hau oso aberatsa izan zitekeen 1189 01:02:04,100 --> 01:02:07,433 bere txertoa farmaziako konpainia bati salduta. 1190 01:02:07,470 --> 01:02:09,904 Baina erabaki zuen bere trebetasuna guztien onerako 1191 01:02:09,939 --> 01:02:11,133 erabili behar zela. 1192 01:02:11,174 --> 01:02:14,109 Eta mediku eta irakasle lanetan jasotzen zuen soldata duina 1193 01:02:14,144 --> 01:02:16,544 nahikoa izan zuen 1194 01:02:16,579 --> 01:02:18,638 bizimodu erosoa izateko. 1195 01:02:18,681 --> 01:02:21,081 Nor da txerto honen jabea? 1196 01:02:21,117 --> 01:02:23,085 Ba, jendea, esango nuke nik. 1197 01:02:23,119 --> 01:02:26,680 Ez du patenterik. Eguzkia patentatuko zenuke? 1198 01:02:26,723 --> 01:02:30,557 Bai, euri asko egin du Salk medikuaren garaitik hona. 1199 01:02:30,593 --> 01:02:34,723 Gaur egunean buru argienak beste zerbaitetarako erabiltzen dira. 1200 01:02:34,764 --> 01:02:35,532 Nora bidaltzen ditugu matematika eta zientzietako jenderik onena? 1201 01:02:35,532 --> 01:02:38,797 Nora bidaltzen ditugu gure matematikari eta zientzilari onenak? 1202 01:02:38,835 --> 01:02:40,166 Finantzetara. 1203 01:02:40,203 --> 01:02:42,671 Ez doaz AEBetako zientzietara. 1204 01:02:42,705 --> 01:02:45,401 "Wall Street"era doaz. 1205 01:02:45,442 --> 01:02:48,502 Gaurko ikasleak, Salks doktorearen garaian ez bezala, 1206 01:02:48,545 --> 01:02:51,105 unibertsitateko graduazioa lor dezakete 100.000 dolar baino gehiagoko 1207 01:02:51,147 --> 01:02:54,173 ikasle-maileguaren zorrekin. 1208 01:02:54,217 --> 01:02:56,515 Ikasle hauek banketxeekin zorretan egongo dira 1209 01:02:56,553 --> 01:02:59,522 hurrengo 20 urteetarako. 1210 01:02:59,556 --> 01:03:02,389 Eta banketxe horiei ordaintzeko duten biderik onena 1211 01:03:02,425 --> 01:03:04,359 beraientzat lan egitea da, 1212 01:03:04,394 --> 01:03:07,022 guztion onerako lan egin beharrean. 1213 01:03:07,063 --> 01:03:11,432 Guztiz emankorrak izan zitezkeen pertsonak hartu, 1214 01:03:11,468 --> 01:03:13,095 AEBetan falta den jendea hain zuzen, 1215 01:03:13,136 --> 01:03:16,162 eta lanean jartzen ditugu, 1216 01:03:16,206 --> 01:03:18,197 ez gutxiago ematen duen alor batean, 1217 01:03:18,241 --> 01:03:21,039 Ez. Jarduera kaltegarri batean jartzen ditugu. 1218 01:03:21,077 --> 01:03:24,877 Hor dihardutenean mundua okertu besterik ez dute egiten. 1219 01:03:24,914 --> 01:03:27,974 Zehazki, non ari dira Hardvard eta beste unibertsitateetako 1220 01:03:28,017 --> 01:03:30,008 ikaslerik onenak lanean? 1221 01:03:30,053 --> 01:03:32,078 Deribatuak... deribatuak... deribatuak... deribatuak... 1222 01:03:32,122 --> 01:03:34,522 Kreditu arriskuen trukatzeak. 1223 01:03:34,557 --> 01:03:36,582 Ez dut ezer ulertzen. 1224 01:03:36,626 --> 01:03:38,389 Amore emango dut. 1225 01:03:38,428 --> 01:03:40,328 Horrelaxe sentitu nintzen ni hain zuzen 1226 01:03:40,363 --> 01:03:42,524 hitz berri horiek entzuten hasi nintzenean. 1227 01:03:42,565 --> 01:03:46,695 New York-eko burtsara joan nintzen erantzun batzuk lortzeko. 1228 01:03:46,736 --> 01:03:48,465 Kaixo, deribatuak zer diren azaldu ahal dizkidazu? 1229 01:03:48,505 --> 01:03:50,735 Baten batek azaldu ahal dit deribatuak edo kreditu arriskuen trukatzeak zer diren? 1230 01:03:50,773 --> 01:03:52,001 Baten batek argituko dit zer diren? 1231 01:03:52,041 --> 01:03:54,271 Kaixo, esan ahal didazu kreditu arriskuen trukatzeak zer diren? 1232 01:03:54,310 --> 01:03:55,834 Deribatua zer den azaldu ahal didazu? 1233 01:03:55,879 --> 01:03:57,346 Esango didazu deribatua zer den? 1234 01:03:57,380 --> 01:03:59,644 - Inork ez dit ezer esaten. - Langile bat besterik ez naiz. 1235 01:03:59,682 --> 01:04:01,343 Ikusten da. Kaixo. 1236 01:04:01,384 --> 01:04:03,909 - Aholkuren bat bilatzen ari naiz. - Bai, aizu. 1237 01:04:03,953 --> 01:04:07,081 - Ez duzue aholkuren bat niretzako? - Ez egin pelikula gehiago! 1238 01:04:07,123 --> 01:04:09,114 Deribatua? Kreditu arriskuen trukatzeak? 1239 01:04:10,660 --> 01:04:13,185 Zinema kritikaria ez zen 1240 01:04:13,229 --> 01:04:15,060 tipo bat aurkitu nuen Wall Streeten. 1241 01:04:15,098 --> 01:04:18,465 Marcus Haupt "lvy League" unibertsitatean ikasitako ingeniaria da, 1242 01:04:18,501 --> 01:04:21,129 "Lehman Brothers"en presidenteordea izan zen 1243 01:04:21,171 --> 01:04:23,662 eta 15 urte egin zituen Wall Streeten 1244 01:04:23,706 --> 01:04:26,732 "finantza lanabes konplexuak" deitzen dituztenak sortzen. 1245 01:04:26,776 --> 01:04:28,266 Zer da deribatu bat? 1246 01:04:28,311 --> 01:04:30,404 Deribatua, azpiko produktu batean 1247 01:04:30,446 --> 01:04:32,243 egindako apustu sekundarioa da 1248 01:04:32,282 --> 01:04:34,307 Akzio bat eduki dezakezu eta akzio horren gaineko aukera bat daukazu. 1249 01:04:34,350 --> 01:04:37,581 Eta akzio horren gaineko aukerak bidea ematen dizu 1250 01:04:37,620 --> 01:04:39,986 erosteko edo saltzeko, horretara behartuta egon gabe. 1251 01:04:40,023 --> 01:04:43,049 Nola azal genezake hori? Bidea ematen dizu erabaki bat hartzeko 1252 01:04:43,092 --> 01:04:45,583 azken batean horrela agertu nahi duzun ala ez. 1253 01:04:45,628 --> 01:04:48,188 Beste modu batera azalduko dizut. Deribatuaren prezioa 1254 01:04:48,231 --> 01:04:50,222 beste zerbaiten prezioan oinarritzen da. 1255 01:04:50,266 --> 01:04:52,200 Bigarren graduko ekuazioaren moduko zerbait da. 1256 01:04:52,235 --> 01:04:54,965 Zerbait pentsatzen baduzu, esaterako... 1257 01:04:55,004 --> 01:04:58,440 tira, beharbada atzera egin behar dut. 1258 01:04:58,474 --> 01:05:00,635 Berriro hasiko naiz. Atzera egingo dugu. 1259 01:05:01,711 --> 01:05:04,305 Ni galduta nengoen. 1260 01:05:04,347 --> 01:05:07,043 Beharbada Harvard unibertsitateko norbaitek 1261 01:05:07,083 --> 01:05:08,710 azalduko dit. 1262 01:05:08,751 --> 01:05:11,185 Bai, e, e, e, 1263 01:05:11,221 --> 01:05:14,156 e, e, e... eroslea... 1264 01:05:14,190 --> 01:05:17,353 saltzaileak mailegua dauka eta ordaintzeke geldi daiteke. 1265 01:05:17,393 --> 01:05:20,590 Eta saldu egiten diote 1266 01:05:20,630 --> 01:05:23,394 norbaiti, beste norbaiti. 1267 01:05:23,433 --> 01:05:26,402 Barkatu, atzera egingo dut. 1268 01:05:26,436 --> 01:05:30,133 Sentitzen dut. Nahiko bitxiak dira. 1269 01:05:30,173 --> 01:05:32,198 Deribatuak apustu sistema konplexuak 1270 01:05:32,242 --> 01:05:34,472 besterik ez dira. 1271 01:05:34,510 --> 01:05:37,445 Hemen duzu horrelako baten ekuazio matematikoa. 1272 01:05:37,480 --> 01:05:39,311 Ulertzen duzu? 1273 01:05:39,349 --> 01:05:41,840 Ondo dago. Ez duzula ulertzen suposatzen da. 1274 01:05:41,884 --> 01:05:44,148 Nahita dira ulergaitz, 1275 01:05:44,187 --> 01:05:46,246 nahi dutena egin ahal izateko. 1276 01:05:46,289 --> 01:05:48,257 Demagun zu abokatua zarela, eta Gobernuak bidali zaituela 1277 01:05:48,291 --> 01:05:50,122 begiratzeko ea kontu hauek 1278 01:05:50,159 --> 01:05:52,650 zerga kodeak hausten dituzten. 1279 01:05:52,695 --> 01:05:54,595 Egiten dutena ulertzeko gai baldin bazara, 1280 01:05:54,631 --> 01:05:56,963 ziur asko Wall Streeteko etxe horrek lanpostu bat eskainiko dizu. 1281 01:05:57,000 --> 01:06:00,527 Wall Streetera joan eta eskatu ahal diet 1282 01:06:00,570 --> 01:06:02,663 edozein gauzaren gaineko deribatu bat egiteko? 1283 01:06:02,705 --> 01:06:04,104 Bai. 1284 01:06:04,140 --> 01:06:05,607 Sinistu egidazu, izatez bada... 1285 01:06:05,642 --> 01:06:07,234 deribatua egiterik dauka. 1286 01:06:07,277 --> 01:06:09,768 Beraz hauxe dugu Wall Street: 1287 01:06:09,812 --> 01:06:12,280 kasino zoroa. 1288 01:06:12,315 --> 01:06:14,806 Bidea eman diegu dena apustu gai bilakatzeko, 1289 01:06:14,851 --> 01:06:18,087 gure familiako etxea ere. 1290 01:06:24,193 --> 01:06:27,162 XX. mendeko banketxerik indartsuena 1291 01:06:27,196 --> 01:06:29,460 "Greenspan" ekonomiaren ikono bilakatu da. 1292 01:06:29,499 --> 01:06:32,730 Alan Greenspan-ek dio ekonomia miresgarria dela. 1293 01:06:32,769 --> 01:06:35,169 Greenspan burugabea. "Neska burugabeak'' bezalakoa da 1294 01:06:35,204 --> 01:06:38,071 Zer dute Mick Jagger and Alan Greenspan-ek batera? 1295 01:06:38,107 --> 01:06:41,372 Alan Greenspan, bere garaian ziur asko 1296 01:06:41,411 --> 01:06:43,606 lurreko azalaren gainean inoiz ibilitako 1297 01:06:43,646 --> 01:06:45,409 pertsonarik azkarrena jendearen ustetan 1298 01:06:45,448 --> 01:06:48,576 ''erabili zure etxearen kapitala'' esaldia erabiltzen hasi zen. 1299 01:06:48,618 --> 01:06:51,451 Estatubatuarrek beren etxeko kapitala erabili ahal izateak, 1300 01:06:51,487 --> 01:06:53,717 Alan Greenspan-en hizkeran esan nahi du: 1301 01:06:53,756 --> 01:06:56,691 ''mailegua eskatu etxea berme gisa erabilita.'' 1302 01:06:56,726 --> 01:06:58,921 Eta zorra ordaintzerik ez baduzu, etxea galdu egingo duzu. 1303 01:06:58,961 --> 01:07:03,125 Jeneralean zaharrenei zuzentzan hasi zitzaien, 1304 01:07:03,166 --> 01:07:04,690 etxea zeukan jendeari, 1305 01:07:04,734 --> 01:07:07,601 etxeak berriro finantzatzera konbentzitzeko 1306 01:07:07,637 --> 01:07:09,400 etxetik ateratzeko asmoarekin. 1307 01:07:09,439 --> 01:07:13,273 Bai, herritar zaharrenak etxetik kanporatzeko. 1308 01:07:13,309 --> 01:07:16,301 Jendea bere etxetik kanporatzeko iruzurra 1309 01:07:16,346 --> 01:07:19,338 larderiatsua zen. 1310 01:07:19,382 --> 01:07:21,907 Honela egiten zen. 1311 01:07:21,951 --> 01:07:25,614 Lehendabizi, esan etxe jabe horiek banketxe baten jabe direla, 1312 01:07:25,655 --> 01:07:28,624 Banketxe hori beren etxea da. 1313 01:07:28,658 --> 01:07:32,389 Beraz, etxeak 250.000 dolar balio badu. 1314 01:07:32,428 --> 01:07:35,488 Horrek milioidun laurdena egiten zaitu. 1315 01:07:35,531 --> 01:07:37,897 Urre-meategi baten gainean bizi zara. 1316 01:07:37,934 --> 01:07:40,835 Zeure banketxearen jabea zara. 1317 01:07:40,870 --> 01:07:43,168 Zeurea da. 1318 01:07:43,206 --> 01:07:46,573 Eta zure banketxea erabil dezakezu diru gehiago eskuratzeko. 1319 01:07:46,609 --> 01:07:48,076 Finantza ezazu, besterik gabe. 1320 01:07:48,111 --> 01:07:49,806 Jende guztiak egiten du. 1321 01:07:49,846 --> 01:07:53,145 Jakina, inprimakiaren hamar edo ehunaka orrietako 1322 01:07:53,182 --> 01:07:55,446 letra txikietan ezkutaturik daude banketxeak interes tasa igo dezakeela 1323 01:07:55,485 --> 01:07:57,146 zuk ezagutzen ez duzun kopururaino, 1324 01:07:57,186 --> 01:07:59,211 beharbada, mailegua ordaintzerik izango ez duzun kopururaino. 1325 01:07:59,255 --> 01:08:00,984 Baina ez da ezer gertatzen. 1326 01:08:01,023 --> 01:08:04,481 Ordaintzerik ez baduzu zure etxearekin geldituko gara. 1327 01:08:06,996 --> 01:08:09,328 Jakina, zure etxea hartu ahal izateko 1328 01:08:09,365 --> 01:08:12,334 erreglamenduak eta arauak aldatu behar zituzten. 1329 01:08:12,368 --> 01:08:15,201 Zer da argazki hau? 1330 01:08:15,238 --> 01:08:17,866 "FDlC"en urteko txostenean aurkitu nuen 1331 01:08:17,907 --> 01:08:22,401 John Gilleran, Aurrezkiak Begiratzeko Bulegoaren burua, 1332 01:08:22,445 --> 01:08:23,969 aurrezkiak eta maileguak arautu beharko lukeena, 1333 01:08:24,013 --> 01:08:26,311 bera da moto-zerra eskuan duena. 1334 01:08:26,349 --> 01:08:28,715 Eta argazkiko beste lau babo irribarretsu horiek 1335 01:08:28,751 --> 01:08:33,279 banka kontuetako talde-nagusietako hiru eta 1336 01:08:33,322 --> 01:08:37,281 "Federal Deposit lnsurance Corporation" (FEDIC)-ko zuzendari-ordea dira. 1337 01:08:37,326 --> 01:08:41,285 Eta argazkian ageri dira arau pilo bat deuseztatzera doazela. 1338 01:08:41,330 --> 01:08:43,093 Nolabait erakusteko 1339 01:08:43,132 --> 01:08:46,226 arautegia deuseztatzera doazela. 1340 01:08:46,269 --> 01:08:48,737 Eta arrakasta izan zuten. 1341 01:08:48,771 --> 01:08:50,636 Orain badakigu zer gertatzen den, 1342 01:08:50,673 --> 01:08:52,800 finantzetako araudiak deuseztatzen direnean. 1343 01:08:52,842 --> 01:08:55,208 Finantzako hondamendia gertatzen dela. 1344 01:08:55,244 --> 01:08:57,872 Zor handiak dituen familia bat 1345 01:08:57,914 --> 01:09:00,075 Sarrera ordaintzeko dirurik ez duen bikote gaztea 1346 01:09:00,116 --> 01:09:03,142 Diru-sarrerak dokumentatzeko zailtasunak dituen negozio jabea, 1347 01:09:03,186 --> 01:09:06,155 Horiei guztiei ukatu egin zitzaien etxea erosteko hiru banketxetan 1348 01:09:06,189 --> 01:09:07,747 eskatu zuten mailegua. 1349 01:09:07,790 --> 01:09:11,055 Nik, "Countrywide"n, horientzako mailegua lortu nuen. 1350 01:09:11,093 --> 01:09:14,085 Ez liluratu itxura atsegin 1351 01:09:14,130 --> 01:09:15,791 eta ile horiarekin. 1352 01:09:15,832 --> 01:09:18,232 Auzoko mafiak egiten dizun 1353 01:09:18,267 --> 01:09:20,064 eskaintza berdina da. 1354 01:09:20,102 --> 01:09:21,626 "Badakit nola sentitzen zaren. 1355 01:09:21,671 --> 01:09:23,662 Zor handiak dituzu. 1356 01:09:23,706 --> 01:09:25,867 Ez duzu dirurik sarrera ordaintzeko 1357 01:09:25,908 --> 01:09:28,274 Ezin duzu agiriak aurkitu. 1358 01:09:28,311 --> 01:09:31,508 Ez dago arazorik. Ukatu ezingo duzun mailegua emango dizut. 1359 01:09:31,547 --> 01:09:33,412 Lehentasuneko mailegua deritzo. 1360 01:09:33,449 --> 01:09:35,747 Orain ez duzu interesik ordaintzen. 1361 01:09:35,785 --> 01:09:38,083 Gero zerbait gehiago ordainduko duzu. 1362 01:09:38,120 --> 01:09:41,578 Gerora ez arduratu. Guk zainduko zaitugu." 1363 01:09:41,624 --> 01:09:44,787 Eta mafia bezala, "Countrywide", 1364 01:09:44,827 --> 01:09:48,456 "Citibank", "Wells Fargo", "Chase"... 1365 01:09:48,498 --> 01:09:50,295 Goazen. 1366 01:09:50,333 --> 01:09:52,767 ...egunen batean kobratzera joango dira 1367 01:09:52,802 --> 01:09:55,635 eta etxea kenduko dizute. 1368 01:09:58,007 --> 01:10:01,636 Nik 1.700 ordaintzen ari nintzen hileko. 1369 01:10:01,677 --> 01:10:04,305 Gero 2.000ra igo zen. Gero 2.300era. 1370 01:10:04,347 --> 01:10:06,440 Gero 2.700era. 1371 01:10:06,482 --> 01:10:08,416 Ezin dut. 1372 01:10:12,221 --> 01:10:16,248 Hackers sendia da, Peoria-koa (lllinois). 1373 01:10:16,292 --> 01:10:18,886 Randy trenbideetako langilea da 1374 01:10:18,928 --> 01:10:21,692 eta Donnak zahar-etxeetan lan egiten du. 1375 01:10:21,731 --> 01:10:25,599 Beren landetxea familiakoa izan da lau hamarkadetan. 1376 01:10:25,635 --> 01:10:29,002 Citibank-ek etxea hartu du. 1377 01:10:29,038 --> 01:10:31,836 Randyk laneko istripua izan zuen orain urte batzuk 1378 01:10:31,874 --> 01:10:33,637 eta elbarritasun-bajan zegoen. 1379 01:10:36,245 --> 01:10:40,909 Den-dena lapurtu digute, 1380 01:10:40,950 --> 01:10:42,941 nire bizitza osoko aurrezkiak eta dena, 1381 01:10:42,985 --> 01:10:46,853 boligrafoa, abokatua eta epailea erabiliz. 1382 01:10:46,889 --> 01:10:50,222 Hackers sendikoek erakutsi zidaten Citibank-eko hipoteka abisua. 1383 01:10:50,259 --> 01:10:51,886 Atentzioa eman zidan 1384 01:10:51,928 --> 01:10:54,658 hipoteka nondik bidalita zegoen. 1385 01:10:54,697 --> 01:10:58,326 Banketxe handien enpresa batek, 1386 01:10:58,367 --> 01:11:01,302 zer eta, AEB osoan, 1387 01:11:01,337 --> 01:11:04,636 etsipen handiena bizi duen herria aukeratu du. 1388 01:11:04,674 --> 01:11:06,335 60 milioi bahitura gauzatzeko. 1389 01:11:06,375 --> 01:11:08,843 Enpresa honek Flinteko jendea erabiltzen du 1390 01:11:08,878 --> 01:11:11,244 herrialde osoko %60 bahiturak 1391 01:11:11,280 --> 01:11:14,579 egikaritzeko abisuak bidaltzeko. 1392 01:11:14,617 --> 01:11:17,848 Ematen du txantxa ankerren bat dela, 1393 01:11:17,887 --> 01:11:20,355 Nire sorterria orain gainerako AEB 1394 01:11:20,389 --> 01:11:22,823 Flint bat 1395 01:11:22,858 --> 01:11:24,985 bilakatzera laguntzeko zereginean ari zen. 1396 01:11:29,231 --> 01:11:32,223 Normalean banketxe batek Hackers bezalako familia bat 1397 01:11:32,268 --> 01:11:34,930 etxetik botatzen duenean, profesionalak erabiltzen ditu 1398 01:11:34,971 --> 01:11:36,734 etxera joan eta dena garbitzeko. 1399 01:11:38,174 --> 01:11:40,438 Kasu honetan, banketxeak pentsatu zuen, 1400 01:11:40,476 --> 01:11:44,207 zergatik hainbeste diru ordaindu familia etsi honek 1401 01:11:44,246 --> 01:11:46,271 merkeago lan egiteko prest badago? 1402 01:11:46,315 --> 01:11:48,442 Azkeneraino umiliatuta, 1403 01:11:48,484 --> 01:11:50,679 Hackers-tarrek lan egin zuten 1404 01:11:50,720 --> 01:11:52,585 etxea kendu zien banketxearentzat. 1405 01:11:54,557 --> 01:11:57,287 ''Ondasunak garbi entregatu behar dira 1406 01:11:57,326 --> 01:12:00,261 zakar, hondar eta ondasun pertsonalik gabe. 1407 01:12:02,098 --> 01:12:04,066 Giltzak ematerakoan, 1408 01:12:04,100 --> 01:12:07,695 PAS-eko ordezkariak 1.000 dolarreko txeke bat emango dizue.'' 1409 01:12:13,342 --> 01:12:16,539 Tira, 1.000 dolar 1410 01:12:16,579 --> 01:12:20,015 neure etxetik irten eta hori guztia, 1411 01:12:20,049 --> 01:12:23,109 Eskerrak eman nahi dizkiet. Zerbait izan da. 1412 01:12:23,152 --> 01:12:25,916 Emazteak aste oso bat egin du etxea garbitzen 1413 01:12:25,955 --> 01:12:28,082 eta aurkezteko modura egongo zela ziurtatzeko. 1414 01:12:28,124 --> 01:12:30,752 Pozik nago horrekin. Eskertu nahi diet. 1415 01:12:30,793 --> 01:12:32,761 Oso ondo portatu dira. 1416 01:12:32,795 --> 01:12:35,525 Bai, eskerrak eman nahi nizkieke. 1417 01:12:44,540 --> 01:12:47,134 Beste bat daukat. 1418 01:12:49,478 --> 01:12:52,208 Oh, hau gure logeletako atekoa da. 1419 01:12:52,248 --> 01:12:54,307 Pentsatzen ari naiz.. 1420 01:12:54,350 --> 01:12:56,648 ...zer den. Sarraila jarri nuen 1421 01:12:56,686 --> 01:12:58,586 haurrak ez sartzeko, armak ditudalako. 1422 01:12:58,621 --> 01:13:00,953 Eta hemen daukazu gure dirua, Randy. 1423 01:13:00,990 --> 01:13:03,584 Lapurreta baten 1424 01:13:03,626 --> 01:13:05,150 lekukoak zarete. 1425 01:13:06,595 --> 01:13:10,087 Hasi naiz ulertzen zergatik jendea, 1426 01:13:10,132 --> 01:13:12,896 zoratu eta jendeari tiro egiten dion. 1427 01:13:12,935 --> 01:13:15,460 Ez dut esango holakorik egingo dudanik, 1428 01:13:15,504 --> 01:13:18,029 baina ikus dezaket nola 1429 01:13:18,074 --> 01:13:20,269 jendea egoera horretan jartzen duten, 1430 01:13:20,309 --> 01:13:23,767 jendea bonbekin sartu eta lehertzen dituzte 1431 01:13:23,813 --> 01:13:25,747 eta tiro egiten dien. 1432 01:13:25,781 --> 01:13:27,874 Gertatzen zaien guztia, merezi dute, 1433 01:13:27,917 --> 01:13:29,680 horixe esan dezaket. 1434 01:13:29,719 --> 01:13:31,914 Zerbait gertatuko dela espero dut 1435 01:13:31,954 --> 01:13:35,151 bai, hori. 1436 01:13:35,191 --> 01:13:37,455 Ezin dut gehiago esan. 1437 01:13:42,164 --> 01:13:44,291 Badira bidean arrapatutako batzuk hortik. 1438 01:13:44,333 --> 01:13:46,062 Hau Bob Feinberg da. 1439 01:13:46,102 --> 01:13:49,868 VIP jendearen mailegu guztiak zeramaten Countrywide-n, 1440 01:13:49,905 --> 01:13:53,841 AEBetako hipoteka enpresarik handiena. 1441 01:13:53,876 --> 01:13:55,810 Nahiz eta Countrywide-ren alor nagusia 1442 01:13:55,845 --> 01:13:59,246 diru sarrera txikiko pertsonei interes oso altuko maileguak ematea izan, 1443 01:13:59,281 --> 01:14:01,579 Bob herrialdeko buruzagi politiko 1444 01:14:01,617 --> 01:14:05,383 nagusietako batzuekin lan egiten zuen. 1445 01:14:05,421 --> 01:14:08,015 Egun batean nagusi handienetako batek bere bulegora deitu zidan. 1446 01:14:08,057 --> 01:14:09,786 Esan zidan: ''Tipo honi deitu behar diozu.'' 1447 01:14:09,825 --> 01:14:11,793 Ondo, esan nuen. 1448 01:14:11,827 --> 01:14:14,762 ''Angelo-ren laguna da'', esan zidan 1449 01:14:14,797 --> 01:14:17,265 Angelo Mozilo Countrywide-ko zuzendaria da. 1450 01:14:17,299 --> 01:14:21,463 ''Emaiozu tasa hau. Kendu kargu horiek. 1451 01:14:21,504 --> 01:14:25,531 Eta itxi ezazu. Eta ez hankarik sartu.'' 1452 01:14:25,574 --> 01:14:28,338 ''Ados'', pentsatu nuen nik 1453 01:14:30,012 --> 01:14:31,673 Sail berezi bat zen, 1454 01:14:31,714 --> 01:14:34,342 Angeloren lagunekin lan egiteko. 1455 01:14:35,718 --> 01:14:37,185 Beherapenak ematen zitzaizkien. 1456 01:14:37,219 --> 01:14:38,811 Karguak kentzen ziren. 1457 01:14:38,854 --> 01:14:41,880 Eta batzuetan papeleoa kentzen zen. 1458 01:14:41,924 --> 01:14:46,020 "FOA" (Angeloren Laguna) idazten genuen espedientean. 1459 01:14:46,061 --> 01:14:48,791 Oso jende inportantea zen. 1460 01:14:48,831 --> 01:14:51,527 Richard Holbrooke nuen, Holbrooke enbaxadorea, 1461 01:14:51,567 --> 01:14:53,762 Donna Shalala, 1462 01:14:53,803 --> 01:14:56,966 Capitol Hill-eko jendea, hipotekaren merkatua arautzen duen jendea, 1463 01:14:57,006 --> 01:14:59,270 Wall Street arautzen duen jendea, 1464 01:14:59,308 --> 01:15:02,539 eta Jim Johnson, "Fannie Mae"ko burua, 1465 01:15:02,578 --> 01:15:05,445 Alphonso Jackson "HUD"eko idazkaria... 1466 01:15:07,049 --> 01:15:10,041 Conrad senataria, Finantza batzordekoa. 1467 01:15:10,085 --> 01:15:13,111 Etxean nengoen telebista piztuta. Sukaldean nengoen 1468 01:15:13,155 --> 01:15:15,350 eta ahots bat entzun nuen lukurariei buruz predikatzen, 1469 01:15:15,391 --> 01:15:18,224 eta mailegu horiei amaitu behar zirela esaten. 1470 01:15:18,260 --> 01:15:20,524 Suposatzen da gure estatuko finantzako arauemaileak 1471 01:15:20,563 --> 01:15:22,292 izan behar direla langile estatubatuarrak 1472 01:15:22,331 --> 01:15:24,731 eskrupulorik gabeko finantza operazioetatik 1473 01:15:24,767 --> 01:15:26,496 babesten dituzten zaindariak. 1474 01:15:26,535 --> 01:15:29,231 Dodd senataria, Christopher Dodd, hitz egiten ari zen. 1475 01:15:29,271 --> 01:15:32,934 Telebistari begiratu, eta asaldatu nintzen 1476 01:15:32,975 --> 01:15:35,500 Mailegu horietako batzuk legitimoak dira, 1477 01:15:35,544 --> 01:15:37,569 diru-sarrera handiagoko hartzaile sofistikatuei 1478 01:15:37,613 --> 01:15:39,740 egiten zaienean. 1479 01:15:39,782 --> 01:15:42,478 Mailegu pilo bat eginak nituen berarentzat, 1480 01:15:42,518 --> 01:15:45,248 Angeloren lagunek izaten zituzten 1481 01:15:45,287 --> 01:15:47,050 beherapenak eta kontu horiek guztiekin, 1482 01:15:47,089 --> 01:15:48,613 gauza on guztiekin. 1483 01:15:48,657 --> 01:15:50,625 Suposatzen da Senatuko Banku eta Etxebizitza Batzordea 1484 01:15:50,659 --> 01:15:53,287 hipoteken industria begiratzen duen zaindaria dela. 1485 01:15:53,329 --> 01:15:56,594 Dodd senataria batzorde horren presidentea da. 1486 01:15:56,632 --> 01:15:59,260 eta 28 urte baino gehiago darama horretan lanean. 1487 01:15:59,301 --> 01:16:01,531 Angeloren lagun bezala 1488 01:16:01,570 --> 01:16:04,266 Countrywidek milioi bat dolarretik gorako balioa zituzten 1489 01:16:04,306 --> 01:16:06,900 mailegu beherapenak eman zizkion. 1490 01:16:06,942 --> 01:16:10,708 Norbaitek gure ondoan zabor mailegu toxikoak 1491 01:16:10,746 --> 01:16:12,976 saltzen dizkio norbaiti. 1492 01:16:13,015 --> 01:16:16,849 VIP horri mailegurik egokiena emateko agindu zidaten. 1493 01:16:16,886 --> 01:16:18,751 Inoiz sentitu duzu 1494 01:16:18,787 --> 01:16:20,880 eroskerian ari zinela? 1495 01:16:20,923 --> 01:16:23,892 Ez nuen sentitu inor sobornatzen ari nintzenik, ez. 1496 01:16:23,926 --> 01:16:27,384 Nire lanean ari nintzen, besterik gabe. VIPekin lan egiten nuen. 1497 01:16:27,429 --> 01:16:29,158 Enpresako guztiek ezagutzen ninduten. 1498 01:16:29,198 --> 01:16:30,859 Hori, guztiek. 1499 01:16:30,900 --> 01:16:33,460 Egoera lausengaria edo zen. 1500 01:16:33,502 --> 01:16:36,994 Baina ez, ez nuen ezer okerrik egiten nuela sentitu. 1501 01:16:37,039 --> 01:16:40,099 Eta nik egin ezean, beste batek egingo zukeen. 1502 01:16:41,977 --> 01:16:44,502 Horretxegatik behar dugu Bill Black bezalako jendea, 1503 01:16:44,546 --> 01:16:46,707 1980etan Aurrezki eta Maileguen eskandalua aurkitu zuen 1504 01:16:46,749 --> 01:16:48,979 banka arauemaileetako bat. 1505 01:16:49,018 --> 01:16:51,145 Zerbait okerra gertatu zen 1506 01:16:51,186 --> 01:16:53,484 eta arauemaileek badakitela egingo nuke. 1507 01:16:53,522 --> 01:16:56,457 Eskandalu honetako figura nagusietako bat, Charles Keating, 1508 01:16:56,492 --> 01:16:59,290 Bill Black-ekin zer egiteko ideia bat izan zuen 1509 01:16:59,328 --> 01:17:02,519 eta memo bat bidali zuen, jarraibide hauekin: LEHENTASUN OSOA - BLACK GARBITU 1510 01:17:02,998 --> 01:17:06,024 Gaur egun nork zaintzen gaituen galdetu nion 1511 01:17:06,068 --> 01:17:08,696 FBI non zegoen honetan guztian? 1512 01:17:08,737 --> 01:17:11,467 2004ko irailean FBl hasi zen 1513 01:17:11,507 --> 01:17:13,998 jendaurrean adierazten 1514 01:17:14,043 --> 01:17:17,274 banketxeak ari zirela 1515 01:17:17,313 --> 01:17:19,508 hipoteka iruzurra masiboki zabaltzen. 1516 01:17:19,548 --> 01:17:21,209 "Izurritea" zela esan zuten. 1517 01:17:21,250 --> 01:17:23,946 Baina irailaren 11koa gertatu zenean, 1518 01:17:23,986 --> 01:17:27,217 Bush-en administrazioak FBIko gutxienez 500 espezialista 1519 01:17:27,256 --> 01:17:31,317 atera egin zituen 1520 01:17:31,360 --> 01:17:34,158 lepo-zuriko delituen sailetik, 1521 01:17:34,196 --> 01:17:36,630 Bushen agintaldian zehar, 1522 01:17:36,665 --> 01:17:38,633 AEBetako historian, eta mundu osoko historian ere, 1523 01:17:38,667 --> 01:17:41,227 inoiz izandako lepo-zuriko delitu olaturik handiena 1524 01:17:41,270 --> 01:17:44,797 gertatzen ari zen arren. 1525 01:17:44,840 --> 01:17:48,037 FBl-k dio 1526 01:17:48,077 --> 01:17:50,068 hipoteka iruzurren galeretako %80a 1527 01:17:50,112 --> 01:17:52,945 mailegu-emaileek eragindakoa da. 1528 01:17:52,982 --> 01:17:54,279 Zer esan nahi du horrek? 1529 01:17:54,316 --> 01:17:56,750 Horrek esan nahi du ez dela mailegu-hartzailea 1530 01:17:56,785 --> 01:17:59,913 kaletik datorrena banketxeari iruzurra egiteko. 1531 01:17:59,955 --> 01:18:03,823 Iruzur hauek erakundea kontrolatzen duenak gidatuak dira. 1532 01:18:03,859 --> 01:18:06,521 - Ondo. - Zuzendari exekutiboek beraiek gidatuak. 1533 01:18:06,562 --> 01:18:09,588 Zuzendari horiek, orduan, ondo aterako zitzaiela pentsatzen zuten? 1534 01:18:09,631 --> 01:18:11,792 Ondo atera zitzaien. 1535 01:18:13,502 --> 01:18:15,595 Bai, hala ematen du. 1536 01:18:15,637 --> 01:18:18,401 Eta presidentziako hauteskundeak gertuan izanik... 1537 01:18:18,440 --> 01:18:21,705 - Eman aberatsaren definizioa. - 5 milioi. 1538 01:18:21,744 --> 01:18:25,544 ...eliteak kezkatuta zeuden beren delitu oldea amaitu zitekeelakoan. 1539 01:18:25,581 --> 01:18:28,744 AEBetako herritarrei trilioien balioko maula egin ondoren: 1540 01:18:28,784 --> 01:18:30,411 etxeak bahituz, 1541 01:18:30,452 --> 01:18:32,716 gaixotzen zirenean porrot ekonomikora eramanez, 1542 01:18:32,755 --> 01:18:35,019 soldatak eta pentsioak burtsa deritzon kasinoan 1543 01:18:35,057 --> 01:18:38,356 inbertitzera konbentzituz, 1544 01:18:38,394 --> 01:18:41,795 aberatsek erabaki zuten azken jokaldietako bat egitea 1545 01:18:41,830 --> 01:18:45,197 eta azken 30 urtetako jaia amaitu zitekeenez, 1546 01:18:45,234 --> 01:18:48,726 ahal zituzten mahai-tresna guztiak eramatea. 1547 01:18:48,771 --> 01:18:51,604 Baina horretarako distrazio bat behar zuten lehenik. 1548 01:18:51,640 --> 01:18:54,905 Eta irailaren 11ren ostean ikasi zuten bezala, 1549 01:18:54,943 --> 01:18:57,707 ausartien etxean ezerk ez du funtzionatzen 1550 01:18:57,746 --> 01:19:00,738 estilo zaharreko susto bat baino hobeto. 1551 01:19:00,783 --> 01:19:04,617 Eta izu ikuskizuna eskaintzekotan, 1552 01:19:04,653 --> 01:19:07,588 nor "Chicken Little" bera baino hobea? 1553 01:19:07,623 --> 01:19:11,115 Oscar-en hautatzaileak ikusteko 1554 01:19:11,160 --> 01:19:12,821 Gabon. 1555 01:19:12,861 --> 01:19:15,386 Hau oso garai berezia da AEBen ekonomiarako. 1556 01:19:15,431 --> 01:19:18,059 Gobernuko ekonomia aditurik onenek 1557 01:19:18,100 --> 01:19:20,364 abisatu dute, Kongresuak berehala eskua sartu gabe, 1558 01:19:20,402 --> 01:19:23,394 AEBek finantzetako izualdi bat 1559 01:19:23,439 --> 01:19:26,533 bizi dezaketela, eta nahigabeko egoera gerta daitekeela. 1560 01:19:26,575 --> 01:19:29,976 Banketxe gehiagok porrot egin dezakete, zuen komunitateko batzuk ere bai. 1561 01:19:30,012 --> 01:19:32,503 - Baloreen-burtsa are gehiago jausiko litzateke, 1562 01:19:32,548 --> 01:19:34,914 eta horrek zuen erretreta-kontuaren balioa murriztu egingo luke. 1563 01:19:34,950 --> 01:19:37,612 Zuen etxearen balioak behea joko luke. 1564 01:19:37,653 --> 01:19:40,144 Hipotekek gora egingo lukete izugarri. 1565 01:19:40,189 --> 01:19:42,419 Eta negozio edo landetxeren bat baduzu, 1566 01:19:42,458 --> 01:19:45,086 askoz zailago eta garestiago aterako zaizu kreditu bat lortzea. 1567 01:19:45,127 --> 01:19:47,789 Enpresa gehiagok itxi ditzake ateak 1568 01:19:47,830 --> 01:19:50,390 eta milioika estatubatuarrek galdu litzakete euren lanpostuak. 1569 01:19:50,432 --> 01:19:53,230 - Kredituen ordainketan espediente ona izan arren, 1570 01:19:53,268 --> 01:19:56,169 are zailago gerta ahal zaizu auto bat erosteko 1571 01:19:56,205 --> 01:19:58,503 edo seme-alabak unibertsitatera bidaltzeko behar dituzun maileguak lortzea. 1572 01:19:58,540 --> 01:20:00,974 Eta, azken batean, gure herriak atzeraldi luze eta mingarria 1573 01:20:01,009 --> 01:20:03,773 bizi lezake. 1574 01:20:03,812 --> 01:20:07,942 Herritarrok, ez dugu horrelakorik gertatzen utzi behar. 1575 01:20:07,983 --> 01:20:11,578 Errealitatean, ez zegoen hitzaldi horren beharrik, 1576 01:20:11,620 --> 01:20:13,713 hedabide nagusiek ordurako 1577 01:20:13,755 --> 01:20:16,024 hondamendia salduta zutelako. 1578 01:20:17,392 --> 01:20:19,690 Hondamendia. AEBetako finantza sistema 1579 01:20:19,728 --> 01:20:21,286 jota dago oinarrietan. 1580 01:20:21,330 --> 01:20:23,662 Banketxe erraldoia eraitsi da, akzioak lur jota daude. 1581 01:20:23,699 --> 01:20:27,066 - Ametsgaiztoa Wall Streeten. - "AlG" kinka larrian dago. 1582 01:20:27,102 --> 01:20:29,036 - Odola zoruan. - Armagedon. 1583 01:20:29,071 --> 01:20:32,199 Bosgarren mailako proba gure finantza dikeentzat. 1584 01:20:32,241 --> 01:20:35,699 Zer arraio gertatu zen? 1585 01:20:35,744 --> 01:20:38,076 Ikusi duzu inoiz dike bat apurtzen? 1586 01:20:38,113 --> 01:20:41,514 Arraildura txiki batekin hasten da, bitarte txiki bat... 1587 01:20:41,550 --> 01:20:43,040 Erabateko babesarekin, 1588 01:20:43,085 --> 01:20:45,019 Kongresuak murrizketak ezabatu zituen. 1589 01:20:45,053 --> 01:20:46,987 Banketxe handiak berpizten ari dira. 1590 01:20:47,022 --> 01:20:49,047 ...ura sartzen hasten zaio, 1591 01:20:49,091 --> 01:20:52,822 eta azkenean dikearen barruko sendotasuna apurtzen du. 1592 01:20:52,861 --> 01:20:54,522 Etxebizitzen nahasmenaren pozoiak 1593 01:20:54,563 --> 01:20:57,054 banku-sistemaren barruan sartzen joan zen. 1594 01:20:57,099 --> 01:20:59,192 Eta gutxira dikeak berak bere kontra egiten du. 1595 01:20:59,234 --> 01:21:01,225 Dikearen pisuak eta uraren pisuak 1596 01:21:01,270 --> 01:21:02,635 haren kontra konspiratzen dute. 1597 01:21:02,671 --> 01:21:04,400 Inbertitzaileak behean zeuden akzioez libratzen ziren 1598 01:21:04,439 --> 01:21:05,929 eta saltze ikaragarria gertatu zen... 1599 01:21:05,974 --> 01:21:08,033 "Fannie Mae" eta "Freddie Mac"en akzioak 1600 01:21:08,076 --> 01:21:09,873 erortze librean ziren gaur goizean... 1601 01:21:09,912 --> 01:21:12,779 Orduan isurketa moduko bat gertatzen da. 1602 01:21:12,814 --> 01:21:16,250 Wall Streeten galtzeko joerak zazpigarren egunean jarraitzen du. 1603 01:21:16,285 --> 01:21:20,312 Eta orduan bat-batean 18-20 metroko bitartekoak dituzu 1604 01:21:20,355 --> 01:21:21,515 eta dikea lehertzen da. 1605 01:21:21,557 --> 01:21:23,286 "Lehman Brothers", porrotean. 1606 01:21:23,325 --> 01:21:25,122 "Merrill Lynch", lasterrean salduta. 1607 01:21:25,160 --> 01:21:27,094 - Oraina "AlG". - Eraitsi egiten da. 1608 01:21:27,129 --> 01:21:28,892 Urte osoa dirauen merkatuaren jaitsierak 1609 01:21:28,931 --> 01:21:31,559 enpresarik sendoenetako batzuk eragin ditu. 1610 01:21:31,600 --> 01:21:33,397 Ura ihesean hasten da. 1611 01:21:33,435 --> 01:21:36,029 Gaur goizean, "Washington Mutual" jausi da, 1612 01:21:36,071 --> 01:21:38,539 AEBen bankako historiako porrotik handiena. 1613 01:21:38,574 --> 01:21:40,371 Akzioak amildegitik behera egin zuten. 1614 01:21:40,409 --> 01:21:43,401 Digitu soil baten historiako erorketarik handiena. 1615 01:21:46,081 --> 01:21:49,539 Dike osoa eraisten du. 1616 01:21:49,585 --> 01:21:51,382 Eta haustura osoa 1617 01:21:51,420 --> 01:21:53,911 bi minututan gertatu dela ematen du. 1618 01:21:53,956 --> 01:21:57,289 Baina jakina, zulotxo hark, 1619 01:21:57,326 --> 01:22:00,227 urteetan hor egon denak, 1620 01:22:00,262 --> 01:22:02,822 horrek eraitsi du dikea. 1621 01:22:02,864 --> 01:22:06,459 Funtsean sistema ahula duzu, 1622 01:22:06,501 --> 01:22:09,664 hareazko oinarriaren gainean eraikita, 1623 01:22:09,705 --> 01:22:11,832 harrizko oinarriaren gainean egon beharrean. 1624 01:22:11,873 --> 01:22:14,205 Eta muinetatik zegoen ustelduta. 1625 01:22:15,744 --> 01:22:19,077 Ematen du kapitalismoa berez jausten ari dela. 1626 01:22:19,114 --> 01:22:20,843 Zein aberastu da hemen? 1627 01:22:20,882 --> 01:22:23,214 Jende ugari aberastu da garai honetan, 1628 01:22:23,252 --> 01:22:27,848 lehenik exekutiboak, 1629 01:22:27,889 --> 01:22:30,483 banketxeetako eta aurrezki-kutxetako zuzendariak 1630 01:22:30,525 --> 01:22:33,016 eta bereziki mailegu arrunten emaileak. 1631 01:22:33,061 --> 01:22:36,497 Jende horrek neurrigabeko aberastasunak bildu ditu. 1632 01:22:36,531 --> 01:22:39,830 Eta Kongresuko kideak aberastu dira. 1633 01:22:39,868 --> 01:22:41,665 Bereziki Kongresua utzi eta gero. 1634 01:22:41,703 --> 01:22:44,831 Horietako askok finantza erakundeetan lan egin zuten. 1635 01:22:44,873 --> 01:22:47,467 Jakina, Rubin-ek eta Summers-ek bezala. 1636 01:22:47,509 --> 01:22:51,104 Robert Rubin, garai batean goi kargua zuen 1637 01:22:51,146 --> 01:22:54,206 "Citigroup" eta "Goldman Sachs"en aldi berean 1638 01:22:54,249 --> 01:22:56,046 Legearen aldaketa bat sustatu zuen, 1639 01:22:56,084 --> 01:22:58,518 banketxe komertzialei alor berriak lantzeko bidea emateko: 1640 01:22:58,553 --> 01:23:02,319 inbertsio bankuak eta aseguru produktu bitxiak, esaterako. 1641 01:23:04,126 --> 01:23:06,253 Horrek legeztatu zuen "Citicorp" 1642 01:23:06,295 --> 01:23:08,058 eta "Travelers Group" bat egitea. 1643 01:23:08,096 --> 01:23:11,122 70 bilion dolarretako operazioa, 1644 01:23:11,166 --> 01:23:13,498 munduko banketxerik handiena sortzeko. 1645 01:23:13,535 --> 01:23:16,402 Clinton-en gobernua utzi eta gero, 1646 01:23:16,438 --> 01:23:18,235 Rubin-ek "Citigroup"en lan egin zuen. 1647 01:23:18,273 --> 01:23:22,835 115 milion dolar baino gehiago irabazten zuen bertan. 1648 01:23:22,878 --> 01:23:24,869 Non egin zuen dirua Summers-ek? 1649 01:23:24,913 --> 01:23:28,679 Summers-ek ustezko aholkulari gisa egin zuen dirua. 1650 01:23:28,717 --> 01:23:31,709 Eta hitzaldiak emanez, 1651 01:23:31,753 --> 01:23:34,085 kasu batzuetan, itxura denez, 1652 01:23:34,122 --> 01:23:37,250 100.000 dolarretik gora kobratuz. 1653 01:23:37,292 --> 01:23:40,955 Summers-ek 5.2 milioi dolar gehiago irabazi zituen, ordu-estrak eginez, 1654 01:23:40,996 --> 01:23:44,227 babes-funtsa baten aholkulari gisa. 1655 01:23:44,266 --> 01:23:45,858 Non egin zuen lan Geithner-ek? 1656 01:23:45,901 --> 01:23:48,734 Geithner-ek porrot egin zuen 1657 01:23:48,770 --> 01:23:51,034 bere bizitzan egindako guztietan. 1658 01:23:51,073 --> 01:23:55,669 Ekonomia lur jota utzi zuten erakunde gehienak 1659 01:23:55,711 --> 01:23:59,112 bere aginte zuzenaren pean zeuden. 1660 01:23:59,147 --> 01:24:01,445 Nola lortu zuen Ekonomiako Ministroa izatea? 1661 01:24:01,483 --> 01:24:04,475 New York-eko "Federal Reserve Bank"eko zuzendari lana 1662 01:24:04,519 --> 01:24:07,579 erabat lur jota utzita. 1663 01:24:07,622 --> 01:24:09,351 Horrek ez du zentzurik. 1664 01:24:09,391 --> 01:24:11,018 Jakina, zentzu osoa du. 1665 01:24:11,059 --> 01:24:13,186 Hori ez da berria Washington-en. 1666 01:24:13,228 --> 01:24:15,696 Erantzun okerra, baina nahi duzun erantzuna 1667 01:24:15,731 --> 01:24:19,064 ematen dizun jendeak balio izugarria du. 1668 01:24:19,101 --> 01:24:21,433 Eta gehienetan gora egiten dute 1669 01:24:21,470 --> 01:24:24,439 hain zuzen zentzugabekeriak esateko 1670 01:24:24,473 --> 01:24:26,941 eta egiteko prest daudelako. 1671 01:24:26,975 --> 01:24:30,809 Horiexek dira liberalismo finantzarioak 1672 01:24:30,846 --> 01:24:34,805 aberastuko gintuela agindu zigun jendea. 1673 01:24:34,850 --> 01:24:38,320 Eta horiexek dira aberastu egin den jendea. 1674 01:24:41,456 --> 01:24:45,552 Ez zen harritzekoa aberatsak gehiago aberastu nahi izatea. 1675 01:24:45,594 --> 01:24:49,360 Baina orain modu berri eta lotsagabe bat asmatu zuten horretarako. 1676 01:24:49,398 --> 01:24:53,300 Ekonomiako Ministeriora kamioi handi batekin joan, 1677 01:24:53,335 --> 01:24:56,827 eta gure zergetako 700 bilioi dolar eramango zituzten kamioian. 1678 01:24:56,872 --> 01:24:58,863 Inork galderarik egin gabe. 1679 01:24:58,907 --> 01:25:02,673 Michael Moore dut hemen. Badakizu Michael Moore nor den, ezta? 1680 01:25:02,711 --> 01:25:05,578 Zinemagilea. Filmatzen ari zait. 1681 01:25:05,614 --> 01:25:07,172 - Emaztearekin ari naiz. - Oh, kaixo. 1682 01:25:07,215 --> 01:25:08,978 Zer moduz? Baron Hill, Indianakoa. 1683 01:25:09,017 --> 01:25:10,484 Zer moduz, jauna? Ondo. 1684 01:25:10,519 --> 01:25:12,350 - Michiganekoak gara, badakizu? - Bai. 1685 01:25:12,387 --> 01:25:13,979 Nola gertatu zen kolapso hori? 1686 01:25:14,022 --> 01:25:18,254 Ostiral batean etxera joan nintzen, ekonomiaren aldetik dena ondo zegoen. 1687 01:25:18,293 --> 01:25:21,023 Hegazkinak Indianan lurra hartu eta telefonoz deitu nuen 1688 01:25:21,062 --> 01:25:23,394 bulegokoekin hitz egiteko, 1689 01:25:23,432 --> 01:25:25,263 Bat-batean krisialdi hori genuen eskuartean, 1690 01:25:25,300 --> 01:25:27,359 eta astelehenean itzultzen naizenean bozkatu beharko nuen 1691 01:25:27,402 --> 01:25:30,860 finantza industria berpizteko multibilioi-dolarreko ordaintzea. 1692 01:25:30,906 --> 01:25:34,842 Esan ziguten berehala ekiten ez bagenion 1693 01:25:34,876 --> 01:25:39,677 ekonomiak kolapsatu egingo zuela, inolako zalantzarik gabe. 1694 01:25:39,714 --> 01:25:43,047 Krisialdi hori 1695 01:25:43,084 --> 01:25:45,450 irailean iragartzeak, 1696 01:25:45,487 --> 01:25:47,352 hauteskundeak baino aste batzuk lehenago, 1697 01:25:47,389 --> 01:25:48,686 oso susmagarria zela sentitu nuen. 1698 01:25:48,723 --> 01:25:51,749 Kongresua urdurien dagoen unea izaten da. 1699 01:25:51,793 --> 01:25:54,159 Eta nik pentsatu nuen: ''Egon pixka bat. Zer gertatzen ari da? 1700 01:25:54,196 --> 01:25:56,630 Hau ez da normala.'' 1701 01:25:56,665 --> 01:25:58,530 Kongresuko agintariek 1702 01:25:58,567 --> 01:26:00,159 eta Bush-en Gobernuak 1703 01:26:00,202 --> 01:26:02,534 bilera pribatu sail bat egin zuten 1704 01:26:02,571 --> 01:26:05,472 Wall Streeteko titanekin, 1705 01:26:05,507 --> 01:26:07,839 zehazteko zenbat diru behar zen 1706 01:26:07,876 --> 01:26:11,437 inbertitzaileek egindako apustu okerrak estali ahal izateko. 1707 01:26:11,480 --> 01:26:15,541 Tratu bat egin zen Ekonomiako ministro Henry Paulson-ekin, 1708 01:26:15,584 --> 01:26:18,075 "Goldman Sachs" enpresako zuzendari-ohiarekin. 1709 01:26:18,119 --> 01:26:21,987 "Goldman" utzi eta Ekonomia Ministeriora joan zenean, 1710 01:26:22,023 --> 01:26:25,857 700 milioi dolar zituela jotzen zen. 1711 01:26:25,894 --> 01:26:29,694 Amerikako Estatu Batuen onena ikusi genuen nire ustez 1712 01:26:29,731 --> 01:26:33,132 Kongresuko presidentearen bulegoan gau horretan. 1713 01:26:33,168 --> 01:26:36,160 AEBetako onena? 1714 01:26:36,204 --> 01:26:40,106 Edo "Goldman Sachs"eko onena esan nahi zuen? 1715 01:26:40,141 --> 01:26:41,904 Ekonomiako ministerioa, 1716 01:26:41,943 --> 01:26:44,275 Wall Streeteko sukurtsala da praktikan. 1717 01:26:44,312 --> 01:26:47,372 Karguetako jende guztia "Goldman Sachs" enpresatik zetorren. 1718 01:26:47,415 --> 01:26:50,543 Aro modernoko "Goldman" gobernua esaten genion. 1719 01:26:50,585 --> 01:26:52,746 Horrela zen "Goldman"eko exekutibo-ohi asko gobernuan zirelako 1720 01:26:52,787 --> 01:26:56,553 Bush-eko Ekonomia ministerioan, 1721 01:26:56,591 --> 01:26:58,855 Clinton-en gobernuan egon ziren bezala. 1722 01:26:58,894 --> 01:27:01,795 Barrenetik lan egiten zuten presio handia eginez 1723 01:27:01,830 --> 01:27:04,128 finantzak liberalizatzeko 1724 01:27:04,165 --> 01:27:06,633 guk beraien soldatak ordaintzen genituen artean. 1725 01:27:06,668 --> 01:27:08,932 Ekonomiako ministro Paulson 1726 01:27:08,970 --> 01:27:10,904 ez zegoen "Goldman"en kasualitatez. 1727 01:27:10,939 --> 01:27:14,431 Berak eraman zuen "Goldman" etxebizitzetako deribatu bitxi haiek 1728 01:27:14,476 --> 01:27:18,173 erostera. 1729 01:27:18,213 --> 01:27:21,671 Beraz, arazo itzelak sortarazi zizkion "Goldman"i 1730 01:27:21,716 --> 01:27:23,877 Etxebizitzetako deribatu zoroek 1731 01:27:23,919 --> 01:27:26,911 "Goldman"en lehiakide asko errekara eraman zuten. 1732 01:27:26,955 --> 01:27:29,480 Eta "Goldam"eko mutilak gobernuan erabakiak hartzen 1733 01:27:29,524 --> 01:27:32,357 ziurtatu egingo zuten 1734 01:27:32,394 --> 01:27:35,124 Wall Streeteko tronua eskuratuko zutela 1735 01:27:35,163 --> 01:27:36,596 ekaitza pasa ondoren. 1736 01:27:36,631 --> 01:27:38,360 Beraz, Ekonomiako ministerioari aholkuak emateko 1737 01:27:38,400 --> 01:27:41,198 azkena Goldman izan beharko litzateke. 1738 01:27:41,236 --> 01:27:42,760 Beraz, Paulson, zer esanik ez, 1739 01:27:42,804 --> 01:27:46,001 "Goldman"eko zuzendari-ohiak, hara eraman zituen. 1740 01:27:46,041 --> 01:27:48,737 Eta zein aholku eman zuten? 1741 01:27:48,777 --> 01:27:51,610 Tira, zergadunak erabiltzea 1742 01:27:51,646 --> 01:27:54,080 "Goldman" 1743 01:27:54,115 --> 01:27:56,982 eta konfiantzako beste finantza erakunde batzuk salbatzeko. 1744 01:27:57,018 --> 01:28:00,010 Paulson ministroak proposamen sinple bat 1745 01:28:00,055 --> 01:28:01,920 aurkeztu dio Kongresuari. 1746 01:28:01,957 --> 01:28:04,152 Hori da dena: hiru orrialde. 1747 01:28:04,192 --> 01:28:06,956 Gutxi gorabehera bilioi bat dolar hitz bakoitzeko. 1748 01:28:06,995 --> 01:28:08,986 Eta oso sinplea da. 1749 01:28:09,030 --> 01:28:12,158 Paulson altxorraren giltza hartu du, 1750 01:28:12,200 --> 01:28:15,465 Hasteko, 700 bilioi dolar hartuko du maileguan 1751 01:28:15,503 --> 01:28:16,993 AEBetako herriaren izenean, 1752 01:28:17,038 --> 01:28:20,269 Beharbada geroago gehiago hartuko du. Eta lege guztiak deuseztatuko ditu. 1753 01:28:20,308 --> 01:28:22,538 Lege guztiak! 1754 01:28:22,577 --> 01:28:26,013 Tribunal batek ere ezin du begiratzerik. Oso proposamen benetan sinplea. 1755 01:28:26,047 --> 01:28:29,608 Benetako krisialdi egoeran gaude. 1756 01:28:29,651 --> 01:28:31,642 Depresio handia baino zerbait okerrago 1757 01:28:31,686 --> 01:28:34,052 bihurtu zitekeen. 1758 01:28:34,089 --> 01:28:37,684 Beldurra ikusi nuen. Gizon bat negarrez hasi zen. 1759 01:28:37,726 --> 01:28:41,059 Jendeak esaten digu kalamitate erraldoia izango dela 1760 01:28:41,096 --> 01:28:42,961 Eta ni hautagaia izango naiz bi hilabete barru. 1761 01:28:42,998 --> 01:28:44,761 Zortzi aste hauteskundeetarako, 1762 01:28:44,799 --> 01:28:47,427 Ez dut errore bat egin nahi. Zer egin behar da? 1763 01:28:47,469 --> 01:28:49,630 Jainkoak lagun gaitzala. 1764 01:28:49,671 --> 01:28:51,662 Onartzen ez badugu 1765 01:28:51,706 --> 01:28:54,470 okerrena etor daitekeen beldur naiz. 1766 01:28:54,509 --> 01:28:56,773 Kongresuko kide batzuei esan zieten 1767 01:28:56,811 --> 01:29:00,406 salbuespen-egoera izan zitekeela AEBetan, ezezkoa bozkatuez gero. 1768 01:29:00,448 --> 01:29:02,609 Eztarritik irensteko bultzaka ari zitzaizkigun. 1769 01:29:02,651 --> 01:29:04,676 Berehala bozkatzea nahi zuten. 1770 01:29:04,719 --> 01:29:07,381 inolako azterketa seriorik egin gabe. 1771 01:29:07,422 --> 01:29:09,481 - Agerraldirik gabe? - Agerraldirik gabe. 1772 01:29:09,524 --> 01:29:11,583 Ni ez nengoen... 1773 01:29:11,626 --> 01:29:14,754 Inguratu ninduten, kontatu zizkidaten gezurrekin, 1774 01:29:14,796 --> 01:29:17,458 Irakeko gerraren erabakiaren alde bozkatzeko, 1775 01:29:17,499 --> 01:29:19,399 eta ez nengoen prest horrelako beste baterako. 1776 01:29:19,434 --> 01:29:22,733 Ez naiz gertakarien zain geldituko, arriskua handitzen ari den bitartean. 1777 01:29:22,771 --> 01:29:26,263 Ez naiz geldirik egongo, arriskua gero eta hurbilago dugunean. 1778 01:29:26,307 --> 01:29:29,140 Beldurra erabili, eta nahi duzuna lortuko duzu. 1779 01:29:31,179 --> 01:29:33,773 Eta leiho honetan, hauteskundeetarako bi hilabete 1780 01:29:33,815 --> 01:29:36,545 falta zirenean, presio-eltze hori sortu zuten. 1781 01:29:36,584 --> 01:29:39,280 Jendeak uste du Ordezkarien Ganbarak 1782 01:29:39,320 --> 01:29:41,948 legedia hori onartu behar duela. 1783 01:29:41,990 --> 01:29:44,925 Presidente jauna, AEBetako herriari esan nahi diot 1784 01:29:44,959 --> 01:29:47,951 ez diezaiotela Kongresuari Wall Streetekin tratu hori egiten utzi. 1785 01:29:47,996 --> 01:29:50,556 Gaizkile horiek botere politiko gehiegi dute 1786 01:29:50,598 --> 01:29:53,032 Lurralde honetako erakunde legegile handienaren 1787 01:29:53,068 --> 01:29:55,468 ohiko prozesu legegilea aldarazi ahal dute 1788 01:29:55,503 --> 01:29:57,437 Negoziazioaren hitz guztiak aztertu 1789 01:29:57,472 --> 01:30:00,600 beharko lituzketen Batzorde guztiek etenda daude. 1790 01:30:00,642 --> 01:30:03,372 Eta horrek esan nahi du AEBetako herria ere etenda dagoela. 1791 01:30:03,411 --> 01:30:05,641 Konstituzioaren aurrean zin egin dugu 1792 01:30:05,680 --> 01:30:07,807 Errepublika babestu eta defendatuko dugula 1793 01:30:07,849 --> 01:30:11,080 kanpoko zein etxeko etsai guztien aurka. 1794 01:30:11,119 --> 01:30:13,917 Esaten dute 2000ko hondamendia gertatuko dela berriro. 1795 01:30:13,955 --> 01:30:16,446 Wall Streeteko finantzari aberatsei entzuten diegun 1796 01:30:16,491 --> 01:30:18,982 beldurraren politika bera besterik ez da. 1797 01:30:19,027 --> 01:30:21,587 Zergatik ez diogu eskatzen Wall Streeti garbitu ditzatela beraien nahasmendua? 1798 01:30:21,629 --> 01:30:25,087 Zergatik ez diegu laguntzen lur jota dauden AEBetako familiei? 1799 01:30:25,133 --> 01:30:28,227 Zergatik ez ditugu zor orokorrak murrizten, Wall Streeteko zorrak murriztu beharrean? 1800 01:30:28,269 --> 01:30:30,100 Hau zer da? AEBen Kongresua 1801 01:30:30,138 --> 01:30:32,333 ala "Goldman Sachs"en zuzendaritza taldea? 1802 01:30:32,373 --> 01:30:35,137 Bozkatu aurreko gauean, 1803 01:30:35,176 --> 01:30:38,043 AEBetako herritarrak inoiz ikusi gabeko kopuruan 1804 01:30:38,079 --> 01:30:41,105 milioika mezu bidali zituzten Kapitoliora 1805 01:30:41,149 --> 01:30:43,845 Kongresuak ezezko botoa emateko eskatzen. 1806 01:30:47,322 --> 01:30:50,223 Erreskateko paketea atzera bota dute gaur, 1807 01:30:50,258 --> 01:30:52,488 Diputatuen Ganbarak atzera bota du. 1808 01:30:52,527 --> 01:30:54,222 Balore-burtsa eraitsi da, 1809 01:30:54,262 --> 01:30:56,924 inoiz egun batean Dow indizeko 1810 01:30:56,965 --> 01:30:59,263 digitu bakarreko galera handienean. 1811 01:30:59,300 --> 01:31:00,892 Kontua hauxe da: 1812 01:31:00,935 --> 01:31:03,301 arrazoia nahikoa da erreskateak huts egitea 1813 01:31:03,338 --> 01:31:06,535 bost astetan kargu guztiak izendatzeko? 1814 01:31:06,574 --> 01:31:08,439 12 botok hil dute. 1815 01:31:08,476 --> 01:31:10,671 Baita diputatuei deitu eta ezetz esan zieten 1816 01:31:10,712 --> 01:31:14,045 AEBetako jende askoren ahotsek ere. 1817 01:31:14,082 --> 01:31:16,448 Orduan Kongresuak ezetz bozkatu zuen. 1818 01:31:16,484 --> 01:31:18,452 Gaur Kongresua hiritik irten da. 1819 01:31:18,486 --> 01:31:21,353 Kongresuak eta Wall Streetek gutxitan jasotako errieta izan zen, 1820 01:31:21,389 --> 01:31:24,187 inoiz jaso badute ere. 1821 01:31:24,225 --> 01:31:27,319 "Citibank"en memoak abisatuta zuen: 1822 01:31:27,362 --> 01:31:29,125 Baserritarrek inoiz beren eskubide demokratikoak 1823 01:31:29,164 --> 01:31:31,291 erabiltzea aukeratuez gero, 1824 01:31:31,332 --> 01:31:34,324 aberatsen lapurreta amaituko zen. 1825 01:31:34,369 --> 01:31:38,499 Orduan Paulson eta konpainia Kapitoliora itzuli ziren. 1826 01:31:38,540 --> 01:31:41,839 Eta, "Kontua, mesedez" esan dezakezun baino azkarrago 1827 01:31:41,876 --> 01:31:45,642 isilpeko hitzarmena egin zuten Demokraten laguntzarekin. 1828 01:31:47,382 --> 01:31:48,872 Kontu honek hauteskundeak ordezkatzen ditu. 1829 01:31:48,917 --> 01:31:50,817 Ondo egin behar dugu. Azkar egin behar dugu. 1830 01:31:50,852 --> 01:31:52,285 Bat nator ministroarekin. 1831 01:31:52,320 --> 01:31:54,754 Ez du ehunaka bilioi horien kosturik izango. 1832 01:31:54,789 --> 01:31:56,757 Gehiena berreskuratuko dugu, eta beharbada guztia ere bai. 1833 01:31:56,791 --> 01:31:59,885 Demokratak mezulari bilakatu ziren 1834 01:31:59,928 --> 01:32:03,455 Presidente errepublikanoaren 1835 01:32:03,498 --> 01:32:05,830 lege baterako. 1836 01:32:05,867 --> 01:32:09,359 Presidentea eta hautagaiek telefono deiak egin zituzten... 1837 01:32:09,404 --> 01:32:12,532 eta diputatuek ere... gutxienez Senatuan interesa 1838 01:32:12,574 --> 01:32:14,974 duten bi kide gutxienez, 1839 01:32:15,009 --> 01:32:16,203 eta hainbat kontu agindu zituzten. 1840 01:32:17,612 --> 01:32:19,807 Hurrengo egunetan, Kongresuak 1841 01:32:19,848 --> 01:32:21,839 aldaketa harrigarria egin zuen 1842 01:32:21,883 --> 01:32:25,944 eta banketxeei eman zizkien nahi zituzten 700 eta piko bilioi haiek. 1843 01:32:25,987 --> 01:32:27,852 Eta jendea... pikutara. 1844 01:32:27,889 --> 01:32:30,824 Bozketaren emaitza: Baiezko botoak: 263 1845 01:32:30,859 --> 01:32:34,158 Ezezko botoak: 171. Mozioa onartu da. 1846 01:32:34,195 --> 01:32:38,529 Kontu handiz prestatu zen gertatu zenean gertatzeko, 1847 01:32:38,566 --> 01:32:42,593 konprometitu zuen jendea konprometitzeko. 1848 01:32:42,637 --> 01:32:46,630 Mezua kontu handiz landu zen. 1849 01:32:46,674 --> 01:32:48,699 Kongresua nahi zuten lekuan zeukaten. 1850 01:32:48,743 --> 01:32:51,871 Ez duzu pentsatuko kasualitate hutsa izan zenik? 1851 01:32:51,913 --> 01:32:53,744 Ez. 1852 01:32:53,781 --> 01:32:57,342 Goreneko mailetan koordinatu beharreko 1853 01:32:57,385 --> 01:33:00,752 intelligentsiako operazioa bezalakoa izan zen. 1854 01:33:00,788 --> 01:33:03,348 Iruzur horrek erakusten du 1855 01:33:03,391 --> 01:33:08,090 indar batzuk 1856 01:33:08,129 --> 01:33:10,723 ez datozela demokraziarekin bat. 1857 01:33:10,765 --> 01:33:12,630 Ados. Kontrolean daudenak. 1858 01:33:12,667 --> 01:33:15,431 Egundokoak. 1859 01:33:15,470 --> 01:33:18,530 Lan ikusgarria burutu zuten. Oso ondo gauzatuta. 1860 01:33:21,242 --> 01:33:22,470 Uste duzu hemen gertatutakoari 1861 01:33:22,510 --> 01:33:25,911 estatu kolpea esatea gehiegizkoa denik? 1862 01:33:25,947 --> 01:33:27,505 Finantzazko estatu kolpea? 1863 01:33:27,548 --> 01:32:30,189 Ez, nire ustez horixe bera gertatu zen eta. 1864 01:33:30,718 --> 01:33:33,983 - Finantzazko estatu kolpea? - Bai. 1865 01:33:35,757 --> 01:33:37,349 Bat etor naiteke horrekin. 1866 01:33:38,693 --> 01:33:40,786 Bat etor naiteke horrekin hemen agintean 1867 01:33:40,828 --> 01:33:42,762 herria ez dagoelako. 1868 01:33:42,797 --> 01:33:45,288 agintean Wall Street dago . 1869 01:33:47,068 --> 01:33:49,093 Non dago gure dirua? 1870 01:33:49,137 --> 01:33:51,537 Ez dakit. 1871 01:33:51,572 --> 01:33:53,904 "Citigroup" 50 milioi dolar gastatuko ditu 1872 01:33:53,942 --> 01:33:55,569 luxuzko hegazkin batean. 1873 01:33:55,610 --> 01:33:58,170 Zuk ez dakizu? Baina zu zara 1874 01:33:58,212 --> 01:34:01,204 ardura hori... Hori argitzeko kargua eman zizuten. 1875 01:34:01,249 --> 01:34:02,944 "Goldman Sachs"k 6.8 bilioi dolar 1876 01:34:02,984 --> 01:34:05,350 gorde ditu gain-sarietarako. 1877 01:34:05,386 --> 01:34:08,719 Baina Ministerioak "ez galdetu, ez erantzun" politika jarraitu zuen 1878 01:34:08,756 --> 01:34:10,986 Ez zieten banketxeei galdetu 1879 01:34:11,025 --> 01:34:13,255 zer egin behar zuten diruarekin. 1880 01:34:13,294 --> 01:34:16,889 Eta galdetu ez zietenez, banketxeek ez dute esan beharrik. 1881 01:34:16,931 --> 01:34:19,593 "AlG"ren batzarrak Valley turismo-guneko igerilekuaren ondoan... 1882 01:34:19,634 --> 01:34:20,828 Ez dauka zentzurik. 1883 01:34:20,868 --> 01:34:23,564 Esan digutenez, 73 lagunek, 1884 01:34:23,604 --> 01:34:26,539 milioi 1 dolar gutxienez jaso zuen bakoitzak. 1885 01:34:26,574 --> 01:34:28,701 Zergatik Ekonomia Ministerioak 1886 01:34:28,743 --> 01:34:30,904 ez zien Banketxeei galdetu 1887 01:34:30,945 --> 01:34:32,537 gure diruarekin zer egiten zuten? 1888 01:34:32,580 --> 01:34:36,277 Galdera hori Paulson ministroari egin beharko diozu, 1889 01:34:36,317 --> 01:34:39,150 Zeren nik galdera hori egin nuen 1890 01:34:39,187 --> 01:34:42,418 Kongresuko Batzorde Begiraleko buru gisa. Eta gaur arte 1891 01:34:42,457 --> 01:34:46,050 ez dut erantzunik jaso. Agian zuk suerte hobea izango duzu. 1892 01:34:46,828 --> 01:34:48,796 Arratsaldeon. Hank Paulson-en bulegoa. 1893 01:34:48,830 --> 01:34:50,354 Bai, Michael Moore naiz. 1894 01:34:50,398 --> 01:34:52,127 Paulson jaunarekin hitz egin nahi nuke. 1895 01:34:52,166 --> 01:34:54,225 - Barkatu. Zure izena? - Michael Moore. 1896 01:34:54,268 --> 01:34:55,826 - Michael Moore? - Bai. 1897 01:34:55,870 --> 01:34:59,067 - Kaixo? Kaixo? 1898 01:34:59,107 --> 01:35:01,905 Gure diruarekin egiten dutena zoroena da. 1899 01:35:01,943 --> 01:35:04,707 Dirua itzularazi ahal banie... 1900 01:35:04,746 --> 01:35:06,481 Horren alde egongo nintzateke. 1901 01:35:24,365 --> 01:35:26,799 Dirua AEBetako herriari itzultzeko etorri gara. 1902 01:35:26,834 --> 01:35:28,665 Ulertzen dut, jauna, baina ezin zara sartu. 1903 01:35:28,703 --> 01:35:30,136 - Poltsa hartuko duzu? - Ez. 1904 01:35:30,171 --> 01:35:31,729 - Gora igotzeko? - Ezetz, bada. 1905 01:35:31,773 --> 01:35:33,707 Bete ezazu. Poltsa gehiago dauzkat. 1906 01:35:33,741 --> 01:35:35,538 10 bilioi ziur asko ez dira hemen sartuko. 1907 01:35:35,576 --> 01:35:36,736 Lagundu ahal didazu dirua hartzen? 1908 01:35:36,778 --> 01:35:37,938 Ezin dizut lagundu dirua hartzen. 1909 01:35:37,979 --> 01:35:40,174 Zer gerta liteke korrika sartuko banintz? 1910 01:35:42,316 --> 01:35:44,876 Beraz, beste banketxe batera joan nintzen. 1911 01:35:46,087 --> 01:35:47,145 Gure dirua itzultzea nahi dugu. 1912 01:35:47,188 --> 01:35:48,746 Banketxe guztietara joan nintzen. 1913 01:35:48,790 --> 01:35:51,054 - Tipo hori ikusi duzu? - Bai. 1914 01:35:51,092 --> 01:35:53,424 Ondo; atxiloketa herritarra egitera etorri gara. 1915 01:35:53,461 --> 01:35:55,861 Bota ezazue leihotatik behera. 1916 01:35:55,897 --> 01:35:58,457 Eta leku guztietan... 1917 01:36:00,201 --> 01:36:01,498 erantzun berbera jaso nuen. 1918 01:36:01,536 --> 01:36:03,697 Atxiloketa herritarra egitera etorri gara. 1919 01:36:03,738 --> 01:36:05,228 Hemengo zuzendaritzako talde osoa atxilotzera, 1920 01:36:05,273 --> 01:36:06,399 eta exekutiboak ere bai. 1921 01:36:06,441 --> 01:36:07,806 Zergatik ez duzu hitz egiten nire jefearekin? 1922 01:36:07,842 --> 01:36:09,673 - Horko hori da. - Non dago? 1923 01:36:09,710 --> 01:36:11,507 - Alkandora zuriduna? Gorbata urdina duena? - Bai. 1924 01:36:11,546 --> 01:36:12,911 - Horixe da. - Ileko sarrerak dituena? 1925 01:36:12,947 --> 01:36:16,508 Dirua beste konpainia batzuk erosteko erabiltzen ari dira. 1926 01:36:16,551 --> 01:36:19,213 Hau gure dirua da. 1927 01:36:19,253 --> 01:36:21,278 Oh, polizia kide bat. 1928 01:36:21,322 --> 01:36:23,449 Zuzendaria, Blankfein jauna atxilotu nahi dut, 1929 01:36:23,491 --> 01:36:25,686 atxiloketa herritar bat. 1930 01:36:25,726 --> 01:36:28,490 Baina zu hemen zaudenez, beharbada lagunduko didazu. 1931 01:36:28,529 --> 01:36:31,987 - Egin dezagun kanpoan. - Gure zerga diruetako 170 bilioi dolar. 1932 01:36:32,033 --> 01:36:35,264 - Ez duzu baimenik eraikinean sartzeko, jauna. - Baina atxiloketa bat egitera etorri naiz. 1933 01:36:35,303 --> 01:36:37,703 - Atxiloketa bat egitera etorri naiz. - Egin ezazu kanpoan, jauna. 1934 01:36:37,738 --> 01:36:39,171 Ezin dut kanpoan egin. Goian daude. 1935 01:36:39,207 --> 01:36:41,107 Nik egingo dut atxiloketa, jauna. 1936 01:36:41,142 --> 01:36:42,803 Zuk inor atxilotu ahal duzu? 1937 01:36:42,844 --> 01:36:44,641 Zuk atxilotu ahal baduzu, nik atxilotu ahal dut. 1938 01:36:44,679 --> 01:36:46,078 Jauna, irten eraikinetik, jauna. 1939 01:36:46,114 --> 01:36:47,479 Zein gehiagok irten behar du eraikinetik? 1940 01:36:47,515 --> 01:36:49,312 Kamara-gizona eta taldea Irten kanpora, jauna. 1941 01:36:49,350 --> 01:36:52,217 Ez dakite ingelesez. "Non?" 1942 01:36:53,855 --> 01:36:56,517 Tipo horiek lege pilo bat hautsi dituzte, badakizu? 1943 01:36:56,557 --> 01:37:00,152 Hau dirua da. Lapurreta, iruzurra. 1944 01:37:09,670 --> 01:37:12,070 Itzuli egingo dut dirua AEBetako Altxorrera, 1945 01:37:12,106 --> 01:37:13,903 auto blindatu honetan. 1946 01:37:13,941 --> 01:37:16,569 Segurua da. Fidatu ahal zarete. 1947 01:37:20,014 --> 01:37:23,313 Zantzu txiki horiek daude, 1948 01:37:23,351 --> 01:37:27,788 sinestezina 1949 01:37:27,822 --> 01:37:32,452 gerta zitekeela, 1950 01:37:34,896 --> 01:37:37,990 hau da, orokorrean 1951 01:37:38,032 --> 01:37:40,660 AEBetako jendea 1952 01:37:40,701 --> 01:37:44,102 haserretu zitekeela 1953 01:37:44,138 --> 01:37:46,038 aberatsekin. 1954 01:37:46,073 --> 01:37:49,565 Lotsagabeak! Lotsagabeak! 1955 01:37:49,610 --> 01:37:51,771 Herrialde honetan azken hamarkadetan 1956 01:37:51,812 --> 01:37:55,908 aberastutako jendeak ez zituen egiten 1957 01:37:55,950 --> 01:37:59,784 guztien gustuko gauzak. 1958 01:37:59,820 --> 01:38:03,221 Jokoan ari ziren, 1959 01:38:03,257 --> 01:38:05,657 guztiak kaltetu zituzten jokoetan. 1960 01:38:09,463 --> 01:38:13,957 Ekonomiak gaixotasunen bat harrapatu zuen. 1961 01:38:15,570 --> 01:38:19,233 Ez zen ohikoa estatubatuarrak aberatsen aurka egitea 1962 01:38:19,273 --> 01:38:22,504 muturraren aurrean jarri ziguten azenarioaren kontua, 1963 01:38:22,543 --> 01:38:25,740 gu ere haietako bat izatera iritsi ginatekeela, 1964 01:38:25,780 --> 01:38:28,544 Jendea hasi zen sinismena galtzen. 1965 01:38:28,583 --> 01:38:31,279 Eta horrek beldurra ematen zien aberatsei. 1966 01:38:31,319 --> 01:38:35,415 Urrutitik, zerbait hurbiltzen ari zela 1967 01:38:35,456 --> 01:38:38,118 entzun zutelako, eta ez zen beste Martini bat. 1968 01:38:38,159 --> 01:38:40,923 Herri madarikatua zen. 1969 01:38:42,830 --> 01:38:45,196 Prest gaude herrialde hau 1970 01:38:45,233 --> 01:38:47,394 norabide errotik berri batean eramateko. 1971 01:38:47,435 --> 01:38:50,029 Horixe ari da gertatzen AEBetan oraintxe bertan. 1972 01:38:50,071 --> 01:38:53,734 Gauzak aldatzen ari dira AEBetan. 1973 01:38:53,774 --> 01:38:55,435 Ene Jainkoa! 1974 01:38:55,476 --> 01:38:58,468 Wall Streetek ez zuen holakorik nahi. 1975 01:38:58,512 --> 01:39:01,003 Eta irabaziko balu? 1976 01:39:01,048 --> 01:39:03,881 Zer gertatuko litzaioke haien bizimoduari? 1977 01:39:05,720 --> 01:39:08,154 Beraz, beti egiten dutena egin zuten. 1978 01:39:08,189 --> 01:39:10,350 Hainbat eta diru gehiena eman zioten. 1979 01:39:12,059 --> 01:39:15,495 "Goldman Sachs" lehen zergadun pribatua bilakatu zen 1980 01:39:15,529 --> 01:39:18,362 ia milioi 1 zergetan. 1981 01:39:20,201 --> 01:39:23,796 Baina ez zeuden ziur zer egingo zuen. 1982 01:39:23,838 --> 01:39:26,739 Zer sentituko zuen, 1983 01:39:26,774 --> 01:39:29,243 beraiei eta beraien bizimoduari buruz? 1984 01:39:29,243 --> 01:39:33,145 Nire jarrera hauxe da: ekonomia beheko jendearentzat ona bada, 1985 01:39:33,180 --> 01:39:34,340 ona izango da guztientzat. 1986 01:39:37,451 --> 01:39:39,544 Obama senatariak aberastasuna banatuko duela dio. 1987 01:39:39,587 --> 01:39:42,021 Joe iturginak esan zion 1988 01:39:42,056 --> 01:39:44,650 asmo horrek sozialismoaren itxura duela. 1989 01:39:48,262 --> 01:39:49,786 AEBak maite ditut. 1990 01:39:49,830 --> 01:39:53,630 Demokraziak irautea nahi dut, eta ez gizarte sozialista bat. 1991 01:39:56,971 --> 01:40:00,372 Uste dut sozialismoa ezarriko duela, aukerarik izanez gero. 1992 01:40:00,408 --> 01:40:03,138 Ez naiz Obamaz inolaz ere fidatzen. 1993 01:40:04,745 --> 01:40:06,713 Duela lau hamarkada Europa utzi nuen 1994 01:40:06,747 --> 01:40:09,011 sozialismoak han aukerak hil dituelako. 1995 01:40:09,050 --> 01:40:12,747 ''Norbaitek pastelaren zati bat utzi beharko du 1996 01:40:12,787 --> 01:40:15,017 beste batek gehiago hartu ahal izateko'' 1997 01:40:15,056 --> 01:40:16,387 Nik nire pastela osorik nahi dut. 1998 01:40:17,858 --> 01:40:20,759 Barack Obama sozialista da, horren sinplea da. 1999 01:40:24,598 --> 01:40:27,431 Beldurrezko kanpainak ez zuen emaitza onik 2000 01:40:27,468 --> 01:40:31,097 Izan ere, Obamari sozialista esatean, 2001 01:40:31,138 --> 01:40:34,198 are gehiago igotzen zuen inkestetan. 2002 01:40:34,241 --> 01:40:36,937 Eta hitz hori hainbeste erabiliz, 2003 01:40:36,977 --> 01:40:41,243 haren esanahiaren jakin-mina sortu zen belaunaldi berri baten. 2004 01:40:41,282 --> 01:40:43,910 Esaterako, gutxik zekien 2005 01:40:43,951 --> 01:40:46,647 egon ere bazegoela sozialista bat AEBetako Senatuan. 2006 01:40:46,687 --> 01:40:49,918 Jakina, Vermont estatu "gay"ren ordezkaria zen. 2007 01:40:51,359 --> 01:40:53,054 Sozialista zarela diozu. Esadazu zer esan nahi duen. 2008 01:40:53,094 --> 01:40:54,959 Sozialista Demokrata naiz, 2009 01:40:54,995 --> 01:40:57,725 Horrek esan nahi du Gobernuaren zeregina 2010 01:40:57,765 --> 01:40:59,198 diru-sarrera ertaineko jendea eta langileria ordezkatzea dela, 2011 01:40:59,233 --> 01:41:01,599 eta ez aberatsak eta boteretsuak bakarrik. 2012 01:41:01,635 --> 01:41:03,500 Gauza bat egin dugu hemen: 2013 01:41:03,537 --> 01:41:06,335 diruzaletasuna gurtzen duen erlijiokoak egin gara. 2014 01:41:06,374 --> 01:41:08,706 Aldizkarien azaletan 2015 01:41:08,743 --> 01:41:10,335 bilioi dolar irabazi dituen jendea ipintzen dugu. 2016 01:41:10,378 --> 01:41:13,006 Poliziei, suhiltzaileei, irakasleei, erizainei... ez diegu kasurik egiten 2017 01:41:13,047 --> 01:41:16,244 jendearen bizitza hobetze aldera egunero lanean ari direnean. 2018 01:41:16,283 --> 01:41:17,682 Gure balioen sistema aldatu behar dugu. 2019 01:41:17,718 --> 01:41:20,482 Hara, ez du oso txarra ematen. 2020 01:41:20,521 --> 01:41:24,582 Esan nahi dut, saiatu beharreko zerbait dela ematen duela. 2021 01:41:24,625 --> 01:41:26,320 Hilabete batzuk barru, 2022 01:41:26,360 --> 01:41:28,419 Rasmussen inkestaren arabera 2023 01:41:28,462 --> 01:41:31,056 hautesle gazteen %37a bakarrik 2024 01:41:31,098 --> 01:41:33,896 nahiago zuen kapitalismoa sozialismoaren aldean. 2025 01:41:33,934 --> 01:41:37,267 Espero dut ekonomia izango dela... 2026 01:41:39,573 --> 01:41:42,474 11:00etan, gure proiekzioaren arabera, Barack Obama da 2027 01:41:42,510 --> 01:41:45,138 Amerikako Estatu Batuen Presidentea 2028 01:42:18,846 --> 01:42:21,280 Bi urte lehenago 2029 01:42:21,315 --> 01:42:23,510 norbaitek une hau iragarri izan balu, 2030 01:42:23,551 --> 01:42:26,111 zorotzat hartuko lukete. 2031 01:42:27,388 --> 01:42:29,481 Baina gauzak horren azkar aldatzen dira. 2032 01:42:32,159 --> 01:42:34,650 Une batean 2033 01:42:34,695 --> 01:42:38,324 agur esan zitzaion AEB zaharrei. 2034 01:42:41,335 --> 01:42:44,964 Herrialdea elektrifikatuta zegoen garaipenarekin. 2035 01:42:45,005 --> 01:42:47,838 Eta bat-batean jendea aurretik inoiz egin ez zukeen 2036 01:42:47,875 --> 01:42:50,744 gauzak egitera animatu zen. 2037 01:42:51,645 --> 01:42:53,374 Detroiteko sheriffa bezala. 2038 01:42:53,414 --> 01:42:56,212 Legea hausteko garaia zela erabaki zuen 2039 01:42:56,250 --> 01:42:58,343 jendea laguntzearren. 2040 01:42:58,385 --> 01:43:00,410 Ez zaizu bitxia egiten 2041 01:43:00,454 --> 01:43:03,719 gobernuaren erreskatea bilatzearena? Nire ustez ez zuten hori egin. 2042 01:43:03,757 --> 01:43:06,851 1-0-1 irratia. 2043 01:43:06,894 --> 01:43:10,455 Nire ustez merkatu librean igeri egiten duzu edo hondora joaten zara. 2044 01:43:10,498 --> 01:43:13,899 Hondora joaten ikusi nituen, eta umeak bezala negarrez 2045 01:43:13,934 --> 01:43:16,494 mundu guztiari laguntza eskatzen. 2046 01:43:17,671 --> 01:43:21,801 Gaur geldiarazi egingo ditut Wayne konderrian 2047 01:43:21,842 --> 01:43:23,503 hipoteka gauzatuz egindako salmenta guztiak 2048 01:43:23,544 --> 01:43:27,173 Ezin dut, kontzientzia garbiaz, inolaz ere utzi, familia gehiago 2049 01:43:27,214 --> 01:43:29,739 hipotekatutako salmentaz etxerik gabe gelditzen 2050 01:43:29,783 --> 01:43:32,547 Zer pentsatuko zuten banketxeek 2051 01:43:32,586 --> 01:43:35,646 euren interesak babesteko egindako legea 2052 01:43:35,689 --> 01:43:37,418 iraulia ikustean? 2053 01:43:37,458 --> 01:43:40,450 Zure ustez merkatu libreak kale egin dio Detroiti? 2054 01:43:40,494 --> 01:43:43,725 Bueno, nik uste dut merkatu libreak kale egin dio herrialdeari. 2055 01:43:43,764 --> 01:43:46,033 Badakizu, hau zoramena da. 2056 01:43:46,033 --> 01:43:48,001 Auzo batzuk erabat suntsituta daude 2057 01:43:48,035 --> 01:43:50,367 etxe gehiegiri hipoteka aplikatu zietelako. 2058 01:43:50,404 --> 01:43:53,464 Eta zeure buruari galdetzen diozu, hau al dira AEBak, 2059 01:43:53,507 --> 01:43:55,566 edo hirugarren munduko estatu bat? 2060 01:43:55,609 --> 01:43:57,099 Zehazki zer ari gara egiten hemen? 2061 01:43:57,144 --> 01:44:01,274 Gauzak txarto jartzen direnean, jendeak protestatu besterik ezin du egin, 2062 01:44:01,315 --> 01:44:03,283 eta gero iraultzak esaten diete. 2063 01:44:03,317 --> 01:44:07,310 Eta batzuetan iraultzak 2064 01:44:07,354 --> 01:44:09,082 ustekabeko lekuetan hasten dira. 2065 01:44:09,122 --> 01:44:10,487 Esnatu. 2066 01:44:10,524 --> 01:44:12,185 Kamioi baten atzeko aldean bizi ziren 2067 01:44:12,226 --> 01:44:16,424 banketxe batek 22 urtez bizi izan ziren etxea hipotekatu ondoren. 2068 01:44:16,463 --> 01:44:19,864 Miamiko Trody familiak, auzokideen laguntzarekin, 2069 01:44:19,900 --> 01:44:22,334 arazoei aurre egitea erabaki zuen. 2070 01:44:22,369 --> 01:44:25,361 Familia honen eta komunitate honen izenean, 2071 01:44:25,406 --> 01:44:28,842 etxe hau askatu egin dugu familia honentzako. 2072 01:44:28,876 --> 01:44:30,776 Moztu kartela. Ken ezazu. 2073 01:44:30,811 --> 01:44:33,075 - Aupa! 2074 01:44:33,113 --> 01:44:35,843 Nik komunitatea diodanean, zuek boterea esan. 2075 01:44:35,883 --> 01:44:37,180 - Komunitatea! - Boterea! 2076 01:44:37,217 --> 01:44:38,275 - Komunitatea! - Boterea! 2077 01:44:38,319 --> 01:44:39,616 - Komunitatea! - Boterea! 2078 01:44:39,653 --> 01:44:41,177 - Komunitatea! - Boterea! 2079 01:44:41,221 --> 01:44:43,018 - Komunitatea! - Boterea! 2080 01:44:43,057 --> 01:44:45,423 Luze gabe etxetik atera zituen 2081 01:44:45,459 --> 01:44:47,654 banketxeko gizona itzuli zen. 2082 01:44:47,695 --> 01:44:49,424 Ikusten duzue hau? 2083 01:44:49,463 --> 01:44:51,124 Aurreratu eta hartu irudi hau. 2084 01:44:51,165 --> 01:44:53,565 Baimenik gabe sartzen ari zarete. 2085 01:44:53,601 --> 01:44:56,126 Kanporatu egin genituen eta jendea berriro sartu da barrura. 2086 01:44:56,170 --> 01:44:58,832 Bai. Beraz, poliziaren laguntza behar dut. 2087 01:44:58,872 --> 01:45:00,430 Etxe guztiak hutsik daudenean 2088 01:45:00,474 --> 01:45:02,874 Gainerako etxeen balioa ere jaisten da. 2089 01:45:02,910 --> 01:45:06,004 Beraz, jende hori etxe horretan laguntzen badiezu 2090 01:45:06,046 --> 01:45:08,276 ez diezu beraiei bakarrik lagunduko... 2091 01:45:08,315 --> 01:45:11,284 Begira, egoera hauxe da: jende hori... 2092 01:45:11,318 --> 01:45:13,309 Banketxeak berriro sartzen uzten badie, 2093 01:45:13,354 --> 01:45:16,846 orduan banketxeak etxea beste bati saltzeko aukera galtzen du. 2094 01:45:16,890 --> 01:45:19,518 Banketxeak makina bat etxe ari dira saltzen oraintxe bertan. 2095 01:45:19,560 --> 01:45:23,052 Bueno, banketxeak jende guztiari uzten badio dohainik etxera bueltatzen... 2096 01:45:23,097 --> 01:45:25,031 Orduan jendeak non bizi izango du. 2097 01:45:25,065 --> 01:45:27,795 Ez zen ohikoa jendea borrokatzen ikustea 2098 01:45:27,835 --> 01:45:30,861 Beraz bederatzi polizia-auto agertu ziren deiari erantzuteko. 2099 01:45:30,904 --> 01:45:32,895 Auzoa kontutan hartuta, 2100 01:45:32,940 --> 01:45:35,170 erantzuteko denbora harrigarria izan zen. 2101 01:45:35,209 --> 01:45:37,109 - Zuk ez duzu horretan agintzen. - Ez dut horrelakorik esan. 2102 01:45:37,144 --> 01:45:39,635 Berak ez du isolatuta egon nahi. Ez zaude behartuta galderak erantzutera. 2103 01:45:39,680 --> 01:45:41,875 Ez diezu ezer esan behar, bale? 2104 01:45:41,915 --> 01:45:43,815 Baina Trody-tarrek eutsi zioten 2105 01:45:43,851 --> 01:45:46,445 Ez dugu nora joan. 2106 01:45:46,487 --> 01:45:49,388 - Hauxe zen gure aukera. - Kamioi baten barruan bizitzera behartu gintuzten. 2107 01:45:49,423 --> 01:45:52,392 Hauxe zen gure B plana. Ez daukagu C planik. 2108 01:45:52,426 --> 01:45:54,894 Gure amama da, eta ez dago ondo. 2109 01:45:54,928 --> 01:45:57,419 Bere etxean bizi izan da 22 urtez eta bota egingo duzue? 2110 01:45:57,464 --> 01:45:59,455 Nola sentitzen zara jendea beren etxetik botatzen 2111 01:45:59,500 --> 01:46:01,627 egun dontsu guztietan? 2112 01:46:01,669 --> 01:46:04,069 Hobe etxean geldituko bazina, horrelakoak egiten ibili barik. 2113 01:46:04,104 --> 01:46:07,437 Non dago Gobernuak banketxeari eman zion dirua? 2114 01:46:07,474 --> 01:46:11,433 Esan behar dizugu baimenik gabe sartzen ari zarela, hau gure etxea da-eta. . 2115 01:46:17,785 --> 01:46:21,084 ¶ Zuhaitza bezala erroturik, zuhaitza bezala erroturik ¶ 2116 01:46:21,121 --> 01:46:23,612 ¶ Hemen gaude ¶ 2117 01:46:23,657 --> 01:46:26,626 ¶ Zutik gogor... ¶ 2118 01:46:26,660 --> 01:46:29,220 Goazen. 2119 01:46:29,263 --> 01:46:31,288 - Ondo egin dugu. Ondo egin dugu. - Ados. 2120 01:46:31,331 --> 01:46:34,630 Polizia eta banketxeko gizona bota zituzten. 2121 01:46:34,668 --> 01:46:36,863 Ez dago herriaren boterea bezalako botererik 2122 01:46:36,904 --> 01:46:39,168 Eta herriaren boterea ez da gelditzen. Zer diogu? 2123 01:46:39,206 --> 01:46:41,834 Ez dago herriaren boterea bezalako botererik. 2124 01:46:41,875 --> 01:46:44,435 Eta herriaren boterea ez da gelditzen. Zer diogu? 2125 01:46:44,478 --> 01:46:47,140 Ez utzi zuen etxea. 2126 01:46:47,181 --> 01:46:48,546 Badakizu zergatik? 2127 01:46:48,582 --> 01:46:50,846 Enpresa horiek zuren hipoteka dutela esaten dutenean, 2128 01:46:50,884 --> 01:46:53,819 atzamarra hipoteka horretan jartzeko 2129 01:46:53,854 --> 01:46:56,345 abokatu bat ez badute, ez dago hipotekarik. 2130 01:46:56,390 --> 01:47:00,349 Eta ikusiko duzu ezin dutela agiria aurkitu Wall Streeten. 2131 01:47:00,394 --> 01:47:04,387 Beraz, AEBetako herriari, okupatu zuen etxeak. 2132 01:47:04,431 --> 01:47:06,956 Ez irten, Ohion eta Michiganen, 2133 01:47:07,000 --> 01:47:09,161 lndianan eta lllinoisen, eta gure jendea ganadua bezala 2134 01:47:09,203 --> 01:47:11,296 tratatzen ari diren beste leku horietan. 2135 01:47:11,338 --> 01:47:14,501 Eta Kongresu hau blokatuta dago. 2136 01:47:14,541 --> 01:47:15,838 Hara. 2137 01:47:15,876 --> 01:47:18,674 Ez da egunero ikusten Kongresuko kide bat 2138 01:47:18,712 --> 01:47:21,448 matxinadara dei egiten. 2139 01:47:21,448 --> 01:47:23,678 Chicagora itzulita, 2140 01:47:23,717 --> 01:47:26,083 "Republic Windows - Doors" enpresako langileak 2141 01:47:26,120 --> 01:47:27,382 ideia argia izan zuten. 2142 01:47:29,022 --> 01:47:31,354 Ondo pentsatuta, erabaki zuten, 2143 01:47:31,391 --> 01:47:34,588 ez zegoela ondo aurretik abisatu barik inor kaleratzea, 2144 01:47:34,628 --> 01:47:37,722 oporraldi eta indemnizazioen ordainketak ukatzea, 2145 01:47:37,765 --> 01:47:40,791 eta arreta medikuak kentzea. 2146 01:47:42,903 --> 01:47:45,599 Plan bat prestatu zuten: 2147 01:47:45,639 --> 01:47:48,574 "Bank of America" eta enpresako jabeei 2148 01:47:48,609 --> 01:47:51,100 AEBetan egun berria zela esango zieten. 2149 01:47:51,145 --> 01:47:53,079 Ez zirela eraikinetik irtengo 2150 01:47:53,113 --> 01:47:56,412 zor zitzaiena kobratu arte. 2151 01:47:56,450 --> 01:48:00,409 Bai, estilo zaharreko greba zen. 2152 01:48:03,190 --> 01:48:05,488 Beharbada enpresako kontu batzuk 2153 01:48:05,526 --> 01:48:08,791 txarto egin zirela ulertzen dugu. 2154 01:48:08,829 --> 01:48:12,060 Baina asmatuko duzue? Guk ez dugu enpresa kudeatzen. 2155 01:48:12,099 --> 01:48:14,363 Guk leihoak eta ateak egiten ditugu. 2156 01:48:14,401 --> 01:48:16,335 Zergatik zigortu behar gaituzte? 2157 01:48:28,882 --> 01:48:31,214 Langileak eta sindikatuko ordezkariek 2158 01:48:31,251 --> 01:48:34,948 prestatu egin ziren poliziaren erasorako. 2159 01:48:34,988 --> 01:48:37,616 Arriskatu egingo naiz. 2160 01:48:37,658 --> 01:48:39,558 Prest zaude atxilotua izateko? 2161 01:48:39,593 --> 01:48:41,823 Behar izanez gero prest nago atxilotua joateko 2162 01:48:41,862 --> 01:48:45,821 Atzotik gaude hemen, eta ez gara inora joango. 2163 01:48:45,866 --> 01:48:47,697 Konprometituta gaude honekin. 2164 01:48:47,734 --> 01:48:50,066 Luze gabe hedabideak agertu ziren. 2165 01:48:50,103 --> 01:48:53,004 Eta kontutan hartuta AEBetan erreskatearen inguruan zegoen giroa, 2166 01:48:53,040 --> 01:48:56,999 telebistako aurkezleek ere ez zuten banketxeen jokabidea begi onez ikusten 2167 01:48:57,044 --> 01:49:00,775 Chicagon, fabrika bateko langileek gainerakoek bezala ikusi zuten 2168 01:49:00,814 --> 01:49:03,442 finantza industriaren erreskatea zergadunen kontura egin zela. 2169 01:49:03,483 --> 01:49:06,748 Orain, kaleratutako langile horiek, "Bank of America"ri eskatzen diote 2170 01:49:06,787 --> 01:49:09,483 erreskatearen zati bat beraien egoera konpontzeko erabil dezatela. 2171 01:49:09,523 --> 01:49:11,616 Hala dio: ''Amerikako Lapurren Banketxea'' 2172 01:49:11,658 --> 01:49:14,821 Begira, guk zergadunok "Bank of Amerika" 2173 01:49:14,862 --> 01:49:17,854 bezalako enpresen erreskatea eman behar badugu, 2174 01:49:17,898 --> 01:49:20,765 dirutza horiek AEBetako enpresa eta langileentzat 2175 01:49:20,801 --> 01:49:23,292 erabil dezakete gutxienez. 2176 01:49:23,337 --> 01:49:26,465 25 bilioi dolar "Bank of America"rentzat. 2177 01:49:26,506 --> 01:49:28,872 Nola egiten du lo jendeak gauean horrela jokatzen dutenean? 2178 01:49:28,909 --> 01:49:30,501 Ez dut ulertzen. 2179 01:49:30,544 --> 01:49:32,444 Zeren, zer zentzu dauka horiek erreskatatzea 2180 01:49:32,479 --> 01:49:35,141 lanposturik ez badago? 2181 01:49:35,182 --> 01:49:37,707 Grebak egunez-egun jarraitu zuen. 2182 01:49:37,751 --> 01:49:40,515 Artean polizia ez zen agertu. 2183 01:49:40,554 --> 01:49:43,352 Baina bai Chicagoko metaleko langile baten semea 2184 01:49:43,390 --> 01:49:47,554 Chicagoko gotzaina ere ba zen. 2185 01:49:47,594 --> 01:49:49,585 Jaun-andreak, 2186 01:49:49,630 --> 01:49:51,825 James Wilkowski gotzaina naiz. 2187 01:49:51,865 --> 01:49:55,062 Badakit erronka handi batean 2188 01:49:55,102 --> 01:49:57,127 ari zaretela 2189 01:49:57,170 --> 01:49:59,900 Gure gazteriari 2190 01:49:59,940 --> 01:50:02,306 irakasten diozue 2191 01:50:02,342 --> 01:50:04,367 bidezkoa dela 2192 01:50:04,411 --> 01:50:07,972 bidegabeari aurre egitea. 2193 01:50:09,016 --> 01:50:13,112 Chicagoko hego-ekialde urrunean hazi nintzen, 2194 01:50:13,153 --> 01:50:14,882 eta altzairugintzako lantegiak desagertu zirenean 2195 01:50:14,922 --> 01:50:18,255 gertatutakoa ikusi nuen. 2196 01:50:18,292 --> 01:50:21,159 Eta familietan izan zuen 2197 01:50:21,194 --> 01:50:22,957 eragina ikusi nuen. 2198 01:50:22,996 --> 01:50:24,896 Baina oraingoan 2199 01:50:24,932 --> 01:50:26,991 zuekin gaude. 2200 01:50:27,034 --> 01:50:29,969 Eta ez zaituztegu alboan utziko. 2201 01:50:30,003 --> 01:50:31,994 Aitaren, semearen eta Espiritu Santuaren 2202 01:50:32,039 --> 01:50:33,666 izenean. Amen. 2203 01:50:33,707 --> 01:50:35,675 Kristoren gorputza. 2204 01:50:37,978 --> 01:50:39,605 Kristoren gorputza. 2205 01:50:42,149 --> 01:50:43,673 Kristoren gorputza. 2206 01:50:46,019 --> 01:50:48,817 Hemen, Chicagon, 2207 01:50:48,855 --> 01:50:52,256 irabazitako onurak eta ordainsariak eskatzen ari diren 2208 01:50:52,292 --> 01:50:56,160 langileen egoerari buruz esan behar dut 2209 01:50:56,196 --> 01:50:58,892 arrazoi osoa dutela uste dudala. 2210 01:51:02,502 --> 01:51:05,767 Beraiei gertatzen ari zaienak islatu egiten du 2211 01:51:05,806 --> 01:51:07,774 ekonomian gertatzen ari dena 2212 01:51:07,808 --> 01:51:10,436 Esan du: ''Beraiei gertatzen ari zaienak islatu egiten du ekonomian...'' 2213 01:51:10,477 --> 01:51:12,411 Esan du beraiei gertatzen ari zaienak islatu egiten duela 2214 01:51:12,446 --> 01:51:15,040 ekonomian gertatzen ari dena. 2215 01:51:15,082 --> 01:51:17,949 Obamaren prentsa-aurrekoa ikusten nengoen gaur goizean. 2216 01:51:17,985 --> 01:51:20,283 Ohetik altxatu eta erabaki dut 2217 01:51:20,320 --> 01:51:23,050 jendeari jaten eman behar niola. 2218 01:51:23,090 --> 01:51:24,580 Beraz jateko batzuk ekarri ditut. 2219 01:51:24,624 --> 01:51:26,922 - Sandwich batzuk ekarri ditut. - Oh, primeran. 2220 01:51:26,960 --> 01:51:30,760 Izan ere, Chicagoko jende asko elkartu zen langileekin. 2221 01:51:30,797 --> 01:51:32,355 Langileak nazioaren sinbolo bihurtu dira 2222 01:51:32,399 --> 01:51:34,424 estatu osoan zehar kaleratutako milaka langileentzat. 2223 01:51:34,468 --> 01:51:36,698 Itxialdiak politikarien arreta lortu du. 2224 01:51:36,737 --> 01:51:40,366 Horien ustez Gobernuen laguntza jasotzen duen Wall Streeten 2225 01:51:40,407 --> 01:51:44,207 eta hutsa jasotzen duten kalekoen arteko desoreka erakusten du. 2226 01:51:44,244 --> 01:51:46,235 Galdera egiten hasi zen: 2227 01:51:46,279 --> 01:51:48,747 Wall Streeten aurkako langileen matxinadaren hasiera da hau? 2228 01:51:51,351 --> 01:51:53,478 Herri batua. 2229 01:51:53,520 --> 01:51:55,579 Inoiz ez zanpatua! 2230 01:51:55,622 --> 01:51:59,456 Erreskatatu langileak, ez banketxeak. Erreskatatu langileak, ez banketxeak. 2231 01:51:59,493 --> 01:52:03,827 Finantza babeseko aginduak eta janaria tonaka iristen hasi ziren. 2232 01:52:03,864 --> 01:52:07,231 Hasieran imajinatu genuenetik harantz doa hau. 2233 01:52:07,267 --> 01:52:10,065 Eta orain amets egiten hasi gara. 2234 01:52:10,103 --> 01:52:13,095 Behin hitz egiten hasi ginen... Tira, nola ikusten dugu 2235 01:52:13,140 --> 01:52:14,869 lantegia kooperatiba gisa guk geuk eramatea? 2236 01:52:14,908 --> 01:52:16,933 Ez daukagu dirurik. Ez gara kapitalistak. 2237 01:52:16,977 --> 01:52:20,071 Holako eztabaidak egiten ditugu 2238 01:52:20,113 --> 01:52:22,843 eta langileak hausnartzen ari dira, ez da erraza 2239 01:52:22,883 --> 01:52:25,147 badakizu, zure bizitza osoan esan dizute 2240 01:52:25,185 --> 01:52:28,484 gauzak beste batzuek esan bezalakoak direla , 2241 01:52:28,522 --> 01:52:30,513 beste modu batera egin dezakedala pentsatu ahal izatea 2242 01:52:30,557 --> 01:52:33,651 kontu serioa da. 2243 01:52:35,862 --> 01:52:38,524 Estatuko albistegi guztietan gaude. Denak daude zuei begira 2244 01:52:38,565 --> 01:52:41,898 guztion inspirazioa zaretelako. Ni ere oso harro nago... 2245 01:52:44,571 --> 01:52:46,402 Itxialdian sei egun egin ondoren 2246 01:52:46,440 --> 01:52:49,671 "Bank of America"k nahikoa zela erabaki zuen. 2247 01:52:49,709 --> 01:52:51,904 Hobe da orain langile horiei ordaintzea 2248 01:52:51,945 --> 01:52:55,312 eta beraien iraultza txikia desagertuko dela itxarotea. 2249 01:52:55,348 --> 01:52:59,079 Banketxeak eta enpresak langileen eskakizun guztiak onartu zituzten. 2250 01:52:59,119 --> 01:53:02,020 Lortu dugu! Lortu dugu! 2251 01:53:02,055 --> 01:53:05,718 Langile bakoitzeko bataz besteko indemnizazioa 2252 01:53:05,759 --> 01:53:09,627 6.000 dolar ingurukoa izango da. 2253 01:53:09,663 --> 01:53:12,894 Baina kontua dirua baino gehiago da. 2254 01:53:12,933 --> 01:53:16,391 Kontua da zer lor daitekeen 2255 01:53:16,436 --> 01:53:20,429 langileak antolatu eta justizia eskatuz altxatzen direnean. 2256 01:53:20,474 --> 01:53:22,533 Borrokokatzea... borrokatu borrokatu borrokatu 2257 01:53:22,576 --> 01:53:24,942 gauzarik oinarrizkoena lortzeko 2258 01:53:24,978 --> 01:53:26,741 jendeak berezkotzat jo beharko lukeena 2259 01:53:26,780 --> 01:53:30,580 eta legearen arabera beraiena dena lortzeko. 2260 01:53:30,617 --> 01:53:34,621 Horren gogor borrokatzen dugu bizitzaren gauzarik oinarrizkoengatik. 2261 01:53:36,923 --> 01:53:40,051 Oso ondo ezagutzen dugu borroka hori Flinten (Michigan) 2262 01:53:40,093 --> 01:53:43,460 Hementxe nire osaba eta bere lankideek 2263 01:53:43,497 --> 01:53:46,227 behera bota zituzten beraien bizitzak menpean zeuzkaten 2264 01:53:46,266 --> 01:53:47,927 enpresen interes gotorrak. 2265 01:53:50,170 --> 01:53:53,571 1936ko Gabon-zaharraren bezpera zen 2266 01:53:53,607 --> 01:53:57,043 Ehunaka gizon eta emakumek Flinteko "General Motors" lantegiak 2267 01:53:57,077 --> 01:53:59,409 okupatu zituzten 44 egunetan 2268 01:54:01,281 --> 01:54:04,648 Industriako enpresa bat garaitu zuen lehen sindikatua izan zen. 2269 01:54:04,684 --> 01:54:06,982 Eta haien jarduerak 2270 01:54:07,020 --> 01:54:09,488 klase ertaina ekarri zuen. 2271 01:54:09,523 --> 01:54:12,651 Baina garai hartako Flinteko grebara itzulita, 2272 01:54:12,692 --> 01:54:17,026 polizia eta enpresako matoiak ez zeuden geldirik egoteko prest. 2273 01:54:17,063 --> 01:54:20,658 Bataila odoltsu baten ostean, Michigan-eko Gobernadoreak, 2274 01:54:20,700 --> 01:54:23,863 Franklin Roosevelt AEBetako presidentearen babesarekin, 2275 01:54:23,904 --> 01:54:27,704 Guardia Nazionala bidali zuen. 2276 01:54:27,741 --> 01:54:31,768 Baina soldaduen fusilek ez zuten langileen kontra jo. 2277 01:54:31,811 --> 01:54:33,472 Poliziei eta saldutako morroiei 2278 01:54:33,513 --> 01:54:35,481 begira apuntatu zieten, 2279 01:54:35,515 --> 01:54:39,042 langileak bakean uzteko abisatzen. 2280 01:54:40,187 --> 01:54:43,020 Roosevelt jaunak uste baitzuen itxialdiko gizonek 2281 01:54:43,056 --> 01:54:47,220 beraien kexak bideratzeko eskubidea zutela. 2282 01:54:48,562 --> 01:54:51,793 Zazpi urte beranduago, Roosevelt presidentea gaixorik zegoen 2283 01:54:51,831 --> 01:54:55,665 Ezin izan zuen urteko Estatuaren Egoerako mezua Kapitoliotik eman. 2284 01:54:55,702 --> 01:54:57,533 Jaun-andreak, 2285 01:54:57,571 --> 01:55:00,438 Amerikako Estatu Batuetako presidentea. 2286 01:55:00,473 --> 01:55:05,001 Nire ohitura izan da urteko mezu hauek neuk ematea. 2287 01:55:05,045 --> 01:55:08,071 Beraz, Etxe-Zuritik irratiz eman zuen 2288 01:55:08,114 --> 01:55:11,174 Amaitu zuenean, albistegietako kamerei eskatu zien 2289 01:55:11,218 --> 01:55:14,278 bere gelara joateko, estatubatuarrek hitzaldiaren zati zehatz bat 2290 01:55:14,321 --> 01:55:17,950 ikustea nahi zuelako. 2291 01:55:17,991 --> 01:55:21,620 AEBetako presidenteak urrats erradikal bat eman zuen: 2292 01:55:21,661 --> 01:55:24,357 Konstituzioan bigarren Eskubideen Karta 2293 01:55:24,397 --> 01:55:25,796 ezartzea proposatu zuen. 2294 01:55:25,832 --> 01:55:29,461 Gaur egun, egi ekonomiko batzuk 2295 01:55:29,502 --> 01:55:32,699 begi-bistakotzat jotzen dira. 2296 01:55:32,739 --> 01:55:35,299 Bigarren Eskubideen Karta bat 2297 01:55:35,342 --> 01:55:39,108 segurtasun eta oparotasun oinarri berri batean 2298 01:55:39,145 --> 01:55:41,409 ezar daiteke guztientzat, 2299 01:55:41,448 --> 01:55:45,145 edozein egoera, arraza edo erlijio dutelarik. 2300 01:55:45,185 --> 01:55:47,983 Horien artean: 2301 01:55:48,021 --> 01:55:51,980 lanbide onuragarri eta ordaindua izateko eskubidea; 2302 01:55:52,025 --> 01:55:55,483 janari, arropa eta aisialdi egokiak 2303 01:55:55,528 --> 01:55:57,086 eskuratzeko lain irabazteko eskubidea; 2304 01:55:57,130 --> 01:55:59,655 Baserritar guztiek 2305 01:55:59,699 --> 01:56:02,133 bere produktuak sortzeko, eta horiek 2306 01:56:02,168 --> 01:56:05,296 berari eta familia osoari bizimodu duina 2307 01:56:05,338 --> 01:56:07,704 emango dion prezioan saltzeko eskubidea; 2308 01:56:07,741 --> 01:56:11,677 Enpresari handi eta txiki guztien 2309 01:56:11,711 --> 01:56:15,078 askatasun giro batean jarduteko eskubidea, 2310 01:56:15,115 --> 01:56:18,812 etxekoen zein kanpokoen monopolioen 2311 01:56:18,852 --> 01:56:21,980 lehiakortasun bidegabe eta menpekotasunik gabe; 2312 01:56:22,022 --> 01:56:25,480 Familia guztiek etxebizitza duina izateko eskubidea; 2313 01:56:25,525 --> 01:56:29,154 Arreta mediko egokia jasotzeko eta 2314 01:56:29,195 --> 01:56:33,097 osasuna izan eta bizitzeko aukeraren eskubidea ; 2315 01:56:33,133 --> 01:56:36,466 Zahartzaro, gaixotasun, 2316 01:56:36,503 --> 01:56:39,904 ezbehar eta langabeziaren 2317 01:56:39,939 --> 01:56:42,430 beldur ekonomikoetatik 2318 01:56:42,475 --> 01:56:44,306 babestuta bizitzeko eskubidea; 2319 01:56:44,344 --> 01:56:47,404 Hezkuntza ona jasotzeko eskubidea. 2320 01:56:47,447 --> 01:56:51,850 Eskubide hauek guztiek segurtasuna esan nahi dute. 2321 01:56:51,885 --> 01:56:54,911 Eta gerra hau irabazi ondoren, 2322 01:56:54,954 --> 01:56:58,321 aurrera jotzeko prestatu behar gara 2323 01:56:58,358 --> 01:57:01,452 eskubide horiek giza zoriontasun eta ongizatearen 2324 01:57:01,494 --> 01:57:05,260 helburu berriak erdiesteko. 2325 01:57:05,298 --> 01:57:09,792 Hemen etxean segurtasunik ez badago, 2326 01:57:09,836 --> 01:57:14,671 ezinezkoa baita munduan bake iraunkortasunik izatea. 2327 01:57:24,117 --> 01:57:27,416 Roosevelt urte bat eta gutxira hil zen. 2328 01:57:30,223 --> 01:57:33,556 Ez zen bizi gerraren amaiera ikusteko. 2329 01:57:33,593 --> 01:57:37,427 Eskubideen Karta berria ere ez zen gauzatuko. 2330 01:57:44,904 --> 01:57:47,896 Luzaroago bizi eta arrakasta izanez gero , 2331 01:57:47,941 --> 01:57:50,273 estatubatuar guztiek, edozein arrazkoak izanik ere, 2332 01:57:50,310 --> 01:57:53,438 hainbat eskubide izango lituzkete: lanpostu egokia... 2333 01:57:56,383 --> 01:57:57,975 soldata onargarria... 2334 01:58:00,553 --> 01:58:01,952 arreta mediko osoa... 2335 01:58:03,990 --> 01:58:05,719 hezkuntza ona... 2336 01:58:08,161 --> 01:58:10,322 etxebizitza eskuragarria... 2337 01:58:12,465 --> 01:58:14,729 oporraldiak ordainduta... 2338 01:58:18,538 --> 01:58:21,166 eta pentsio egokia. 2339 01:58:24,010 --> 01:58:26,604 Ez zen horrelako ezer gertatuko. 2340 01:58:28,681 --> 01:58:33,015 Estatubatuar batek ez du eskubide horietako bat ere bermatuta.. 2341 01:58:36,623 --> 01:58:39,251 Baina Europa eta Japoniako herritarrek 2342 01:58:39,292 --> 01:58:41,988 eskubide horiek guztiak jaso zituzten. 2343 01:58:42,028 --> 01:58:44,690 Nola gertatu zen? 2344 01:58:44,731 --> 01:58:49,464 Gerraren ostean, Roosevelten gobernuko jendea 2345 01:58:49,502 --> 01:58:52,471 Europa berreraikitzen laguntzera joan zen. 2346 01:58:52,505 --> 01:58:56,498 Garai honetan konstituzio berriak idatzi ziren 2347 01:58:56,543 --> 01:59:01,003 Garaitutako Alemania, Italia eta Japoniako herrientzat. 2348 01:59:01,047 --> 01:59:03,743 Italiako konstituzioak 2349 01:59:03,783 --> 01:59:06,752 eskubide berdintasuna bermatzen zien emakume guztiei. 2350 01:59:06,786 --> 01:59:09,584 Eta hori 1947. urtean zen. 2351 01:59:09,622 --> 01:59:13,786 Alemaniako konstituzioak esan zuen estatuak 2352 01:59:13,827 --> 01:59:15,963 guztion ongizaterako 2353 01:59:16,097 --> 01:59:19,197 jabetza eta produkzio bitartekoak bere esku hartzeko eskubidea zuela 2354 01:59:19,232 --> 01:59:22,292 Hona hemen zer idatzi genuen japoniarrentzat: 2355 01:59:22,335 --> 01:59:25,736 Langile guztiek daukate sindikatuan antolatzeko eskubidea. 2356 01:59:25,772 --> 01:59:29,606 Eta askatasun akademikoa bermatuta dago 2357 01:59:29,642 --> 01:59:32,509 Hurrengo 65 urteetan 2358 01:59:32,545 --> 01:59:34,604 ez ginen izango 2359 01:59:34,647 --> 01:59:36,547 Rooseveltek nahi zuen herria. 2360 01:59:37,717 --> 01:59:41,380 Aldiz, hauxe bilakatu ginen... 2361 01:59:48,962 --> 01:59:51,658 Gogoratzen dut, Katrina uholdeak gertatu zirenean, 2362 01:59:51,698 --> 01:59:53,632 pentsatu nuela: ''Zergatik beti pobreek sufritu 2363 01:59:53,666 --> 01:59:55,497 behar dituzte miseria guztiak? 2364 01:59:55,535 --> 01:59:57,969 Zergatik ez dago inoiz Bernie Madoff teilatuaren gainean 2365 01:59:58,004 --> 01:59:59,699 laguntza eskatzen? 2366 01:59:59,739 --> 02:00:01,502 Edo Citibank-eko buruak 2367 02:00:01,541 --> 02:00:05,033 edo "Goldman Sachs"eko funtsen tipoak? 2368 02:00:05,078 --> 02:00:08,172 Edo "AlG"ko zuzendariak?'' 2369 02:00:08,214 --> 02:00:10,444 Tipo horiei ez zaie holakorik gertatzen, ezta? 2370 02:00:10,483 --> 02:00:14,214 Beti tokatzen zaie tartaren zatirik jaso ez zutenei, 2371 02:00:14,254 --> 02:00:16,552 beste haiek tarta osoa hartu 2372 02:00:16,589 --> 02:00:18,819 eta ezer gabe utzi zituztelako, 2373 02:00:18,858 --> 02:00:20,621 hil zitezen utzi zituztelako. 2374 02:00:23,162 --> 02:00:25,960 Ez dut holako herrialde batean bizi nahi 2375 02:00:25,999 --> 02:00:28,092 Eta alde egingo dut. 2376 02:00:42,015 --> 02:00:45,348 Munduko herrialderik aberatsenean bizi gara. 2377 02:00:45,385 --> 02:00:48,980 Guztiok merezi dugu lanpostu duin bat, 2378 02:00:49,022 --> 02:00:52,788 osasun arreta, hezkuntza ona, 2379 02:00:52,825 --> 02:00:56,056 etxe bat bizitzeko. 2380 02:00:56,095 --> 02:00:58,620 FDR-ren ametsa merezi dugu. 2381 02:01:00,266 --> 02:01:02,530 Eta krimen bat da ez edukitzea 2382 02:01:03,803 --> 02:01:05,430 Eta ez dugu inoiz izango, 2383 02:01:05,471 --> 02:01:08,929 gehiengoaren kontura 2384 02:01:08,975 --> 02:01:12,975 gutxi batzuk aberasten dituen sistema daukagun bitartean. 2385 02:01:13,046 --> 02:01:15,606 Kapitalismoa zitala da. 2386 02:01:15,648 --> 02:01:17,707 Eta ez dago gaizkia arautzerik. 2387 02:01:19,819 --> 02:01:23,619 deuseztatu egin behar da, eta jende guztiarentzat ona den 2388 02:01:23,656 --> 02:01:26,682 zerbait ipini haren ordez. 2389 02:01:26,726 --> 02:01:35,285 Eta horri demokrazia deritzo. 2390 02:01:43,643 --> 02:01:46,168 Eraikin honetan delituak egin dira 2391 02:01:46,212 --> 02:01:48,976 Atxiloketa herritarra egitera etorri naiz. 2392 02:01:49,015 --> 02:01:52,507 Mesedez, jaitsi eta irten eraikinetik 2393 02:01:52,552 --> 02:01:54,747 Ez izan beldurrik. 2394 02:01:54,787 --> 02:01:57,722 Espetxea oso leku polita da. 2395 02:02:01,794 --> 02:02:04,763 Badakizue, Nik ezin dut hau gauzatu 2396 02:02:04,797 --> 02:02:07,789 film hau ikusten ari zaretenak 2397 02:02:07,834 --> 02:02:09,893 nirekin biltzen ez bazarete. 2398 02:02:09,936 --> 02:02:11,961 Hala espero dut. 2399 02:02:12,005 --> 02:02:14,735 Eta, mesedez, azkar ibili. 2400 02:02:16,542 --> 02:02:20,478 ¶ Zutik, langileak, atera lozorrotik ¶ 2401 02:02:20,513 --> 02:02:23,914 ¶ Zutik, gogoaren presoak, hori da ¶ 2402 02:02:23,950 --> 02:02:28,080 "Benetan uste dut, banketxeak armadak baino arriskutsuagoak direla" - Thomas Jefferson, 1816 - ::: ¶ Matxinadaren hotsak dabiltza-eta ¶ 2403 02:02:28,121 --> 02:02:31,022 "Benetan uste dut, banketxeak armadak baino arriskutsuagoak direla" - Thomas Jefferson, 1816 - ::: ¶ Gorroto, gutizia, beldurreko kateak ¶ 2404 02:02:31,057 --> 02:02:35,517 ¶ Kanpora guztiak, sineskeria guztiekin batera ¶ 2405 02:02:35,561 --> 02:02:39,554 Zuen nagusiarentzat zenbat balio duzun ikusteko bisitatu www.deadpeasants.biz ::: ¶ Zutik, zutik, masa otzanak ¶ 2406 02:02:39,599 --> 02:02:43,365 Zuen nagusiarentzat zenbat balio duzun ikusteko bisitatu www.deadpeasants.biz ::: ¶ Ohitura zaharrak aldatuko ditugu ¶ 2407 02:02:43,403 --> 02:02:46,895 ¶ Hautsen gainetik, saria eskuratzeko ¶ 2408 02:02:46,939 --> 02:02:50,773 Mesedez, "Zentaboak pilotuentzat" erruz eman. Hurrengo hegalaldian begiratu itsulapikoak non dauden ::: ¶ Tira, burkideak, bildu gaitezen ¶ 2409 02:02:50,810 --> 02:02:54,610 Mesedez, "Zentaboak pilotuentzat" erruz eman. Hurrengo hegalaldian begiratu itsulapikoak non dauden ::: ¶ Ekin azken borrokari ¶ 2410 02:02:54,647 --> 02:02:58,105 ¶ Internazionalak ¶ 2411 02:02:58,151 --> 02:03:02,281 "Jabetzaren monopolioa edo esku gutxi batzuetan izatea gizateriaren maldizioa da" - John Adams, 1765 - ::: ¶ Gizateria osoa batzen gaitu ¶ 2412 02:03:02,321 --> 02:03:04,551 "Jabetzaren monopolioa edo esku gutxi batzuetan izatea gizateriaren maldizioa da" - John Adams, 1765 - ::: ¶ Goazen, burkideak ¶ 2413 02:03:04,590 --> 02:03:06,319 ¶ Bildu gaitezen ¶ 2414 02:03:06,359 --> 02:03:10,090 ¶ Eta ekin azken borrokari ¶ 2415 02:03:10,129 --> 02:03:13,530 ¶ Internazionala ¶ 2416 02:03:13,566 --> 02:03:17,832 ¶ Gizateria osoa batzen gaitu ¶ 2417 02:03:17,870 --> 02:03:21,829 ¶ Atzerakoien iruzur gehiagorik ez ¶ 2418 02:03:21,874 --> 02:03:25,275 ¶ Tiranoen aurka bakarrik egingo dugu gerra ¶ 2419 02:03:25,311 --> 02:03:29,543 AEBetan hipoteka bat gauzatzen da 7.5 segundoko ::: ¶ Soldaduek ere grebara joko dute ¶ 2420 02:03:29,582 --> 02:03:32,608 ¶ Aginteak hautsi eta ez dute gehiago borrokatuko ¶ 2421 02:03:32,652 --> 02:03:36,816 ¶ Eta kanibal horiek segitu nahi badute ¶ 2422 02:03:36,856 --> 02:03:40,451 ¶ beraien harrokeriarako gu sakrifikatzea ¶ 2423 02:03:40,493 --> 02:03:44,589 "Inork ez du bizitzeko behar duena baino jabetza gehiago izan behar gainerakoa, zuzenbidez, estatuarena da" -Benjamin Franklin- ::: ¶ Bakoitzak bere eginkizuna bete behar du sutegian ¶ 2424 02:03:44,630 --> 02:03:48,191 "Inork ez du bizitzeko behar duena baino jabetza gehiago izan behar gainerakoa, zuzenbidez, estatuarena da" -Benjamin Franklin- ::: ¶ Eta grebara joko dugu burdina bero dagoen bitartean ¶ 2425 02:03:48,234 --> 02:03:52,261 ¶ Tira, burkideak, bil gaitezen ¶ 2426 02:03:52,305 --> 02:03:56,105 ¶ Eta ekin azken borrokari ¶ 2427 02:03:56,142 --> 02:03:59,305 "Hipotekak egikaritzeko enpresa, Flintetik joan egin zen. Atzean posta-kutxa bat eta langabetu gehiago bakarrik utzi zituen. ::: ¶ Internazionalak ¶ 2428 02:03:59,345 --> 02:04:03,679 "Hipotekak egikaritzeko enpresa, Flintetik joan egin zen. Atzean posta-kutxa bat eta langabetu gehiago bakarrik utzi zituen. ::: ¶ Gizateriaren eder guztia biltzen du ¶ 2429 02:04:03,716 --> 02:04:07,516 ¶ Tira, burkideak, bil gaitezen ¶ 2430 02:04:07,553 --> 02:04:11,580 Wal-Martek ez du baserritar hildakoaren aseguru poliza gehiago egiten langileen izenean Baina oraindik "bazkide" esaten die. ::: ¶ Eta ekin azken borrokari ¶ 2431 02:04:11,624 --> 02:04:14,752 Wal-Martek ez du baserritar hildakoaren aseguru poliza gehiago egiten langileen izenean Baina oraindik "bazkide" esaten die. ::: ¶ Internazionalak¶ 2432 02:04:14,794 --> 02:04:20,596 ¶ Gizateria madarikatu osoa biltzen du. ¶ 2433 02:04:24,399 --> 02:04:31,199 Beren etxea berreskuratu eta zortzi hilabetetara, banketxeak amore eman zuen. Miamiko Trody familiak bere etxean bizi dira orain. 2434 02:04:36,349 --> 02:04:39,318 ¶ Jesu Kristo lurrean zehar¶ 2435 02:04:39,352 --> 02:04:41,912 ¶ bidaiatu zuen gizon bat izan zen ¶ 2436 02:04:41,954 --> 02:04:47,153 "Klase-arteko gerrilla da, nire klasea irabazten ari da, eta besteek ez lukete irabazi behar". - Warren Buffett, munduko pertsonarik aberatsena, 2007 - ::: ¶ Arotz trebe eta ausarta ¶ 2437 02:04:47,193 --> 02:04:49,821 "Klase-arteko gerrilla da, nire klasea irabazten ari da, eta besteek ez lukete irabazi behar". - Warren Buffett, munduko pertsonarik aberatsena, 2007 - ::: ¶ Eta aberatsei esan zien: ¶ 2438 02:04:49,862 --> 02:04:52,387 ¶ Eman zuen ondasunak pobreei ¶ 2439 02:04:52,431 --> 02:04:57,528 ¶ Eta hilobian sartu zuten Jesu Kristo ¶ 2440 02:04:57,570 --> 02:05:00,334 ¶ Gaixoengana joan zen ¶ 2441 02:05:00,373 --> 02:05:03,171 ¶ Pobreengana joan zen ¶ 2442 02:05:03,209 --> 02:05:05,803 ¶ Gosetuengana joan zen ¶ 2443 02:05:05,845 --> 02:05:08,405 ¶ Elbarriengana ¶ 2444 02:05:08,447 --> 02:05:10,847 ¶ Eta esan zuen otzanek ¶ 2445 02:05:10,883 --> 02:05:13,750 ¶ Mundu osoa heredatuko zutela ¶ 2446 02:05:13,786 --> 02:05:18,814 ¶ Eta hilobian sartu zuten Jesu Kristo ¶ 2447 02:05:19,992 --> 02:05:21,823 ¶ Egun batean Jesu Kristo ¶ 2448 02:05:21,861 --> 02:05:24,659 ¶ Aberats baten etxe aurrean gelditu zen ¶ 2449 02:05:24,697 --> 02:05:29,657 ¶ Zer egin behar dut salbatzeko? ¶ 2450 02:05:30,670 --> 02:05:32,831 ¶ Hartu zure ondasun guztiak ¶ 2451 02:05:32,872 --> 02:05:35,306 ¶ Eta eman pobreei ¶ 2452 02:05:35,341 --> 02:05:40,506 ¶ Eta hilobian sartu zuten Jesu Kristo ¶ 2453 02:05:40,546 --> 02:05:43,037 ¶ Pobreen maitasuna ¶ 2454 02:05:43,082 --> 02:05:45,778 ¶ Gorroto bilakatzen den egunean ¶ 2455 02:05:45,818 --> 02:05:48,446 ¶ Langileen pazientzia ¶ 2456 02:05:48,487 --> 02:05:50,955 ¶ amaitzen denean ¶ 2457 02:05:50,990 --> 02:05:54,016 ¶ Hobe lukete aberatsek ¶ 2458 02:05:54,060 --> 02:05:56,585 ¶ Inoiz jaio izan ez izatea ¶ 2459 02:05:56,629 --> 02:06:01,464 ¶ Beraz, hilobian sartu zuten Jesu Kristo ¶ 2460 02:06:07,373 --> 02:06:10,001 ¶ Jesus herrira etorri zenean ¶ 2461 02:06:10,042 --> 02:06:12,602 ¶ Langile guztiak inguratu ziren ¶ 2462 02:06:12,645 --> 02:06:17,878 ¶ Hark esandakoa sinistu zuten ¶ 2463 02:06:17,917 --> 02:06:20,943 ¶ Baina bankariek eta sermolariek ¶ 2464 02:06:20,987 --> 02:06:23,217 ¶ gurutzean iltzatu zuten ¶ 2465 02:06:23,256 --> 02:06:28,250 ¶ Eta hilobian sartu zuten Jesu Kristo ¶ 2466 02:06:28,294 --> 02:06:31,058 ¶ Jendeak arnasari eutsi zion ¶ 2467 02:06:31,097 --> 02:06:33,964 ¶ Hil zutela jakin zuenean¶ 2468 02:06:34,000 --> 02:06:39,233 ¶ Zergatik galdetzen zuten denek ¶ 2469 02:06:39,272 --> 02:06:42,435 ¶ Lurjabeak eta soldaduek ¶ 2470 02:06:42,475 --> 02:06:44,602 ¶ alokatutako legegizonek ¶ 2471 02:06:44,644 --> 02:06:49,911 ¶ Iltzatu zuten Jesu Kristo zeruan ¶ 2472 02:06:49,949 --> 02:06:52,782 ¶ Guk Jesu Kristo ¶ 2473 02:06:52,818 --> 02:06:55,446 ¶ hilobian sartuko genuke, Jauna ¶ 2474 02:06:55,488 --> 02:06:59,584 ¶ Guk Jesu Kristo hilobian sartuko genuke ¶ 2475 02:07:00,593 --> 02:07:03,187 ¶ Kristok gaur ¶ 2476 02:07:03,229 --> 02:07:05,993 ¶ Galilean bezala predikatuko balu ¶ 2477 02:07:06,032 --> 02:07:10,867 ¶ Hilobian sartuko zurten Jesu Kristo ¶